İETT’nin son 3 yılda araç alım ve bakım ihalelerinin tartışıldığı İBB Meclisi’nde tartışma çıktı. Eski İBB Genel Sekreter Yardımcısı olan Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu hakkındaki yolsuzluk tezinin gündeme getirilmesine oturumu yöneten meclis lideri müsaade vermedi. CHP Milletvekili Özgür Karabat ile ilgili ihale yolsuzluğu tezinin gündeme getirilmesine ise meclis liderinin müdahale etmemesi CHP kümesinin reaksiyonuna neden oldu.
İBB Meclisi haziran ayı oturumlarının ikinci birleşimi, meclis 1. Başkanvekili Zeynel Abidin Okul başkanlığında toplandı.
Saraçhane’deki İBB Başkanlık binasında gerçekleştirilen oturumda İETT araç alımları ve bakım işlerini inceleme üzere kurulan araştırma kurulu, çalışmalarını tamamlayarak raporunu sundu.
Komisyon 2019-2020-2021 periyodunda düzenlenen araç alım ve bakım ihalelerine incelendi. CHP-İYİ Parti kümesinin muhalefet şerhi düştüğü kurul raporunu Hukuk Komitesi Lideri olan AKP Meclis Üyesi Muhammet Kaynar sundu.
Kaynar, 3 yılda, bakım ihalelerinin yüzde 44’ünün, otobüs alım ihalelerinin yüzde 48’inin yani toplam 2 milyar 114 milyon liralık 15 ihalenin, CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat’ın mali müşaviri olduğu Ulaşım İç Dış Ticaret A.Ş’ye verildiğini söyledi.
Kaynar ihalelerde daha düşük teklifi veren firmaların süreksiz teminat mektuplarını vermemiş üzere gösterilerek ihale dışı bırakıldıklarını bu biçimde yüksek ölçülerde kamu ziyanı oluştuğunu savundu.
“BÖYLE MİZANSEN OLUR MU?”
Kaynar “İhaleler en yüksek teklif veren firmalara verilmiş düşük teklifleri verenler süreksiz teminat mektuplarını unutmuşlar üzere gösterilmiş. Bu unutma ne kadar saf olabilir? Verirsin ihaleyi en düşük teklifi verene yapamazsa süreksiz teminatını yakarsın, teminat mektubunu belgeden çekil almazsın. Süreksiz teminat mektubunu unutan firmalar da 5 ihalede tıpkı. Birinde unuttuk başka ihalede unutmayalım dememişler. Her evrakını tamamlamış teminat mektubunu unutmuşlar daima. Bu türlü mizansen olur mu? İETT’nin 5 ihaledeki kamu ziyanı 1 milyar TL” savında bulundu.
Kırım oranlarının çok düşük olduğunu, ünite fiyatlar ortasında da açıklanamaz farklar olduğunu söyledi.
“MERCEDES ŞARTNAMEYE İTİRAZ EDİYOR”
Mercedes araçlar için açılan bakım-onarım ihalesinin şartnamesine katılmak isteyen Mercedes Benz’in ömrünü tamamlamış aksam orjinal yedek modül ile yenilenmezse yol, yolcu ve şoför emniyeti açısında risk taşıyacağı için itiraz ettiğini aktardı.
Kaynar “547 milyonluk bakım ihalesi Ulaşım İç Dış Ticaret A.Ş’ye veriliyor. Mercedes de itirazı dikkate alınmadığı için ihaleye teklif sunmuyor. Araç arızaları bu yüzden yaşanıyor. Mercedes araçlarını bakımını Mercedes’ten daha uygun yapar diye ihale CHP’li şirkete veriliyor” diye konuştu.
“HUKUKİ SÜREÇ BAŞLATILACAK”
Kaynar; ihalelerin afet, salgın üzere acil durumlarda uygulanan 21-b unsuruna nazaran davet ve pazarlık metodu ile yapılmasını eleştirerek İETT’nin 3 yıldın filosuna yeni araç katmadığını, 177 aracın da hurdaya çıktığını kaydetti. Otobüslerle arıza ve şikayet sayısının arttığını söz eden Kaynar, tespit ettikleri usulsüzlüklerle ilgili tüzel süreç başlatacaklarını açıkladı.
PEŞKEŞ POLEMİĞİ
CHP’li Meclis Üyesi Umut Şenol, muhasebe standartlarına nazaran 3 yıllık enflasyonun yüzde 100’ü geçtiğinde Türk lirasının raporlama yaparken baz alınamayacağını, dolar-euro üzere stabil para ünitelerine nazaran raporlama yapmak gerektiğini söyledi.
Kaynar da “Ne demek istediğini anlamadım. O yıllarda o kadar peşkeş çektik, artık düştü mü demek istiyor” dedi.
CHP Küme Sözcüsü Tarık Balyalı da “Peşkeşin ne olduğunu geçtiğimiz periyottan çok düzgün biliyoruz. Peşkeşi kendisine iade ediyoruz” karşılığını verdi.
“5’Lİ ÇETE KOMBİNE BİLET ALMIŞ”
Komisyon raporu üzerine konuşma yapan Düzgün Parti Küme Sözcüsü Suat Sarı, “Adeta yavuz hırsız mesken sahibini bastırır atasözü burada tam da bu raporu okuyanlara ithaf edilecek durumda. Kurulun Ak Partili üyelerince kaleme alınan raporda 21b ihalelerinden şikayet ediliyor. Artık şikayet ettikleri 21-b ihalesini, mensup oldukları parti Türkiye’de 2021 yılında 920’den fazla ihaleyi bu kapsamda yapmış. 5’li çete olarak isimlendirdiğimiz şirketler, son yıllarda 21-b ihalelerinden adeta kombine bilet almış. Bu şirketlerin son yıllarda devletten 21-b’den almış olduğu ihalelerin toplamı 150 milyar dolar” dedi.
“BALLI BÖREKLİ İHALELER PEŞKEŞ ÇEKİLDİ”
Sarı “Merkezi hükümetten 5’li çeteye ballı börek 21-b’den ihaleleri peşkeş çek. Milletvekillerine bu ihalelerin kontratlarını devlet sırrı diye verme. Halk CİMER’den sorunca yeniden devlet sırrı de. Ve sonra gel İETT’de ‘bu ne’ diye sor. Çok merak ediyorsan, sahiden bu ülkeyi seviyorsan git tüneller mucidi, Ulaştırma Bakanı’na sor. Yüzlerce kent hastanelerinin, demiryollarının, otoyolların 21-b’den ihale etme gerekçen ne diye. Karşılık alırsan bizle de paylaş, devleti nasıl soymuşlar öğrenelim. Bu ihaleleri yapanlar Türkiye’nin itibarını sarstıklarının esasen farkında değiller, onlar için varsa yoksa rant ve biat ön planda” diye konuştu.
“ÇÖPE ATILAN 65 MİLYON EURONUN HESABINI VERDİNİZ Mİ?”
Cumhuriyet tarihinin en şaibeli günlerinin yaşandığını vurgulayan Sarı, “Buradan size ekmek çıkmaz. İETT’den bahsederken Ak Partili meclis üyeleri keşke 2017’de her biri 1 milyon 265 bin avroya satın alınan toplam 50 Phileas otobüsü sorsalardı. Çöpe atılan, 65 milyon avronun karşılığı 1 milyar 170 milyon TL’nin hesabı ne oldu? Bu yolsuzluğun hesabını halka verdiniz mi” diye sordu.
ULAŞTIRMA BAKANI HAKKINDAKİ SAVLAR TANSİYONU TIRMANDIRDI
Ulaştırma Bakanlığının yaptığı yöntemsiz ihalelerden örnekler veren Sarı, bakanın İBB’de misyon yaptığı sırada isminin yolsuzluğa karıştığını söylemesi ortamı gerdi.
Oturumu yöneten İBB Meclisi 1. Başkanvekili Zeynel Abidin Okul “Devletin bakanını yolsuzlukla suçlamayın, bahsinize geri dönün” diye uyardı. Sarı da “Onlar konuşurken bir milletvekilini suçladı müdahale etmediniz” karşılığını verdi.
“5’Lİ ÇETE TÜRKİYE’YE HİZMET EDEN KİŞİLER”
AKP Küme Sözcüsü Faruk Gökkuş “Arkadaşların 5’li çete dediği, Türkiye’ye hizmet eden bireyler. İş yapmazlar, yapana da hırsız derler. Rapordaki argümanlara yanıt versenize. Burada olmayan şahısları burada suçlama. Palavrayla iftirayla siyaset yapma. Ulaştırma Bakanı yapılan işlerin tekniğini, maliyetini tekraren anlattı. Manaya özrün olabilir. Palavrası, iftiraya bırak adam üzere siyaset yap. Ankara’nın siyaseti TBMM’de konuşulur. Burada oymayan bireylerin onurları ile palavra istatistiklerle oynamayın” dedi.
“BU JARGONU KABUL ETMİYORUM”
Sarı “Biz Ak Parti’nin siyaset halini büsbütün protesto ediyoruz. Ben her şeyi dokümanları ile konuştum. Sen kimsin bana yalancı, iftiracı diyeceksin? Bakanın 2 yıldır valilikte sümen altı edilen yolsuzluk belgesinin sorgulayın. Topluma örnek olmamız lazım. Daha nezaketli olmalıyız. Bu jargonu kabul etmiyorum kendisine gelsin” dedi. Okul tekrar müdahale ederek “Ülkenin bakanını yolsuzluğa bulaşmakla suçluyorsunuz. İtham etmek öteki, yargı kararı olmadan yolsuzluğa bulaşmakla suçlamak başka” dedi. Meclis üyeleri ortasında atışma bir müddet daha devam etti.
“KULLANIM SORUNU OLDU”
Bağcılar Belediye Lideri ve Ulaştırma Kurul Lideri Abdullah Özdemir kelam alarak Phileas marka metrobüslerle ilgili “2008’de alındı bir devir kullanım sorunu oldu. Firma ile görüşüldü. 2011de tekrar sorun yaşandı. Dava açıldı. Firma battı. 3 milyonluk teminat mektubu irat olarak kaydedilmiş. Gereken yapıldı. 31 metrobüs hala kullanılıyor” açıklaması yaptı.
Özgür Karabat’ın da kelam konusu şirkette CHP’nin İBB’yi kazandıktan sonra mali müşavir olduğunu, firmanın sonrasında ihaleleri almaya başladığını, Karabat’ın birinci ihalenin alınmasından sonra mali müşavirliğini bıraktığını söylemesine karşın son periyoda kadar kayıtlarda hala bu misyonda gözüktüğünü söyledi.
“60 OTOBÜS ÜRETMİŞ 50’SİNİ İBB ALMIŞ”
CHP Küme Sözcüsü Balyalı da “Phileas firmasının ticaret hayatı boyunca o otobüsten 60 adet üretmiş 50’sini İBB almış. Daha evvel hiçbir otobüs üretmeyen firmadan, otobüs almak kabul edilebilir bir şey mi? Şu an çalıştırılan otobüsler de tabiri caizse ittirile kaktırıla çalıştırılmaya çalıştırılıyor” açıklaması yaptı.
“CHP’Lİ VEKİL HAKKINDA KONUŞULURKEN MÜDAHALE ETMİYORSUNUZ”
Karabat ile ilgili tartışmaya da reaksiyon gösteren Balyalı oturumu yöneten Okul’a “Özgür Karabat şuurlu olarak tartıştırılıyor. AK Partililer ilgili tenkit olduğunda müdahale ediyorsunuz. CHP milletvekili hakkında konuşuluyor müdahale etmiyorsunuz. Husus TBMM’de gündeme geldiğinde hiçbir yasal sorun olmadığı açıklandı. Karabat bir küme şirketinin mali müşaviri. Bir kaçının seçimden evvel de mali müşaviriydi. Algı çalışması yapılıyor bilhassa. Onunla ilgili yolsuzluk algısı oluşturulurken hiç müdahale etmediniz” dedi. Okul da “Bu beyefendi ile ilgili itham var” dedi.
MASALARA VURARAK PROTESTO ETTİLER
Balyalı “Bu ülkenin milletvekili hakkında ‘şöyle bir olaya karıştı’ denebilir lakin soyadı ile alay edilerek ‘Karabatak operasyonu’ denilerek bir yıldır gündemde tutulması gerçek mu? ‘Böyle konuşmayın bu ülkenin milletvekilidir’ demediniz. Muhammet beyefendi, elinizde bilge doküman varsa rapora niçin yazmadınız? Bu bahiste raporda yazılmış bir şey yok. Kendine nazaran bir milletvekili üzerinden siyaset yapıyor” dedi.
Kaynar, tekrar kelam alarak rapor sunumundaki argümanları tekrar anlatmaya başlayınca CHP kümesi masalara vurarak protesto etti. Okul “Böyle bir üslup yok. Meclisi sükunete davet ediyorum” dedi.
“DENETİMDE ÇİFT DİKİŞ YAPILDI”
Daha sonra kürsüye rapora muhalefet şerhini sunmak üzere CHP’li Meclis Üyesi Cemal Sataloğlu, “2017 yılında yüzde 88 açık ihale yapan kurum 2021 yılında ise yüzde 90,78 oranında açık ihale yaptı.21-b’ye nazaran yapılan ihale ise yani pazarlık yordamı 2021 yılında yalnızca yüzde 8,72’dir. İETT’nin esasen bir bağlı kuruluş olarak her yıl kontrol kurulunda uzmanlardan dayanak alınarak yaptığı iş ve süreçleri incelendi. Kontrolde çift dikiş yapıldı” dedi.
“RAPORDA ‘KANUNA UYMAYIN’ DİYORSUNUZ”
Sataloğlu şunları kaydetti:
*Raporda; ‘kanuna uymayın, ihale kanununa uymayın kanunda yazıldığı halde firmalar ihale sürecinde vermesi gereken evrakları vermese dahi onları ihale sürecine katın’ diyorsunuz. Kilometre kıyas hesabını yani fiyat farkı kıyas hesabını yanlış bir grup bölme ve çıkarma süreçleri yaparak ihaleleri karşılaştırıyorsunuz.
*Yanlış bilgilerden oluşturduğunuz tablolar ile yorumlar yapıyorsunuz. Uzun periyodik ihaleler ile ilgili belediye kanununun hususunu yanlış yorumlayarak çıkarımlar yapıyorsunuz. Pandemi periyodunda maliyetlerin artışı durumunu dikkate almayarak kırım oranları hakkında yorumlar yapıyorsunuz.
*İhale sürecinde iştirakçi mektup yazıyor teknik şartnamenin değişikliği için ‘bunu dikkate al yani sipariş yolu ihale yap’ diyorsunuz. Çıkan sonucun ana çizgileri bu kadar. Diğer da ortada bir şey yok.
“OTOBÜS ALIMI İÇİN ANKARA’DAN ONAY BEKLENİYOR”
Sataloğlu AKP’li Kaynar’ın “geçici teminat mektubu evraktan gizlice çekildi, tahmini bedel sızdırıldı” tezine reaksiyon göstererek “Varsa somut tespiti mahkemeler orada, yoksa özür dilenmesini bekliyorum” dedi. İETT’nin filosuna yeni otobüs katmamakla eleştirilmesiyle ilgili de “Yeni otobüs alımını Ankara’da bekleten sizsiniz, yeni araç alınmıyor diye eleştiriyorsunuz” dedi.