Yani artık biz, şu yaşadığımız iklim krizinden dolayı, yanlışsız dürüst etraf siyasetleri olmayan hükümetleri, kirliliğe yol açan sanayi tröstlerini ya da olana bitene kayıtsız bireyleri değil de Mars’ı mı suçlayacağız?
Doğrusunu isterseniz bunları düşünmedim değil. İnsanoğlu/kızının hatası diğerlerine atma huyu vardır zira. Alışılmış, dünyamızdaki iklim değişikliğinden Mars’taki mikropları sorumlu tutanlar bilim etrafları. Hasebiyle, kendi sorumluluklarımızı da unutmadan, bu iddiayı ciddiye alacağız elbette.
Kendi kendini yok etmek
Araştırmacıların genel bir teorisi var; bir ekip organizmaların, cihandaki hayatın yazgısının kendi kendini yok etmek olduğunu bize gösterebileceğini ileri sürüyorlar. Bu teori doğrultusunda Mars’taki “antik mikroplar” iklim değişikliğinin sorumlusu olabilir.
Fransız biliminsanları baş yormuşlar soruna. Mars’ın mikroskobik organizmalarla kaynayan bir yeraltı dünyasını barındırabilecek bir ortama sahip olabileceği sonucuna varanlar onlar.
Mars da kendini öldürmüş
Nature Astronomy mecmuasında yayınlanan iklim modelleme çalışmasına nazaran, bu kolay hayat formları atmosferi o kadar büyük ölçüde değiştirmiş olmalı ki, bir Mars Buzul Çağı’nı harekete geçirerek kendi vefatlarına yol açmış olmalılar. Son derece çarpıcı. (Bkn: Early Mars habitability and küresel cooling by H2-based methanogens | Nature Astronomy Bu cins çalışmalara çok sık yer veren Space.com da bu görüşü ele almış. Sitede yer alan daha geniş bir yazıya nazaran teori, “ilk mikropların hidrojeni yutmaya, (Dünya’da güçlü bir sera gazı üzere davranan) metan üretmeye başladığı, bunun ısınan sera tesirini yavaşlattığı, antik Mars’ı giderek daha soğuk hale getirerek yaşanmaz hale getirdiği” tarafında. (Bkn: Ancient Mars microbes may have made their planet unlivable through climate change | Space). Bu çalışmanın sürdürücüsü astrobiyolog Boris Sauterey, teoriyi daha anlaşılır hale getirmiş alışılmış. Mars kabuğunun bilgisayar simülasyonlarından, eski Dünya’dakiler üzere hidrojen tüketen mikroplara dayanan bulgularından yola çıkarak “basit ömrün bile aslında ekseriyetle kendi vefatına neden olabileceğini” gösterdiğini söylüyor. Kozmosun işleyişine son derece kasvetli bir bakış olarak bedellendiriliyor bu. Sauterey de bunu kabul ederek, “biraz kasvetli olsa da, bulguların tıpkı vakitte çok teşvik edici olduğunu, bunun bizi bir biyosfer ile gezegeninin etkileşim biçimini tekrar düşünmeye zorladığını” savunuyor.
Tabii bilim adamı teoride ısrarlı. Mars’ın ilkel biyosferinin mümkün bir buzul çağında hayatta kalmış olabileceği tezinin yüzeydeki ülkü ceplerin belirlenmesine yardımcı olabileceğinden yola çıkarak bu yeni çalışma gelecekteki Mars misyonları için faydalı olabilecek.
Çalışmalarına herhalde takviye de veriliyor olmalı ki, bilim etrafları Sauterey’in modelini, güneş sistemimiz ile öteki gezegenlerin ömür barındırıp barındıramayacağını anlamaya yardımcı olacak bir araç olarak pahalandırıyor. Ulaşılan sonuç şu: “Erken ömrün kolay kolay kendi kendini sürdürmesinden fazla, biyosferler kendi bozulmalarına yol açan geri besleme döngülerine girebilir”. Bu tam olarak ne manaya geliyor bilmiyorum alışılmış fakat dünyamızdaki olana bitene ışık tutuyor demek ki bu teori.
Can sıkıcı olan şu
Olumsuz bir öngörü de var natürel ki.Bununla birlikte, daha geniş kapsamlı sonuçlar biraz can sıkıcı olmuş güya. Sauterey’in “teori kainattaki hayat iştirakinin sınırlayıcı faktörlerinden birinin potansiyel olarak hayatın kendisi olduğu gerçeğine işaret ediyor” cümlesinden anladığım bu. O nedenle bir de temennisi var: “Umarım Dünya’da bu eğilim mevcut değildir, öteki şeylerle telafi edilmiştir” diyor.
Biraz daha makus olanı sona bıraktım. Sauterey’in şu cümleleri dikkatlice not edilmeli: “Ancak potansiyel olarak kainattaki ömrün kendi kendini yok etmesi ortak bir kaderdir”.
Bilimsel olarak daha nasıl kolay tabir edilir bilemem fakat günlük konuşma lisanında bu herhalde şöyle söz edilebilir: Dünya kendi başını yiyecek günün birinde.
Sadece Mars’tan gelen mikroplar yüzünen değil, insanların da “katkılarıyla” natürel.