İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ağustos 2022 periyodu sonuçları açıklandı. Anket sonuçlarına nazaran, temmuzda 46,9 olarak ölçülen manşet PMI, ağustosta 47,4 oldu. Faaliyet şartları üst üste altıncı ay zayıflamış olmakla birlikte son anket bilgileri imalat sektöründeki bozulmanın hafif sürat kestiğine işaret etti.
YENİ SİPARİŞLERDE DÜŞÜŞ SÜRAT KAZANDI
Bununla birlikte düşüş ağustosta da sert biçimde devam etti. Yeni siparişlerde ise düşüş ağustos ayında sürat kazandı ve Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşti.
Anket iştirakçisi firmalar, talepteki yetersizlik ve fiyatlardaki artışların yanı sıra küresel iktisattaki zayıflığa dikkat çekti. Buna paralel olarak yeni ihracat siparişleri de yavaşlarken birtakım iştirakçiler Avrupa talebinde azalma olduğunu bildirdi. İstihdamın artmaya devam etmesi ve artış suratının son üç ayın en yüksek düzeyine çıkması, anketin görece olumlu gelişmesi oldu. Fiyat baskılarının müşteri talebi ve üretim hacimleri üzerindeki tesirleri sürmekle bir arada, enflasyonun üçüncü çeyrek ortalarında yavaşladığına ait sinyaller devam etti.
Ham unsur, nakliye ve güç maliyetlerindeki yüksek seyir, taban ücretteki artış ve Türk lirasındaki değer kaybı üzere faktörler girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükselişe katkı yaptı. Bununla birlikte, enflasyon oranları girdi fiyatlarında son 31 ayın, sonuncu ürün fiyatlarında ise son 18 ayın en ölçülü düzeylerine geriledi. Mevcut girdi stoklarının üretim ihtiyaçlarını karşılamaya büyük ölçüde kâfi olması nedeniyle imalatçılar Ağustos’ta girdi alımlarını azalttıklarını bildirdi. Satın alım yapan firmalar ise tedarikçilerin gereç temininde yaşadıkları zorluklara bağlı olarak artan teslimat süreleriyle müsabakaya devam etti. Satışlarda görülen yavaşlama, en son ürün stoklarındaki artış eğiliminin dört aya ulaşmasını sağladı. Stoklardaki artış, Eylül 2015’ten bu yana en yüksek süratte gerçekleşti.
‘YENİ SİPARİŞLERDE DURUM TELAŞ VERİCİ’
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Ağustos ayında üretimdeki zayıflamanın sürat kesmesine rağmen Covid-19 salgınının başlangıcından bu yana en yüksek oranda yavaşlayan yeni siparişlerde durum biraz daha telaş verici. Hem iç hem de dış pazarlardaki zayıflıklar nedeniyle piyasa şartlarında besbelli zorluklar söz konusu.
Maliyet baskılarının ağustos ayında hafiflemeye devam etmesi, firmalar için aşikâr bir rahatlama sağlıyor. Girdi fiyatlarındaki artışın iki buçuk yılı aşkın bir dönemin en ölçülü düzeyine gerilemesi, satış fiyatlarındaki yükselişin de yavaşlamasını sağladı. Fiyat artışlarının daha hafif seyretmesi önümüzdeki aylarda talepteki bozulmanın sınırlanmasına yardımcı olabilir.”
10 DALIN BİRÇOKLARINDA ÜRETİM DÜŞTÜ
Ağustos ayında takip edilen 10 sektörün dokuzunda yeni siparişler yavaşladı. Bu durumun istisnası son dört ayın üçünde büyüme kaydeden kara ve deniz taşıtları sektörü oldu. Yeni siparişlerde en bariz yavaşlama, Mayıs 2020’den bu yana görülen en yüksek oran ile dokuma sektöründeydi. Zayıflık dış talep şartlarında da kendisini gösterirken yeni ihracat siparişlerini artırabilen tek sektör besin ürünleri oldu. Yeni siparişlerin azalması ile sektörlerin çoğunluğu Ağustos ayında üretimini de yavaşlattı. Temmuz ayı ile kıyaslandığında yalnızca kara ve deniz taşıtları ile makine ve metal ürünler sektörlerinde üretim arttı. Dokumacılık, yeni siparişlere benzeri halde üretimin de en sert formda yavaşladığı sektör oldu.
İstihdamda ise en güçlü artış kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe gerçekleşti. Üç sektörde istihdam azalırken bunlar içerisinde en bariz düşüş metalik olmayan mineral ürünler imalatında gerçekleşti.
Anket kapsamında takip edilen 10 sektörün tamamında girdi maliyeti enflasyonunun gerilemesi, ağustos ayında imalat sektörünü bir ölçüde destekledi. Metalik olmayan mineral ürünler girdi fiyatlarındaki en süratli artışı kaydeden sektör olmayı sürdürürken en düşük enflasyon ana metal sektöründe gerçekleşti.
Tekstil sektöründe yeni siparişlerin sert bir biçimde yavaşlamasına bağlı olarak firmalar talebi artırmak maksadıyla son ürün fiyatlarındaki artışı çok ölçülü düzeyde tuttu. Diğer sektörlerin çoğunluğu son ürün fiyatlarında önceki aya kıyasla daha düşük oranlı artışlar yaptı. Bu durumun tek istisnası makine ve metal ürünleri sektörü oldu. On sektörün tamamı ağustos ayında daha uzun teslimat süreleri ile karşılaşsa da tedarik zinciri aksamalarında en kötünün geride kaldığına ait sinyaller devam etti. Dokuma firmalarının teslimat sürelerinde artış çok hudutlu kalırken en bariz bozulma makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti. (EKONOMİ SERVİSİ)