Pandemide tedarik zincirinin bozulması, akabinde da gelen Rusya-Ukrayna savaşı ile başta petrol olmak üzere birçok hammadde fiyatında büyük dalgalanmalar yaşandı. Bu gelişmelerle birlikte haziran ayında Brent petrolünün varil fiyatı 125 doların üzerine çıktı. Petrolde yaşanan artış dünyanın yanı sıra Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarını da yükseltti. 26 Haziran 2022’de İstanbul’da motorinin litresi 29,94 liraya, akaryakıtın litresi de 27,26 liraya kadar çıktı. Son periyotta petrol fiyatlarında süratli düşüşler yaşanıyor. O denli ki Brent petrolünün varil fiyatı 76,82 dolara geriledi. Böylelikle petrolün varil fiyatı yıl içinde tepe noktasından bugüne kadar yüzde 38,6 düştü.
BENZİN %36 GERİLEDİ
Son periyotta Türkiye’de motorinin litresi 21,05 liraya, akaryakıtın litresi de 17,42 liraya geriledi. Böylelikle motorinin litresi tepe yaptığı haziran ayından bugüne kadar yüzde 29,7, akaryakıtın litresi de yüzde 36,1 geriledi. Son periyotta emtia ve hammadde fiyatında büyük düşüşler yaşanıyor. Mart ayında 1.340 doları gören buğday fiyatları yüzde 45,3 düşüşle 732,5 dolara, nisan ayında 827 dolar olan mısırın fiyatı yüzde 22,1’lik düşüşle 644 dolara indi. Haziran ayında 3 bin 433 puana çıkan navlun piyasasındaki nakliyecilik fiyatlarının göstergesi olarak bilinen Baltık Kuru Yük Endeksi (Baltic Dry Index-BDI), yüzde 61,3 düşüşle 1.324 puana indi.
ETİKETE YANSIMIYOR
Ayrıca bu yılın şubat ayında 4,9 dolar olan bakırın fiyatı yüzde 21’lik düşüşle 3,85 dolara, şubat ayında 3 bin 966 dolara kadar çıkan alüminyumun fiyatı da yüzde 37,7’lik düşüşle 2 bin 474 dolara geriledi. Fakat daha evvel akaryakıt, lojistik ve hammadde fiyatlarını mazeret ederek başta besin olmak üzere birçok eserde fiyat artışına giden üreticiler, son devirde düşüşleri etiketine yansıtmıyor. Bilakis rastgele bir münasebet göstermeden eserlerine artırım yapmaya devam ediyor.
MANİPÜLASYON YASASI ÇIKMALI
FAHİŞ MALI ALMAYIN
Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Lideri Aydın Ağaoğlu da birçok hammadde fiyatının düştüğünü, dövizin de uzun müddettir yatay seyrettiğini lisana getirdi. Ağaoğlu, “Satıcılar, aylar evvel artışları mazeret ederek fiyatları yükseltti. Yüzde 600-700’ün üzerinde kar sağladılar. Artık ise fiyatlar düşüşte, lakin eserlere hala artırım yapılıyor. Temel tüketim unsurlarında fahiş artışlar var. Tüketicinin en büyük gücü tüketmemek. Vatandaş fahiş fiyatları gördüğünde şikayet etmeli. Gerekirse eseri almamalı” dedi. Devletin dijital fiyat takip sistemiyle çok büyük bir adım attığını da kaydeden Ağaoğlu, “Bu bahiste devlet kontrollerini artırmalı, para cezası vermeli. Bu da işe yaramazsa ifşa edilmeli. En son mahpus cezasına kadar gidebilir” diye konuştu.
Tüketici ucuz eseri alsın
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken, şu anda piyasada bir sakinliğin yaşandığını argüman etti. Palandöken, “Enerji fiyatları düştü, fakat ham husus ve girdi maliyetleri de yükseldi. Bu da fiyatlara yansıyor. Önümüzdeki ayda fiyatların artmayacağını ve stabil devam edeceğini düşünüyorum. Bu bahiste kontroller de arttı. Tüketici de ucuz eserlere yönelerek fiyat dalgalanmalarının geçmesini beklemeli. Yeni yılda fiyatlar yerine oturur ve piyasa rahatlar” tabirlerini kullandı.