İZMİR – AK Parti’nin türban serbestisini de içeren anayasa değişikliği teklifine ait reaksiyonlar sürüyor. Anayasanın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24. hususu ile aile ve çocuğun korunmasına ait 41. unsurunda değişiklik öngören teklife ait tartışmalar devam ederken, mevzuyu Eşitlik için Bayan Platformu’ndan (EŞİK) Avukat Hülya Gülbahar ile konuştuk.
Anayasal laiklik ve eşitlik unsurlarının tekrar anayasa eliyle ortadan kaldırılmak istendiği bir teklifle karşı karşıya olduğumuza dikkat çeken Gülbahar, “Bu teklif yalnızca bayanları ve LGBTİ+ları değil, tüm ülkeyi müthiş bir karanlığa sürükleyecek bir teklif. Dini bir mevzuyu temel haklar seviyesinde ele alıyor ve dini inanca nazaran kıyafet kodlarını anayasaya sokmak istiyor. Tüm din ve inançların da değil, bir dinin, bir mezhebinin, bir yorumunun anayasaya girmesi isteniyor” dedi.
‘SEÇİMLERİ İKTİDARIN KAZANMASI HALİNDE YAŞANACAKLAR ÇOK VAHİM’
Türkiye seçimlere giderken bir yandan da bayanları yakından ilgilendiren bir anayasa değişikliği tartışılıyor. Giderek erkek hükümran bir zihniyette “muhafazakarlaşan” Türkiye’de bayanların ömrünü derinden etkileyecek ne tipten gelişmeler bekliyorsunuz?
Tarihimizin tartışmasız en sıkıntı seçimine hazırlanıyoruz. Bu seçim bayanlar açısından bilhassa yaşamsal bir ehemmiyet taşıyor. AKP iktidarı periyodunda haklarımızı korumak, hayatlarımızı korumak için çok büyük bir gayret verdik, veriyoruz. AKP’nin iktidarının birinci periyodunda kimi ödünler vermesini ve yeni düzenlemeler yapmasını bile sağladık. Ancak bilhassa Erdoğan’ın 2010’da Dolmabahçe’de bayan örgütleri ile yapılan toplantıdaki “Ben esasen bayan erkek eşitliğine inanmıyorum” çıkışından sonra eşitsizlik resmi devlet siyaseti haline getirildi. Tıpkı toplantıda söylediği “kreş eken, huzurevi biçer” kelamları de kadın-erkek eşitliğine hizmet edecek kurumsal düzeneklere açık bir savaş açılması manasına geliyordu.
Geçtiğimiz aylarda Bekir Bozdağ, boşanmaları hızlandırıp erkekler için adeta bir “boş ol” sistemi getirecek, bayan ve çocukların nafaka hakkını kısıtlayacak AKP yasa teklifinin seçim sonrasına ertelendiğini açıklamıştı. İktidarın seçim vaadi: Kocalara süratli boşanma, bayanların ve çocukların nafakalarının kesilmesi!.. Bunlara direnecek bayanların bu ferdî direnişlerinin bedelini hayatları ile ödeyebileceğini biliyoruz. Bayan örgütlerinin çabucak hiçbir gösterisine müsaade verilmediği, bayanların neredeyse her şovda aksi kelepçe ve öteki azap formülleriyle gözaltına alınıp yargılandıklarını bütün dünya görüyor.
Dolayısıyla uzun bir liste yapmaya gerek yok, yalnızca 2023 yılının ocak ayında olan bitenlere bakmak bile, bayanlar açısından seçimleri iktidarın kazanması halinde yaşanacakların ne kadar vahim olduğun görmek için kâfi.
‘TÜM MADDELERE SİSTEMATİK OLARAK SALDIRMAYA DEVAM EDİYORLAR’
İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı Aile İçi ve Bayana Şiddet Raporu’na nazaran 2022 yılında 272 bayan katledildi. Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun 2022 yılı bilgilerine nazaran ise 334 bayan erkekler tarafından katledilirken, 245 bayan kuşkulu biçimde meyyit bulundu. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmak siyasal olarak sizce ne mana tabir ediyor?
Kadın cinayetleri ile ilgili resmi sayılar gerçeği yansıtmıyor. Bayan örgütleri ise lakin basına yansıyanlardan derleme yapabiliyor. Bu sayıları maalesef üç ile, beş ile çarpmak gerekli. Ülkede tam bir cinskırım yaşanıyor. Buna karşılık Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu (KCDP), sudan münasebetlerle kapatılmak isteniyor. Türkiye işte bu şartlarda bayana karşı şiddetle gayretin altın standartlarını getiren İstanbul Sözleşmesi’ne taraf olmaktan çıkarıldı.
Bu çıkış süreci bilhassa iki açıdan kıymetli. Birincisi, iktidarın kadın-erkek eşitliği prensibini terk ettiğinin ve LGBTİ+ ayrımcı devlet siyasetleri uygulayacağının bütün ülkeye ve dünyaya ilanı niteliği taşıması. Doğal olarak bu ilanın akabinde eşitlik aykırısı telaffuz ve siyasetlerin daha da artması ve hızlanması gelecekti ve hakikaten geldi de. Mukaveleden çıkışın ikinci değerli sonucu, temel insan hakları ile ilgili kontratlardan anayasanın 90’ıncı unsurunun açık kararına karşın TBMM izni/onayı olmadan tek kişinin kararı ile çıkışın yolunu açması. Mukaveleden çıkış kararının yayınlandığı anda bunun bizi üniversal temel insan hakları sisteminden koparacak, ülkeyi uzay boşluğunda salınır hale getirecek bir süreç olduğu konusunda uyarmıştık. Türkiye’yi Avrupa Konseyi’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkarmak, Konsey’in Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi ve öbür temel haklarla ilgili mevzuatından ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) sisteminden, hatta Avrupa Konseyi’nin kendisinden çıkış yolunda dev bir adımdı. Böylelikle tekrar tek kişinin kararıyla, Türkiye’nin örneğin Şangay Beşlisi üzere yapılara katılması ya da ASRİKA (Asya-Afrika) İslam Devletler Birliği üzere yapıların kuruculuğuna soyunması mümkün olacaktı. Hakikaten birinci tartışmaya açılanlardan birinin Montrö Mukavelesi olması hiç de tesadüf değildi.
Öte yandan toplumu kendi inanç ve fikri çerçevesinde tektipleştirme operasyonu olarak İstanbul Sözleşmesi’nden çıkanlar çabucak amaçlarına çocukların cinsel istismardan korunmasına ait Avrupa Konseyi’nin bir öbür mukavelesi olan Lanzarote Sözleşmesi’ni koydular. 6 yaşındaki bir kız çocuğunun evlilik ismi altında bir tarikat veliahdına cinsel köle edilmesini yasal ve kendi uydurdukları dini hukuka uygun bulanlar, kendilerini sınırlayacak tüm kontratlara, uygar yasa dahil tüm maddelere sistematik olarak saldırmaya devam ediyorlar.
Avukat Hülya Gülbahar Peki, mukaveleden çıkmanın kamusal yaşantıya tesirleri kısa ve uzun vadede ne olacak?
Sözleşmeden çıkış sonrasında bayana karşı şiddet, bayan cinayetleri daha da arttı. Yabanî bir bayan cinayetinde kaybettiğimiz Pınar Gültekin’in katili mukaveleden çıktığı için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür etti. Mukaveleden çıkışın çabucak akabinde avukatına başvurup, eşi ve çocuğu için ödemekte olduğun nafakanın artık sonlanması gerektiğini söyleyenler oldu. LGBTİ+lara yönelik baskılar arttı ve tüm kentlerde devlet dayanaklı nefret mitingleri düzenlendi, bunlara iştirak için RTÜK eliyle televizyonlarında kamu spotları yayınlandı. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkarken, ‘şiddetle çaba için 6284 var’ diyorlardı. Artık ona da saldırıyorlar.
‘ŞEYTANA ŞAPKASINI KARŞIT GİYDİRECEK BİR YÖNTEM’
Yazdığı bir haber nedeniyle gazeteci Murat Ağırel aleyhine de 6284 sayılı yasa uyarınca iki ay müddetle müdafaa buyruğu verildi. Bunu nasıl yorumluyorsunuz?
Kadınları şiddetten müdafaa ve aile içi şiddeti tedbire kanunu olan 6284’ün, bir gazetecinin, hakkında usulsüzlük haberi yaptığı bireyden uzaklaştırılması gayesiyle kullanılması, ülkeyi hukuksuzlaştırma metotlarından biri olarak hukuk tarihine geçti. 6284’e bu yapılan, maddeleri emelleri dışında berbata kullanarak değersizleştirmenin, çarpıtmanın ve şahsen yasanın kendisini amaç haline getirmenin tipik bir örneği.
Bu da anayasal tabir ve basın özgürlüğüne, halkın haber alma, bilgi sahibi olma özgürlüğüne açıkça alışılmamış yeni bir sansür uygulaması. Gazetecinin yazmasını, konuşmasını ya da bir usulsüzlük savını irtibat araçları ile bahis etmesini engellemek için verilen iki ay vadeli engelleme kararı ile 6284 sayılı şiddet yasası yeni ve ek bir sansür yasası haline dönüştürülüyor. Bütün bunlar, iktidarı bir karanlıklar ve yağma iktidarı haline getiriyor, demokrasiyi yok ediyor. Bu karar İstanbul Sözleşmesi’nin akabinde ağır akın altında olan 6284 sayılı şiddet maddesine yönelik yeni hücumlardan biri. Şeytana şapkasını aksi giydirecek bir sistem. Dünyada, Türkiye’de AKP dışında kimsenin aklına geldiğini sanmıyorum.
6284 sayılı yasa, daha evvel de çıkarılış hedefine muhalif olarak kayyım Boğaziçi rektörünü öğrencilerden korumak için uygulanmıştı. Hatta bir olayda borçlu bir erkeği çek senet mafyasından korumak için uygulandığını duymuştuk. Artık de hakkında yolsuzluk, usulsüzlük argümanı bulunanları gazetecilerden korumak için bir kalkan, bir susturucu silah olarak kullanılmak isteniyor. İktidarın muhalifleri susturmak için akıl dışı her yola başvuracak kadar çaresizliğinin bir göstergesi birebir vakitte.
Oysa kanunun maksadı, birinci hususunun birinci cümlesinde açıkça yazıyor: “Şiddete uğrayan yahut şiddete uğrama tehlikesi bulunan bayanların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan şahısların korunması ve bu şahıslara yönelik şiddetin önlenmesi…” Görüldüğü üzere yasanın kimler için uygulanacağı tek tek sayılmış. Ortalarında rektörler, siyasetçiler, çek-senet mafyası, tüccarlar yok… Bütün bu uygulamalar makus niyetli teşebbüsler. 6284 sayılı yasanın yozlaştırılması, hedefinden saptırılması ve sonunda da kaldırılması için taammüden yapılıyor. Milletlerarası kontrat, anayasa, yasa yok, hukuk yok; keyfimiz nasıl isterse size o denli davranırız tehdidi bu. Tüm topluma tehdit.
‘AİLE BAKANI, KADEM’DEN GELDİĞİ İÇİN ŞİDDETİ ALKOLE BAĞLIYOR’
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, 25 Ocak’ta yaptığı basın toplantısında şiddetin ana nedenlerinden birinin alkolizm olduğunu söyledi ve LGBTİ+’lar hakkında açıklamalarda bulundu. Bunları nasıl yorumluyorsunuz?
Bakanın bayana karşı şiddetin alkolizmden kaynaklandığına dair tespiti bilim dışı ve yanlış bir tez. Türkiye’de ve dünyada yapılmış hangi bilimsel araştırmaya dayanıyor belirli değil.
İstanbul Kontratı, şiddetin kaynağının toplumsal cinsiyet eşitsizliği olduğunu söylüyor. Şiddetin bayanlarla erkekler ortasında tarihten gelen ekonomik, politik, toplumsal güç eşitsizliklerinden kaynaklandığını ve lakin hayatın tüm alanlarında eşitlik sağlandığında şiddetin de ortadan kalkacağını vurguluyor. Sayın bakan, bayana karşı şiddetin fizikî güç eşitsizliğinden kaynaklandığını tez eden iktidar STK’sı olan KADEM’den geldiği için maalesef şiddeti yapısal ve sistematik eşitsizlik yerine fizikî güce, alkole bağlamayı tercih ediyor.
Bakana nazaran, bayana şiddetin nedenleri ortasında yüzde 70-75 oranında alkolizm varmış. Resmi bilgilere ulaşmak pek mümkün olmadığı için sayın bakan için Polis Akademisi’nin “Dünyada ve Türkiye’de Bayan Cinayetleri 2016-2017-2018 Bilgileri Ve Analizler” araştırmasından gözümüze çarpan bir datayı aktaralım: 66 ve üzeri yaştaki bayanların (öldürülen bayanların yüzde 7,1’i) öldürülmesindeki, ekonomik nedenler yüzde 17, psiko toplumsal nedenler yüzde 44,7, failin ruhsal/ bedensel sıhhati ve husus kullanımı yüzde 38,3 olarak bulunmuş. Bu yüzde 38,3 içinde hangi oranda alkol var ve öteki yaş kümelerinde durum nedir bilmiyoruz. Bakanın yüzde 70-75 oranına nasıl ulaştığı ise muhakkak değil.
Öte yandan Bakan Yanık’ın LGBTİ+’larla ilgili “kimse eşcinselliği olağanlaştırmak, eşcinselliği kamusal alanda hiçbir sorun değilmiş üzere kabul etmeyi bizden beklemesin” kelamları de açık bir ayrımcılık. Kendisinin “Eşcinsellerin hayat hakkını müdafaanın devletin sorumluluğunda olduğu” kelamları ile de çelişiyor. Bakanın vazifesi LGBTİ+ olmayı değil LGBTİ+’lara yöneltilen nefreti bir sorun olarak görüp, bununla gayret etmek.
‘OLANLARI UYGULASINLAR YETER’
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da geçtiğimiz günlerde şiddetle ilgili bir genelge yayınladı. Bu genelgeyi samimi buldunuz mu?
15 Ocak’ta Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın imzasıyla, tüm başsavcılıklara ‘Aile İçi ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesi’ konusunda yeni bir genelge daha gönderildi. Bu kaçıncı uygulanmayan genelge, sayısını biz de takip edemiyoruz artık. Uygulanmayan, kâğıt üzerinde bırakılan yasalar, genelgeler periyodu. Bu nedenle EŞİK olarak bu iktidardan şu anda rastgele bir anayasa, yasa, genelge talebimiz yok. Olanları uygulasınlar kâfi. Bu nedenle “yasalara dokunma, uygula” diyoruz. Dokundukları anda bozuyorlar zira.
Bu genelge de Manisa’da 2 eşini katleden ve 2 kez cezaevinden salıverildikten sonra 3’üncü eşini de öldüren Celal A.’nın tekrar tutuklanması ile çıkan infiali yatıştırma emelli görünüyor. Bu hadise üzere yüzlerce olayda gerekli cezanın verilmediğini, ceza verilse de infaz yasası indirimleri, çıkartılan kapalı ve açık aflar ile bayana karşı kabahatler konusunda tam bir cezasızlığın karar sürdüğü bir kere daha ortaya çıkmıştı. Meğer ki, İstanbul Sözleşmesi’nin “Yaptırımlar ve tedbirler” başlıklı 45. hususu, devletlere “Sözleşme uyarınca belirlenen kabahatlerin, ciddiyetleri dikkate alınarak, tesirli, orantılı ve caydırıcı cezalarla cezalandırılması için gerekli yasal yahut öbür önlemleri alma” vazifesini yüklüyor.
‘AİLE BAKANLIĞI FAİLLERLE BİRLİKTE YARGILANMALI’
6 yaşında evlilik ismi altında istismara maruz bırakılan H.K.G. davasının birinci duruşması geçtiğimiz günlerde yapıldı. Aile Bakanlığı hariç bayan örgütleri, barolar ve öbür müdahillik talepleri reddedildi ve saklılık kararı alındı. Bu kararları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Öncelikle ve ehemmiyetle vurgulamak isterim ki, H.K.G. olayında açık ve net bir eziyet cürmü ile karşı karşıyayız. İnsanlık dışı ve zalimane bir davranışlar zinciri bu. Bu nedenle TCK’nın 96’ncı unsurunda düzenlenen eziyet hatası, vatandaşın vatandaşa azap hatasıdır. İnsanlığa karşı cürümdür ve zamanaşımı yoktur. Bugün bu davayı istedikleri kadar göstermelik bir yargılamaya dönüştürsünler, bu dava tekrar H.K.G.’ye karşı işlenen bütün cürümleri ve suçluları kapsayacak biçimde tekrar görülecektir. Her gece yattıklarında bunu düşünsünler.
Olayı bildiği halde yargı sürecini yıllarca işletmeyen, sorumluların yargılanması ve öteki cürümlerin işlenmemesi için toplumun uyarılması vazifesini yerine getirmeyen Aile Bakanlığı’nın davaya müdahil olma talebinin kabul edilmesi de bayan örgütleri olarak 6284 sayılı şiddet maddesinden beri eleştirdiğimiz bir uygulama. Biz, bayan ve çocuk örgütlerinin davalara müdahil olması ile ilgili bir unsur ekletmek istemiştik, onlar bu talebimizi reddedip, bu hakkı kendilerine verdiler. Halbuki bu cins şiddet davalarında bakanlık vazifelerini yerine getirmediği için faillerle birlikte, faille yan yana durarak yargılanmalı ve önemli tazminatlara mahkûm edilmeli. Koşup mağdurun yanında durarak, iki dilekçe yazarak tüm sorumluluklardan kurtulacaklarını, toplumu da şahane işler yaptıklarına inandıracaklarını sanıyorlar.
‘KADIN SÖZÜ BİR TEK YERDE GEÇİYOR, O DA YANLIŞ GEÇİYOR!’
30 Ocak’ta Millet İttifakı’nın ortak mutabakat metni yayınlandı. Siz bu metni nasıl buldunuz?
Mutabakat metninde bayanlar açısından çok kıymetli hususlar var. HPV aşısı üzere sıhhat alanında, medyanın cinsiyetçi lisanının dönüştürülmesi üzere kültür alanında, kreşler üzere toplumsal hayatın dönüştürülmesi bağlamında hoş vaatler var. Detayda kaldığı düşünülen, üzerinde durulmayan birçok bahsin yer alması epey olumlu. Lakin eksikliklerin de konuşulması gerek ve bunların kimileri bayanlar açısından yaşamsal değerde.
Kadınların can güvenliği, şiddetsiz eşit ve özgür bir hayat hakkını düzenleyen İstanbul Sözleşmesi’nin isminin açıkça anılmaması çok önemli bir eksiklik. Saadet Partisi’nin Uygun Partili Ümit Özlale’nin kontratın ismini anmasına gösterdiği reaksiyon katiyetle kabul edilemez. Saadet Partisi’nin yöneticilerinden Oğuzhan Asiltürk’ün teşebbüsleri ile İstanbul Sözleşmesi’nden çıkışta hissesinin olduğunu biliyoruz. Sözleşme’nin ismini bile anmamasını da anlayabiliriz. Lakin oburlarının da mukavelenin ismini anmamasını istemek inanılmaz bir tavır. Metinde ismini yazmayacaksın, metin dışında da anmayacaksın! Bu türlü bir ittifak kuralı olamaz.
Ayrıca, temel haklarla ilgili kritik bir kontrat konusunda bir ittifakın ortaklaşamaması anlaşılır değil. Halbuki hayat hakkı üzere en temel hakları içeren hususlar, siyasi partiler ortasında müzakere, pazarlık ya da siyasi taviz konusu olamaz, olmamalıdır. Altılı Masa’nın hiçbir metninde “eşit temsil” talebimizi de göremiyoruz. Bu mevzuda da Saadet Partisi işaret ediliyor. Bunu bilemeyiz. Lakin ortak vizyon evrakının yazımı için 6 partiden 6 erkek görevlendirildiği anda EŞİK olarak çabucak müdahale etmiştik. Hem tek tek bu erkek siyasetçilerle, hem de parti lider ve yöneticileri ile görüşmüştük. Talebimiz çok haklı ve kolaydı: Her partinin komiteye bir bayan ve bir erkek iki üye vermesi ile sorun çözülebilirdi. Kabul ettiremedik. Daha sonra kurulan çalışma kümelerinde da bayan sayısı sembolik kaldı. 84 unsurluk anayasa değişikliği teklifleri hazırlandı, bayan sözü bir tek yerde geçiyor ve o da yanlış geçiyor!
Sonuçta mutabakat metninin açıklandığı günkü fotoğraflar çok net. Çok net ve çok üzücü, çok korku verici. Ezici çoğunluğu erkeklerden oluşan bir salona, erkeklerin yazdığı metinleri okuyan erkekler… Bu fotoğraflar bize, Türkiye ikinci yüzyılda da erkeklerin yönettiği bir ülke mi olacak? telaşını derinden hissettirdi. 244 sayfalık mutabakat metninde, ülkede her alanda önemli meseleler yaratan laiklik, Kürt ve Alevi probleminin tahliline yönelik vurguların, önemli bir nefret kampanyasının odağında olan LGBTİ+ların olmaması büyük bir eksiklik. Bayan ve Eşitlik Bakanlığı yerine bayanları yeniden aile ve çocuk ile birlikte ele alan bir bakanlık ismi seçilmesi de bayanı aile içine; çocuk, eş ve hasta bakımına mahkûm eden anlayışın izlerinin sürdüğünü gösteren teklif. AKP’nin bayana aile dışında hayat hakkı tanımayan AKP zihniyetinin bir uzantısı üzere görünüyor.
Türkiye’de bilhassa son 20 yılda derinleştirilen ve yaygınlaştırılan cinsiyetçi bir ideoloji iktidarda. Yeni kurulacak iktidarın bu cinsiyetçi ideolojiden kopuşu gerçekleştirmesi ve cinsiyetçiliği hayatın bütün alanlarından tasfiye edecek siyasetler geliştirmesi gerekiyor. Biz bu mevzuda her türlü dayanağı vermeye hazırız. Millet İttifakı’nın en kısa vakitte cumhuriyetin ikinci yüzyılının bayanlar ve erkeklerin eşit kurucuları olacağı fikrini ve umudunu bütün bir topluma vermesini bekliyoruz.
‘TÜM ÜLKEYİ VAHİM BİR KARANLIĞA SÜRÜKLEYECEK BİR TEKLİF’
Son olarak; Gündemde bir Anayasa değişikliği teklifi var ve başörtüsü hakkını garantiye almak ismine yapıldığı argüman ediliyor. Sizce teklifteki detaylar ne tıp tehlikelere işaret ediyor?
Demokrasi, laiklik ve eşitlik prensiplerinin sistematik olarak yıpratıldığı, yargı bağımsızlığının olmadığı, özrü dilenmiş dinle ilgili bir latife için insanların tutuklandıkları, yalnızca bir “ahmak” sözü yüzünden insanların siyaset yapma, seçilme hakkının elinden alınmaya çalışıldığı, muhalif onlarca insanın yalnızca fikirleri nedeniyle cezaevlerinde olduğu bir ortamda yeni bir anayasa yapmak konuşulamaz.
Üstelik de anayasal laiklik ve eşitlik prensiplerinin tekrar anayasa eliyle ortadan kaldırılmak istendiği bir teklifle karşı karşıyayız. Bu teklif yalnızca bayanları ve LGBTİ+ları değil, tüm ülkeyi müthiş bir karanlığa sürükleyecek bir teklif. Dini bir mevzuyu temel haklar seviyesince ele alıyor ve dini inanca nazaran kıyafet kodlarını anayasaya sokmak istiyor. Tüm din ve inançların da değil, bir dinin, bir mezhebinin, bir yorumunun anayasaya girmesi isteniyor. Bir sonraki adım, dini inanca nazaran çalışma saatleri, tatil günleri olacaktır. Bu nedenle, birkaç cümle ekleyerek ya da çıkartarak düzeltilebilecek bir teklif de değil.
Öte yandan, yüzü örten peçe, burka üzere kıyafetler, önemli kimlik tespiti, kamu güvenliği problemleri doğurabilir. Ameliyathane ve ağır bakım üzere sıhhat alanlarında bilimsel kuralların ihlaline kapı açılıyor, çocuk ya da yetişkin herkes için kamu sıhhati riskleri içeriyor. Tabi en kıymetli risklerden biri, kuralları “dini inanca” nazaran belirlenecek dini bir başörtüsünün beraberinde eğitimden, çalışma ve seyahat özgürlüğüne kadar bayanların tüm temel haklarını sınırlayabilecek bir noktaya evriltilmesi. Tam da Mahsa Amini’yi hatırlamak vakti: Mahsa Amini, İran’da örtünmediği için değil, rejimin ahlak polislerinin beğenmediği biçimde örtündüğü için, saçının ucu göründüğü için öldürüldü.
Kaldı ki, bayanların kıyafeti üzerinden bir anayasa hususu olamaz. Anayasalara kılık kıyafet yönetmeliği muamelesi yapılamaz. Ayrıyeten boşanmış ya da eşini yitirmiş çocuklu bayanların bile aile sayılmaması sonucu doğuracak daraltılmış bir aile tarifi anayasaya konulamaz. LGBTİ+lara yönelik anayasal bir nefret söylemi kabul edilemez. Anayasa’nın 24 ve 41’inci hususlarında değişiklik içeren iktidar teklifi, HDP’nin katılmadığı, CHP ve Âlâ Parti’nin terk ettiği Anayasa Komisyonu’ndan AKP-MHP oylarıyla geçti. Önümüzdeki günlerde Genel Kurul’a gelmesi bekleniyor.
Kadınlar olarak hem iktidar hem muhalefet vekillerine sesleniyoruz: Bu teklifi müzakere bile etmeden “tartışmasız hayır” demenizi ve oylamaya katılmamanızı bekliyoruz. Tüm milletvekillerinden milletvekili yeminine bağlı kalmalarını; anayasaya sadakat, herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması idealine bağlılık, hukukun üstünlüğüne, lâiklik ve demokrasi prensiplerine bir hal almalarını bekliyoruz. “Tartışmasız hayır deyin, oylamaya katılmayın” diyoruz.
HÜLYA GÜLBAHAR KİMDİR?
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1984-1988 yılları ortasında ansiklopedik yayıncılık, sendikal basın-yayın alanında çalıştı.
Dört yılı aşkın bir müddet Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Bank-Sen Sendikası’nda avukatlık yaptı. Hala İstanbul’da özgür avukat olarak çalıştı. 1978 yılından bu yana Türkiye bayan hareketi aktivistlerinden biri olarak “Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı”nın istekli avukatlığını yaptı, kolektifinde yer aldı.
“Kadın Kurultayı e-posta İrtibat Grubu”, “Kadınların Medya İzleme Kümesi (MEDİZ)” kurucu üyesi tıpkı vakitte “Kadın Yapıtları Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı” genel konsey üyesi olarak çalışmalar yürüten Gülbahar, “Kadın Emeği ve İstihdamı (KEİG)”, Bayanlarla Dayanışma Vakfı (KADAV)”, üzere birçok bayan örgütünün çalışmalarına takviye veriyor.
“Kadına Karşı Şiddete Karşı Müdafaa Buyruğu Platformu”, “Medeni Yasa Bayan Platformu” ile “Türk Ceza Yasası Bayan Platformu”nun kurucu üyelerinden ve sözcülerinden biri olarak bu alanda çalışmalarını sürdüren Gülbahar ayrıyeten 2007-2010 tarihleri ortasında “Kadın Adayları Destekleme ve Eğitme Derneği” (KA-DER)’in genel başkanlığını yaptı.
Eşitlik İzleme Bayan Kümesi (EŞİTİZ), Bayanların Medya İzleme Kümesi (MEDİZ), Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK) üzere çok sayıda bayan örgütünün kuruculuğunu yapan Gülbahar, Bayan Yapıtları Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nda da Genel Konsey üyesi olarak vazife yapıyor.
(DUVAR)