Büyük imparatorluklara mesken sahipliği yapmış, kadim kültür geleneği olan, şu anki nüfusu 16 milyonu aşan, yani kendi başına bir ülke üzere bir kent: İstanbul. Bu türlü bir kentte kültür-sanat alanında yapılan çalışmaların tüm dünyada parmakla gösterilmesi için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) de önemli bir formda elini taşın altına koymasını beklersiniz. İstanbullular da bunu çok bekledi.
20 yıllık AKP ve ondan evvelki idarenin kültür-sanat alanında akılda kalıcı bir performansı olmadı, yeni alan ve yerlerin açılmasını beklerken kapatılanlara da şahit olduk. Lakin İstanbul’da 2019 lokal seçimlerini Ekrem İmamoğlu’nun kazanmasıyla birlikte bu bahiste da önemli bir atılım yaşandı. İBB Kültür AŞ’nin bu muvaffakiyetinin altında, kesimin sevilen ve bilinen ismi Murat Abbas’ın 2020’nin son ayında genel müdürlük vazifesine getirilmesinin büyük hissesi var. Murat Abbas ile konuştuk.
‘MÜZE GAZHANE…’
- Müze Gazhane, Şenlik Park üzere yeni alanların açılması… Hasret kaldığımız yenilikler bunlar. Yeni yerler sizce de kentin havasını değiştirmeye başladı mı?
Müze Gazhane, tarihi bir mirasın ve kolektif, büyük bir gayretin sonucu olarak doğdu. Çok değerli, sembolik bir kıymetin, bir sene içerisinde kesim paydaşlarının katkıları ile kültür-sanat üzere temel bir muhtaçlığı sahiplenen kamusal ömür alanı haline gelmesine daima birlikte şahit olduk. Müze Gazhane; kütüphanesi, sesli-sessiz çalışma alanları ve stant yerleri ile ailelerin çocuklarıyla birlikte vakit geçirebileceği, her yaştan kitlenin ilgisini çekebilecek etkinliklerle yedi gün etkin olmasının yanı sıra kıymetli sanatkarların ve toplulukların sanatsal faaliyetlerini İstanbullularla buluşturabildiği multidisipliner bir alan haline geldi.
“Kutlamaya değer” mottosu ile İstanbullularla ve kültür-sanat dalı ile buluşturmanın heyecanını yaşadığımız, kentin yeni açık hava aktiflik yeri Şenlik Park Kadıköy ise açılış kutlamalarına özel olarak yeri tanıtmak ve bilinirliğini artırmak ismine kısa müddetliğine fiyatsız etkinlikler gerçekleştirdiğimiz ancak artık dal paydaşlarına kiralanarak biletli aktifliklerin gerçekleştiği bir yer oldu.
- Salgının tesiri nasıl oldu?
Sağlık krizi akabinde başlayan ekonomik zorluklar dalın hem üreten hem katılan kesitini etkiledi bildiğiniz üzere. Gelişmiş ülkelerde kültür-sanat aktiviteleri bireyde temel gereksinim olarak konumlanırken ülkemizde lüks olarak algılanmaya başladı. Bilhassa gençler, bu süreçten en çok etkilenen küme oldu.
2022 yılı içerisinde açtığımız her yerle ya da yaptığımız her aktiflikle İstanbul’un her ilçesinde, şu anki iktisatta lüks olarak görünen kültür-sanat aktivitelerini her kesim için erişilebilir kılmaya çalışarak evvel kültür, sanatın değdiği insan sayısını azamiye çıkararak kesime iştiraki artırmayı amaçlıyoruz. Biliyoruz ki İstanbullunun ilgisi arttıkça aktiflik ve proje sayısı artacak, aktiflik ve proje sayısı arttıkça farklı disiplinlerdeki sanatkarları destekleyebileceğimiz oyun alanımız artacak, oyun alanımız arttıkça da yatırımlarımız artacak. Daha barışçıl daha keyifli bir kent için kültür-sanat kural.
PAYDAŞA DESTEK
- Kültür AŞ yalnızca etkinlikler düzenlemiyor, birçok aktifliğe de takviye oluyor. Bu bahisteki vizyon ve misyonunuzu öğrenebilir miyiz?
Etkinliklerle ön plana çıkmış olsak da İBB Kültür AŞ farklı faaliyet alanlarıyla İstanbullulara hizmet veren bir kurum. Müzelerden kültür merkezlerine, İstanbul Kitapçısı şubelerinden açık hava reklam alanlarına, aktiflik merkezlerinden yayımcılık faaliyetlerine kadar geniş bir yelpazede hizmet veriyoruz.
Tüm bunların yanı sıra kültür-sanatın kalbinin attığı kentimizde, her bölümden, her yaştan İstanbulluyu kendini bulabileceği ve keyif alabileceği etkinliklerle buluşturuyor; kültürel yerlerimizde farklı disiplinlerden sanatsal aktiviteleri bir ortaya getirerek hem kesimdeki paydaşlarımıza dayanak oluyor hem de özgür sanat ruhunun gelişmesine katkı sağlıyoruz.
BAĞCILAR’DAN ESENLER’E
- Etkinlikler İstanbul’da daha evvel İBB’nin pek gitmediği ilçelerde de yapılmaya başlandı. Yurttaşlardan bu bahiste nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?
Bu soruya direkt bir aktiflik serisi üzerinden karşılık vermek isterim: İstanbul Kavuştayı. “Meydanlar müzikle buluşuyor” mottosuyla mart ayı boyunca İstanbul’un kültür-sanat erişimi kimi bölgelere kıyasla daha kısıtlı olan 10 farklı ilçesinde sevilen ve tanınan isimlerle fiyatsız konserler gerçekleştirdik. 20 bine yakın insan Bağcılar Meydanı’nda Ceza konseri dinledi. Esenler’de 15-25 yaş ortası on binlerce genç sevilen küme Madrigal’le buluştu. Avcılar Sahil’de binlerce kişi Gaye Su Akyol’un müziklerine eşlik etti, Esenyurt Meydanı’nı Pinhani konserine gelen on binlerin telefon flaşları aydınlattı.
Kültür-sanatı merkezden genele yayan, herkes için erişilebilir hale getirmeyi amaçlayan ve aksine kültür-sanat trafiği yaratan İstanbul Kavuştayı konser serisi ile binlerce vatandaş kendi ilçelerinde sevilen sanatkarları dinleme talihi yakaladı.
Öyle fotoğraflar ve görüntüler var ki yaptığımız işin gurur ve memnunluğunu her geriye dönüp baktığımızda tekrar tekrar yaşıyoruz. Hem aktifliğe katılanlardan hem de gelen taleplerden görüyoruz ki bu kentin bu ilçelerinin daha çok kültür-sanat aktivitesine gereksinimi var.
Bu sebeple bu yaz ve sonbahar devrinde de birebir konsepti farklı sanatkarlarla birebir ve farklı ilçelerde yapmaya devam edeceğiz.
‘RADAR İSTANBUL’U 80 BİN KİŞİ İNDİRDİ’
- Radar İstanbul uygulaması epey başarılı, dijitalleşme konusunda diğer plan ve projeleriniz var mı?
İstanbulluların kentte var olan kültür-sanat etkinliklerini keşfedebileceği, harita özelliği ile en yakınındaki aktiflikleri görebileceği taşınabilir uygulama Radar İstanbul’u, fiyatsız olarak İstanbulluların kullanımına sunduk.
Kültür AŞ olarak kendi özkaynaklarımızla geliştirdiğimiz Radar İstanbul, kullanıcılarına sahne sanatlarından müzelere, müzikten spora farklı ilgi alanlarına yönelik şimdiki aktiflik programlarını inceleme imkanı sağlıyor. Kamu faydası gözetilerek geliştirdiğimiz uygulamamız Radar İstanbul’u bugüne kadar 80 bine yakın kişi taşınabilir aygıtına indirerek kullanmaya başladı. Bu kadar kısa müddette bu sayıya ulaşmak benim ve grubum için sahiden büyük memnunluk.
Yerebatan Sarnıcı’nda da günümüz teknolojilerini kullandığımız dijital içeriklerin beğeni topladığını ve toplayacağını düşünüyoruz. Bir de kalıcı bir “dijital sanatlar” müzesi hayalimiz var.
‘MESELEYİ DORUKTAN İNMECİ OLMAYAN SİYASETLER BELİRLEYECEK’ KÜLTÜREL İKTİDAR KONUSU…
- Kültürel iktidar konusu hakkında ne düşünüyorsunuz?
“Kültürel iktidar” kavramı yeni bir şey olmamakla birlikte ülkedeki muktedir gücün, bilhassa de son yedi sekiz yıldır, bir serzeniş edasıyla lisana getirmesi sonrasında gündemimize oturdu. Sıkıntıyı hakkıyla anlayabilmek ve konuşabilmek için modernizm, postmodernizm ve hatta premodernizm perspektiflerine de göz atmamız gerekir ki kısıtlı yerimizde bu pek mümkün değil. Lakin çok özetle söylemek gerekirse kültürel iktidar ve bu alanda hegemonya: yargı, polis vs. üzere araçlar kullanılarak tesis edilemediğinden ve lakin yönetilenlerin isteğiyle oluşturulabileceğinden, iktidarlar kendilerini vakit zaman bu alanda başarısız ve hatta çaresiz görebilmekteler. Bu “sorunsal” yalnızca son 20 yıllık iktidarın sorunu de değildir ülkemizde. Kültürel iktidar toplum nezdinde karşılığı bulunan bir sorun midir sorusuna verebileceğim karşılık pek de olumlu değil maalesef. Bu sebeple ileride mümkün bir iktidar/yönetim değişikliği olduğunda kültürel iktidar da otomatikman sağlanmış olacaktır görüşüne uzağım. Önümüzde çok uzun ve meşakkatli bir seyahat var. Bu seyahatin nerede, nasıl sonuçlanacağını zirveden inmeci olmayan, gerçek kültür siyasetleri belirleyecektir.
‘BU KENT UÇAR’
- Görevinizle ilgili nasıl bir hayaliniz var? Bunun için ne kadar bir müddet lazım?
Zorlu PSM’de altı sene genel müdürlük vazifesini üstlendim. Her sene üzerine koyarak ilerledik. Vazifesi bıraktığımda PSM çok yeterli bir yere gelmişti… Artık tüm gücümü ve konsantrasyonumu dünyanın en hoş kentini kültür-sanat alanında dünyada hak ettiği yere taşıyabilmek için kullanıyorum. Hayalim bu eşsiz kenti kültür-sanat-müzik alanında dünyanın bir numarası yapabilecek takımları yetiştirebilmek ve vizyon projelerini hayata geçirecek grubun bir modülü olabilmek. Uygun kaide ve imkânı bulabildiğim an yapabileceklerimle ilgili kendime itimadım sonsuz. Sağlam bir grup ve ekip çalışmasıyla da -amiyane tabirle- İstanbul uçar. En büyük bahtımız ise Ekrem İmamoğlu üzere kültür-sanatın çabucak her alanına ilgi duyan, etkinliklere, kitaplara önemli vakit ayıran, vizyoner bir lidere sahip olmamız.
‘ALIŞILAGELMİŞİN DIŞINDAYIZ’
- Göreve geldiğinizden bu yana çok fazla röportaj vermeden işinize odaklandınız. Bu müddette iştirakte neler oldu?
Göreve başlayalı tam 1.5 sene oldu. Bu müddetin birinci yarısı maalesef pandemiyle ve kısıtlamalarla geçti. İBB Kültür AŞ öncesinde bir kamu deneyimim olmadığı için çok farklı dinamiklere sahip belediye dünyasına alışmam biraz vakit aldı. Evvelki devirde Kültür AŞ daha çok kendisine tanımlanan işleri alanda gerçekleştiren adeta bir taşeron şirket pozisyonundayken son 1.5 senede kültür-sanat alanında strateji oluşturan, biricik (uniq) içerik geliştiren, kesimdeki kamu dışı paydaşlarla belediye ortasında yeni ve güçlü bağlar oluşturan, alışagelmiş “klasik” belediye aktiflikleri anlayışının ötesine geçen formatta seriler düzenleyen, gençleri amaç kitlenin merkezine yerleştiren, İBB’nin çok farklı ünitelerine ve başka iştirak şirketlerine içerik üreten, onlara alanda takviye veren, yabancı ülkelerin resmi ve özel kültür kurumları ile ortak projeler geliştiren gerçek manada bir kültür-sanat kurumuna dönüştü.
‘KAPSAYICILIK EN KIYMETLİ ÖLÇÜTLERDEN’
Murat Abbas: Kapsayıcılık bizim açımızdan kıymetlendirme kriterlerinde değerli ölçütlerden biri. Mümkün mertebe tekil disiplinde kalmadan, kültür sanatın farklı alanlarına elimizdeki hudutlu kaynakları dağıtarak geniş çerçevede dayanak olmaya çalışıyoruz. Bu değerlemeleri yaparken doğal ki İstanbulluların gereksinimlerini merkeze alarak ilerliyoruz.