Jonathan Beale
BBC Savunma Muhabiri
İngiltere’nin, Afganistan’daki askeri operasyonlarında daha evvel kamuoyuna açıkladığından çok daha fazla çocuğun vefatına neden olduğu ortaya çıktı.
İngiltere, daha evvel ülkedeki akınlarında 16 çocuğun öldüğünü ve bu çocukların ailelerine tazminat ödediğini açıklamıştı.
Ancak Afganistan’da 2006-2014 yılları ortasındaki operasyonlarda 64 çocuğun hayatını kaybettiği ve tüm çocukların ailelerine tazminat ödendiği ortaya çıktı.
Tüm çocuklar, hava taarruzları ya da çapraz ateş sonucu ömrünü yitirdi.
Son sayı ise Silahlı Şiddete Karşı Hareket (AOAV) isimli sivil toplum kuruluşunun bilgi talebi üzerine ortaya çıktı.
AOAV, İngiltere ordusu tarafından öldürülen sivillerin sayısının daha yüksek olduğu görüşünde.
İngiltere Savunma Bakanlığı’na nazaran kimi dokümanlarda hayatını kaybeden siviller çocuk olarak nitelendirildiği için çocuk ölümlerinin sayısı 135’e kadar çıkabilir.
Bu sivillerin yaşlarının belirtilmemesi hasebiyle yetişkin olmaları ihtimali de var, lakin AOAV’a nazaran Afganistan’daki yaş ortalamasının düşük olması sebebiyle bu bireyler çocuk da olabilir.
881 aile, İngiltere’ye kayıpları hasebiyle tazminat müracaatında bulundu lakin bu müracaatların yalnızca dörtte birine olumlu cevap verildi.
2009’da ölen bir aile için tazminat verildi
Afganistan’ın Helmend vilayetindeki bir köyde Mayıs 2009’da ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin düzenlediği hava taarruzunda birebir aileden hayatını kaybeden sekiz kişi, tazminat ödenen olaylardan.
Bir adam, yeğeni, yeğeninin iki karısı ve beş çocukları için tazminat talep etmişti.
Talebinin karşılanması 144 gün sürdü, sonunda bu kişşiye 7 bin 205 sterlin tazminat ödendi.
İngiltere Savunma Bakanlığı 2006-2014 yılları ortasında 289 Afgan sivilin mevti için toplam 688 bin sterlin tazminat ödedi.
AOAV, sav sahiplerinin fotoğraf, doğum dokümanı, çeşitli evraklar sunduğunu, kimilerinin da İngiliz işçisi tarafından Taliban ile alakalarının olup olmadığının anlaşılması için sorgulandığını belirtti.
Bazı durumlarda şahıslara hayvanlarını ve mallarını kaybettikleri için daha fazla ödeme yapıldı.
İngiltere Savunma Bakanlığı, “bir çatışmada rastgele bir sivilin hayatını kaybetmesinin trajedi olduğunu, hele ki çocuklar ve aileleri dahil olduğu vakit bunun daha da büyük bir trajedi olduğunu” aktardı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Sivil ölümlerin sayısının azaltılmaya çalışılmasına karşın “maalesef büsbütün bunun gerçekleştirilemediğini” belirtildi.
AOAV Yöneticisi Iain Overton, ölümlerle ilgili şeffaflığın sağlanamamasını eleştirdi, Bakanlık’tan bilgi alınmasının yıllar sürdüğünü belirtti.
Ölümlerle ilgili gerekli tartışmaların yapılmamasının, bu mevzuda bir ders alınıp alınmadığına dair soru işareti doğurduğunu da ekledi.
İnsan hakları kümeleri çok uzun vakittir İngiltere ve ABD’yi sivil vefatları, bu ölümlerin nasıl araştırıldığına yönelik metotları yüzünden eleştiriyor.
ABD, radikal İslamcıları hedeflediğini lisana getirirken, alanda çalışan gazeteciler sivillerin öldürüldüğüne dair ispatları olduğunu söylüyor.