Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayii performansında referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) kasımda 45,7’ye geriledi ve üst üste dokuzuncu ay eşik bedel 50’nin altında kaldı. Faaliyet şartlarında gözlenen bozulma, 2020 başında başlayan birinci COVID-19 dalgasından bu yana görülen en besbelli seviyede gerçekleşti.
Son PMI anketindeki en dikkat cazip gelişme, talebin hem iç hem de dış piyasalarda gösterdiği zayıflık oldu. Buna bağlı olarak toplam yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri son 2.5 yılın en besbelli ivme kaybını sergiledi. Yeni ihracat siparişlerinde talep düşüşünün ana kaynağı olarak ABD ve Avrupa ön plana çıktı.
Firmalar, imalat sanayii üretimindeki yavaşlamada ana ihracat pazarlarındaki talep yetersizliğinin tesirli olduğunu bildirdi. Üretimdeki yavaşlama eğilimi 12. aya ulaştı. Kasımda girdi maliyetleri enflasyonu keskin yavaşlama kaydetti ve girdi fiyatlarındaki artış son üç yılın en düşük suratında gerçekleşti. Hammadde fiyatlarındaki yükseliş ve liradaki bedel kaybı, maliyetlerin artmasında tesirli olurken düşük girdi talebi ise enflasyonu sınırlayıcı tesirde bulundu.
Girdi talebindeki zayıflık birebir vakitte tedarikçi performansında da besbelli bir güzelleşmeyi beraberinde getirdi. Hakikaten teslimat sürelerindeki düşüş, Temmuz 2005 hariç olmak üzere anket tarihinin en bariz seviyesinde gerçekleşti.
Girdi maliyetlerindeki düşüş trendine paralel olarak son eser fiyatları enflasyonu da sürat kaybetti. Kasımda eser fiyatlardaki artış güçlü olmakla birlikte ağustostan bu yana en düşük düzeyinde kaydedildi. Son olarak, iki aylık gerilemenin akabinde istihdam kasımda yine artışa geçti. Öte yandan kelam konusu artış hayli sonlu gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Küresel imalat sanayi talebindeki zayıflığın Türk imalatçıları açısından yol açtığı zorluklarla birlikte kasım ayında üretim ve yeni siparişler yavaşlama kaydetti. Öte yandan, girdi talebindeki düşüş firmaların bir müddettir karşı karşıya olduğu birtakım zahmetlerin de hafiflemesini sağladı. Bilhassa girdi maliyetleri enflasyonunun son üç yılın en düşük seviyesine gerilemesi dikkat çekti. Tedarikçilerin teslimat müddetlerinde ise 2005 yılına uzanan anket tarihinin en sert ikinci düşüşü yaşandı.”