Alessandro Ford
Türk ve yabancı kolluk kuvvetleri Güney Amerika’dan Türkiye’ye yönelik sevkiyata hazırlanan rekor ölçüde kokain ele geçirdi. Kokainin ölçüsü Avrupa ve Orta Doğu pazarlarına uyuşturucu geçişinde Türkiye’nin artan rolünü dikkat alımlı biçimde ortaya koyuyor.
Ekvador polisinin yayımladığı resmi bültene nazaran, Ekvador yetkilileri 23 Haziran tarihinde, Guayaquil limanında Türkiye’ye gönderilmek üzere olan bir muz konteynırında yaklaşık 850 kilogram kokain ele geçirdi. Sevkiyat, bu yıl nisan ayında Mersin limanında yakalanan ve tekrar Guayaquil limanından gönderilmiş 250 kilogramın üzerinde kokain içeren yük ile neredeyse teğe bir tıpkı.
InSight Crime’a konuşan uzmanlar, bunun buzdağının yalnızca görünen kısmı olduğu görüşünde. Çünkü, uzun vakittir Avrupa’da ”eroin ticaretin kralları” pozisyonuna gelen Türkiye kaynaklı organize kabahat odakları, düşen afyon fiyatlarını dengelemek emeliyle giderek daha fazla kokain ticaretine yöneliyor. Kelam konusu Türk şebekeler, İtalyan ve Arnavut mafyalarına kıyasla Avrupa’da hala ikinci derecede oyuncu olmalarına karşın Güney Amerika çıkışlı kokaini Doğu Avrupa ve Kafkaslar’a, oradan da Basra Körfezi’nin varlıklı petrol devletlerine gönderiyor. InSight Crime, kıtalararası kokain koridorunda Türkiye’nin yükselen rolünü temel olarak 5 nedenle açıklıyor.
Araştırmaya nazaran, Türkiye şu anda bölgesel bir kokain transit merkezi pozisyonunda.Kokainin küçük bir ölçüsü iç pazarda kalırken geri kalan kısmı deniz yoluyla Doğu Avrupa ve Balkanlara, yahut kara yoluyla Irak üzerinden Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne gönderiliyor.
EROİN BAĞLANTILARI
Her şey haşhaş tarlalarında başladı. Tarihçi ve Donanma Yüksek Okulu’nda akademisyen olan Profesör Ryan Gingeras’a nazaran Türk tacirleri 1960’lardan beri global eroin ticaretine hükmediyor. Ülke içinde derin yolsuzluk ağları kurulurken bir yandan da Avrupa genelinde limanlar, lojistik ağlar ve dağıtım çetelerinin dahil olduğu kabahat şebekesi sayesinde global cürüm ağı adeta ilmek ilmek örüldü.
1980’lerde Afganistan ve İran’dan başlayıp Türkiye toprakları üzerinden Avrupa Balkanlara uzanan afyon ticareti ”Balkan Rotası” olarak isimlendirilmekteydi. Kimi vakit eroini Arnavut mafyasına aktararak Doğu Balkanları tercih ettiler. Kimi vakit da Romanya yahut Moldova üzerinden Sovyet mafyası devreye girdi. Uyuşturucu birçok sefer deniz yoluyla Belçika’ya gönderilirdi yahut Anvers ve Rotterdam’daki Hollanda nakliye merkezlerine. Türk uyuşturucu mafyasından birtakım isimler 1980’lerde İspanya’da yakalanıp mahpusa girdiklerinde Kolombiyalı ve Galiçyalı kokain baronlarının birinci jenerasyonuyla tanıştılar.
Türk araştırmacı gazeteci ve Türkiye’nin uyuşturucu ticareti üzerine bir kitabı da olan Cengiz Erdinç, o tarihlerde bile Türk uyuşturucu tacirlerinin alakalar, altyapı, siyasi güç üzere hususlarda rakiplerinin çok üzerinde tecrübeye sahip olduğunu ve neredeyse her şeyi kaçırabildiklerini söylüyor. InSight Crime’a konuşan Erdinç, Türk tacirlerin kokaine nazaran daha kıymetli olan eroini takas etmek üzerine çalıştıklarını belirterek ”1990’larda 1 kilo eroin için 25 kilo kokaini takas ediyorlardı” diyor.Böylece Türk eroinin Güney Amerika’ya, Kolombiya kokainin ise Avrupa’ya sevki başlıyordu. Erdinç, o devirde bahsi geçen birinci Türk tacirlerinin kokaini nasıl sattıkları hakkında net bilgi olmasa da , Avrupa’nın muhakkak başlı kentlerinde konuşlanmış Türk çeteleri sayesinde muhtemelen bunun çok sıkıntı olmadığını söylüyor.
80’lerin akabinde Türkiye’de birinci büyük kokain operasyonları başladı. 1998’de Mersin limanında Şili’den gelen 750 kilogramın üzerinde kokain ele geçirildi. 2000’li yıllarda ise Avrupa’da eroin
fiyatları düşerken, kokain pazarı süratle büyüyordu. Münasebetiyle uyuşturucu ticaretinde de çeşitlilik olması artık zorunluluktu.
Cengiz Erdinç, bu periyotta Türk tacirlerinin İspanyol temaslarından yararlanmaya başladıklarını belirterek kokain ticaretinde öne çıkan Antwerp ve Rotterdam üzere merkezlerin bu sefer eroin takası için daha fazla tercih edilmeye başlandığını ekliyor. Türkiye’de ise eski eroin kaçakçıları bu sefer kokaine yatırım yapmaya başlıyordu. 2013 yılına gelindiğinde Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Hata Ofisi (UNODC) yıllık raporunda Türkiye ve Balkan Rotası üzerinden kokain akışında önemli bir yükselişe işaret ediliyordu.
Raporda şu tabirler vardı: “Bu rota üzerinden Avrupa’ya giren kokainin kaynağı farklı görünüyor. Kokain sıklıkla Afrika’dan geçiyor…[i]diğer durumlarda, kaçakçılar direkt Güney Amerika’dan ve Brezilya’dan kokain elde ediyor”. Bu rota, Galiçya’nın en ünlü uyuşturucu kaçakçısı Sito Miñanco üzere müttefikler sayesinde sağlanıyordu. İspanyol polisi ünlü kaçakçının 2018’de İspanya’da tekrar mahpusa girmesinin akabinde yaptığı açıklamada Miñanco’nun yıllarca Türk mafyası ile birlikte iş yaptığını, başlangıçta yalnızca eroin kaçakçısı iken daha sonra hem Türkiye’ye hem de Türkiye’den kokain taşıdığını söylüyordu.
2010’ların ortalarında ise yeni bir kokain pazarı ortaya çıktı; Ortadoğu. Suriye, Lübnan ve İsrail ile bu pazar 2016’da bölge genelinde katlanarak büyüyordu. Talep yükseliyordu. Türk uyuşturucu tüccarları ise artık Atlantik’i geçmeye hazırdılar.
LATİN AMERİKA PAZARI
2016 yılında Paraguay yargısı Güney Amerika’daki birinci Türk kokain zincirini tespit ederek tutukladı. Tutuklananlar ortasında Hizbullah irtibatlı bir Lübnanlı ve iki Türk vardı. Kabahatleri 510 kilogram kokaini Türkiye’ye kaçırma teşebbüssüydü. Bu isimler bugün de Avrupa’dan Latin Amerika’ya sürmekte olan cürüm göçü dalgasına dahil olan Türkiye’den birinci suçlulardı.
InSight Crime ‘ın 2021’de yayınladığı bir araştırmaya nazaran Avrupalı muadilleri üzere onlar da ucuz kokain kaynaklarına ulaşmak için yerli üreticilerle temas kuruyordu. Ayrıyeten Türkler, İtalyanlar üzere uzun müddettir devam eden mahallî kontaklara sahip olmasalar da, sağlam deniz nakliyatı altyapıları sayesinde kaçakçılık için taşeron kullanmıyor ve kendi mallarını şahsen kendi gemileriyle Avrupa’ya gönderiyorlardı. (Europol and the European Monitoring Centre for Drugs and Addiction (EMCDDA), 2019 tarihli rapora göre)
Bu da, tıpkı Karadağlılar üzere, Atlantik ötesindeki kokain nakliye gemilerinde neden çok sayıda Türk denizcisi olduğunu açıklıyordu. Hakikaten, 2018’de İspanya otoriteleri Atlantik’te 1.4 ton uyuşturucu taşıyan bir gemide 7 Türk mürettebatı yakalamıştı ve bu Türk kokain kaçakçılarına yönelik o yıl yürütülen üçüncü operasyondu.
O tarihten bu yana yakalanan çok sayıda Türk uyuşturucu kaçakçısından bahsedilir oldu. 2018’de Venezuela’da Simon Bolívar Milletlerarası Havalimanı’nda Türkiye, Lübnan ve Fransa’ya uyuşturucu taşıyan bir network yakalandı. 2021’de bir Türk kaçakçı daha Peru’da kokain vadisi olarak bilinen Huánuco’da 100 kilograma yakın uyuşturucuyla yakalandı. Bir ay sonra, Kasım 2021’de Kolombiya polisi bir Türk kaçakçıyı, lüks bir villada uyuşturucu parasını aklarken iş üstünde yakaladı.
El Tiempo gazetesine nazaran Almanya’nın aranan kokain tacirlerinden biri de o devirde Kolombiyalılarla çeşitli iş görüşmeleri yapmaktaydı ve bu görüşmelerde yabancılar da vardı. Bu bireyler Türk organize hata kümeleriyle çalışan iki Latin Amerikalı kümeden birileri olabilirlerdi. Bu kümelerden birincisi, Kolombiyalı FARC muhaliflerinin İkinci Marquetalia fraksiyonuydu.
Mayıs 2021’de, Kolombiya polisi hudutta Türkiye adresli 400 kilogramdan fazla kokain ele geçirmişti.Polis, kargonun kabul edilen bir dizi sevkiyatın birincisi olduğunu söyledi. İkincisi ise Meksika’nın Sinaloa Karteli’ydi. Lakin ortada bir gizem vardı; ne Meksika kokain kargoları Türkiye’ye giderken ele geçirildi ne de Sinaloa üyeleri tutuklandı.Yine de toplumsal medyaya yüklenen bir görüntü serisi nedeniyle Türk uzmanlar bu kontaktan emindi.
İlki 2020’de ortaya çıkan görüntüde Türkiye’den aşırıcı sağcı paramiliter Bozkurtlar Sinaloa kartelini ve önderi Ismael Zambada García’ya selam gönderiyorlardı. Yayınlanan başka üç görüntüde ağır silahlar donanmış üç kişi Türk arkadaşlarına selam yollarken art planda milliyetçi bir Türk modülü duyuluyordu. InSight Crime’a konuşan uzmanlar ise ”Bozkurtların Türkiye’de kokain kaçakçılığı konusunda ünlü” olduğunun altını çiziyordu. Öbür uzmanlara nazaran ise bu temas yıllar evvel doğmuştu. İspanyol El Pais gazetesine konuşan bir Amerikalı akademisyene nazaran ise Sinaloa Karteli eroinini mükemmelleştirmek için Türk kimyagerleri ile çalışmıştı. Lakin, ”Bu pek muhtemel olmayan bir öykü üzere görünüyor çünkü haşhaş ekiminin tarihi en az Türkiye tarihi kadar eski”ydi.
ALTERNATİF KOKAİN ROTASI
2017’den sonra Türkiye’de kokain yakalamaları arttı. Kuzey Amerika ve Avrupa’da resmi otoriteler ağır yasaklar koyarken, tacirler eserlerini bu pazarlara sokmak için alternatif yollar arıyordu. Türkiye 2021 Uyuşturucu Raporuna nazaran Türkiye ülkü bir rotaydı.Ülke çapında el koymalar 2017’de 1,4 ton ile rekor kırarken, 2018’de 1,5 tona, 1,6 tona yükseldi.
InSight Crime’a nazaran sayılar 2019’da ton ve 2020’de 1.9 ton’du. Haziran 2020’de Kolombiya’nın Buenaventura limanında kauçuk içine gizlenmiş 4.9 ton kokain bulunmasından sonra el koyma operasyonları daha da arttı. Haziran 2021’de Mersin limanında 1.3 ton kokain bulundu. Bu Türkiye topraklarında gerçekleşmiş en büyük el koymaydı. Bir sonraki hafta ise 463 kilogram kokain ele geçirilecekti.
Mayıs 2021’de Panama’da Mersin rotalı 600 kilo kokain bulunurken, birkaç ay evvel İspanyol polisi Türk mürettebatlı bir gemide yaklaşık 3 ton kokain bulacaktı. Ağustos 2021’de ise Brezilya polisi Türkiye’de kayıtlı olan ve çalışanların Türk olduğu özel bir jette 1.3 ton kokain buldu.
2022’de Ekvador, Batı Afrika ve Malta’da Türkiye’ye giden sevkiyatlar ele geçirildi. Bu kokainin birçok Türkiye üzerinden geçiyorsa da ülkede kalan ölçü da artıyordu. EMCDDA raporuna nazaran ülkenin iç pazarı 2007-2017 ortasında rekor büyümüştü. Uyuşturucu operasyonları ise 10 kat artmıştı. Bu rapora nazaran ayrıyeten lokal kokain pazarları olgunlaşırken İstanbul üzere büyük kentlerde ‘taş kokain’ (crack cocaine) kullanımının yaygınlaşması bu olgunlaşmanın en kıymetli işareti.
George Mason Üniversitesi Terörizm, Hudut Ötesi Hatalar ve Yolsuzluklar Merkezi’nde araştırmalar yürüten ve birebir vakitte eski bir narkotik uzmanı olan akademisyen Dr. Mahmut Cengiz şöyle diyor: ”Taş kokainin burada üretildiğine muhakkak eminim. Kokainin dağıtımını Nijeryalı kümeler organize ediyor ve Türklerle birlikte işin üretimini de yapıyorlar.”
Kaynak: InSight Crime