Mısır’da düzenlenen COP 27 iklim doruğuyla birlikte, iklim değişikliğiyle ilgili internet aramaları da, yanlış bilgiler de çoğalıyor.
İşte onlardan kimileri…
İddia: ‘İklim değişikliği gerçek değil’
İklim değişikliğinin gerçekte yaşanmadığına inanan birtakım beşerler, bu sıkıntıyı manalandırmak için komplo teorilerine başvuruyor.
Bunlar global ısınmanın, küreselci kapalı bir küme tarafından organize edilmiş bir aldatmaca olduğuna inanıyor. Kimileri ise bunun para kazanmak için planlandığını, hatta hak ve özgürlüklerimizi kısıtlamaya yönelik uğursuz bir oyun olduğunu düşünüyor.
Bu tıp savları destekleyecek hiçbir ispat yok.
Bilim insanlarının ezici çoğunluğu – birtakım kestirimlere nazaran yüzde 99’u – iklim değişikliğinin gerçek ve insan kaynaklı olduğu konusunda hemfikirdir.
BM iklim bilimcilerinden oluşan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) nazaran, 1850 yılından bu yana ortalama global sıcaklık 1.1 santigrat derece arttı.
Sonuç olarak, çok hava olayları daha ağır hale geldi ve her yerde hayatı ve geçim kaynaklarını tehdit eder hale geldi.
2021 IPCC raporunda “İnsan tesirinin atmosferi, okyanusu ve karayı ısıttığı kesin” denildi.
British Antarctic Survey’de bilim insanı olan Dr. Ella Gilbert, “İklim değişikliği olan ve artık gerçekleşen bir olgu; buna inanmak için yalnızca bu yılın çok hava olaylarına bakmak yeter” diyor.
İddia: ‘İklim değişikliği Batı’nın sorunu’
Küresel ısınma, güneşten gelen ısıyı hapseden ve Dünya’yı daha sıcak hale getiren karbondioksit üzere sera gazlarının emisyonundan kaynaklanıyor.
Tarihsel olarak bu emisyonların birçoklarından ABD; İngiltere ve Almanya üzere varlıklı ülkeler sorumludur.
Yoksul ülkelerdeki pek çok insan için bu durum iklim değişikliğini “Batı’nın sorunu” haline getiriyor: kendilerinin uğraşması gerekmeyen ve günlük hayatlarıyla çok az ilgisi olan bir sorun.
Oysa iklim değişikliği hudut tanımıyor ve örneğin global ısınmanın son sel felaketlerinde rol oynadığına inanılan Pakistan’da kendini göstermeye başladı bile.
Araştırmalar ayrıyeten, başta kaynak eksikliği olmak üzere birçok nedenle, iklim değişikliğinden en çok fakir ülkelerin etkileneceğini gösteriyor.
Almanya’daki Bonn Üniversitesi’nde araştırmacı Dr. Lisa Schipper, “İklim değişikliği global bir sorun. En fakir, en az endüstrileşmiş ülkeler pasif kurbanlar değil, değişimin faal aktörleridir.”
Bu ülkelerin hükümetlerinin, iklim adaleti konusunun gündemin üst sıralarında yer alacağı COP27 de dahil olmak üzere iklim görüşmelerinde seslerinin dinlenmesini istemelerinin bir nedeni de bu.
İddia: ‘İklim değişikliği bizim için düzgün olabilir’
Aşırı soğuk havaya maruz kalan ülkelerde, daha sıcak bir gezegen fikri birinci bakışta cazip görünebilir.
Örneğin Rus önder Vladimir Putin, 2003 yılında, daha sıcak bir Rusya’da insanların “kürk mantolara daha az para harcayacağını ve tahıl hasadının artacağını” öne sürmüştü; bugün bu hâlâ Rus toplumsal medyasında paylaşılan bir görüş.
Oysa iklim değişikliğinin gezegen üzerindeki genel tesiri, ondan kaynaklanabilecek rastgele bir marjinal kazanımdan çok daha büyük.
IPCC, yüzyılın sonuna kadar ortalama global sıcaklığın 1,5 derece artması halinde, iklim değişikliğinin dünyaya 54 trilyon dolara (2C artması halinde 69 trilyon dolara) mal olabileceğini kestirim ediyor.
Gelecek kasvetli bir görünüm barındırıyor: Orta Doğu ülkeleri tarım yerlerinin çöle dönüştüğünü görebilir; Pasifik ada ülkeleri yükselen denizler altında yok olabilir; birçok Afrika ülkesi besin kıtlığından etkilenebilir.
Rusya üzere soğuk ülkelerde bile, 2021’de Sibirya’yı kasıp kavuran yangınlar üzere orman yangınları, havalar daha sıcak ve kuru hale geldikçe daha sık görülmeye başlandı.
İddia: ‘Deniz düzeyi yükselmiyor, yalnızca gelgit oluyor
ABD uzay ajansı Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’ya nazaran, okyanuslar, artan sera gazları nedeniyle son yıllarda meydana gelen ısınmanın yüzde 90’ını şimdiden absorbe etmiş durumda.
Sonuç olarak, buzullarla karada hapsolmuş buzlar erimeye başladı. Su ısındıkça genleştiği için, sıcaklıklar arttıkça okyanuslar da genleşti.
İklim değişikliğine kuşkuyla bakanlar, “gelgitleri” anlayamadıkları için toplumsal medyada diğerleriyle alay edebiliyor; lakin durum bundan daha karmaşık.
Gelgitlerde su düzeyi yükselir ve alçalır: bunlar vakit içinde dengelenen küçük günlük değişikliklerdir. Meğer yaklaşık 100 yıl içinde global deniz düzeyinin 16 – 21 cm (yaklaşık 6 ila 8 inç) yükseldiği kestirim ediliyor.
Edinburgh Üniversitesi’nde fizik profesörü Ken Rice, bu sürecin giderek hızlandığına dikkat çekiyor.
Bu değişim çıplak gözle güç görülse de, şimdiden net bir tesiri var. Denizlerin yükselmesi kıyı erozyonunun hızlanması ve sellerin giderek daha olağan hale gelmesi demek.
Bilim insanları, süratli bir halde harekete geçilmezse, deniz düzeylerinin 2100 yılının sonuna kadar 2 metreye kadar yükselebileceği ikazında bulunuyor.
Bu da şu anda bilhassa Asya’da kıyı bölgelerinde yaşayan milyonlarca insanın yaşadıkları bölgelerin yakında sular altında kalabileceği manasına geliyor.
İddia: ‘İklim değişikliğini geri döndürmek için çok geç’
İklim değişikliği ile ilgili manşetler karşısında endişelenmemek elde değil. “Son şans” ve “kırmızı uyarılar” hakkındaki tüm konuşmalar bunaltıcı olabilir.
Bu durum kimilerinin bu bahiste hiçbir şey yapılamayacağını düşünmesine yol açabilir; dünya ne kadar geç harekete geçerse yok oluş da o kadar mümkün görünüyor.
Bu hususta iki yol yok; iklim zati değişiyor ve önümüzdeki yüzlerce yıl boyunca bu değişikliklerin tesiri hissedilecek.
Ancak birtakım âlâ haberler de var. İklim bilimciler sayesinde, bu eşi gibisi görülmemiş kriz karşısında ne yapılması gerektiğini tam olarak biliyoruz.
Ülkeler sera gazı emisyonlarını değerli ölçüde azaltmak ve atmosferdeki gazları tutmanın yollarını bulmak zorunda kalacaklar.
COP27 üzere dorukların kıymetli olmasının bir nedeni de bu: siyasetçilerin bir ortaya gelerek iklim değişikliğine karşı hareket planlarını tartışmaları için bir fırsat sunuyor.
British Antarctic Survey’den Dr. Gilbert “İnsan tesirini azaltmak için atabileceğimiz her adım bir fark yaratır” diyor.
“Harekete geçmek için fırsat penceresi daralıyor, lakin bu pencere hala var ve bu fırsatı değerlendirmeliyiz.”