Dünyadan ve Türkiye’den sivil toplum kuruluşları, hak savunucuları, akademisyenler ve öğrencileri bir ortaya getiren Hrant Dink Vakfı Bir Ortada Ömür Şenliği bugün İstanbul Lütfi Kırdar Kongre Merkezi’nde başladı. Şenliğin açılışında konuşan Hakikat Adalet Hafıza Merkezi Yöneticisi Murat Çelikkan, Türkiye’nin hak ve özgürlük kısıtlamasının sistemli bir siyaset olarak uygulandığı bir devirde olduğunu belirterek “İnsanlar barışçıl protesto ve kutlamalar için sokağa çıktıklarında gözaltına alınmayı, yargılanmayı hatta mahpusa girmeyi göze alıyor” dedi.
Avrupa Birliği tarafından desteklenen şenliğin açılış konuşmasını yapan Olof Palme International Center’dan Helin Şahin, “Bugünün sıkıntılarına karşı ortak hareket gerekiyor. İklim krizine karşı acil ve birlikte hareket gerekiyor” dedi.
Hakikat Adalet Hafıza Merkezi Yöneticisi Murat Çelikkan ise çok sayıda sivil toplum temsilcisini bir ortada görmenin kendisi için büyük bir memnunluk olduğunu belirterek “Türkiye’de hak ve özgürlük kısıtlamasının sistemli bir siyaset olarak uygulandığı bir devirdeyiz. Beşerler barışçıl protesto ve kutlamalar için sokağa çıktıklarında gözaltına alınmayı, yargılanmayı hatta mahpusa girmeyi göze alıyor. Ancak ne ömür alanları bu devirde yükle kısıtlanan bayanlar, ne varlığı yok sayılan LGBTİ+lar, ne gazeteciler, ne de insan hakları örgütleri uğraşlarını sürdürmekten, sokağa çıkmaktan vazgeçiyor. İçinde bulunduğumuz periyot bir ortada olmanın ve dayanışmanın her zamankinden değerli olduğu bir periyot. Bu toplantının buna vesile olacağını umuyorum” diye konuştu.
Çelikkan konuşmasını avukat Eren Keskin’in “Buradayız, gitmiyoruz” kelamlarıyla tamamladı.
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Kısım Lideri Alexander Fricke da insan hakları, çok kültürlülük ve sivil toplumun rolü üzerine konuştu.
‘ENGELLER BÜYÜK’
Açılış konuşmalarının akabinde “Sivil toplum kendine soruyor: Yakın gelecekte bizi neler bekliyor?” bahisli panele geçildi.
Panelin maderatörlüğü Onur Sazak üstlendi. Panelde Sivil Toplum Gönüllüsü İbrahim Betil, Hafıza Merkezi’nden Olcay Özer ve Sivil Düşün’den Dilek Ertükel konuştu.
Sazak’ın sivil toplumun önünde mahzurlar olup olmadığına ait sorusu üzerine Olcay Özer, birçok bürokratik pürüze de değinerek özetle şöyle konuştu:
“Hak temelli çalışmaların birebir muhatap olduğu bir bürokrasi var. Maddelerle da bu bürokrasi destekleniyor. Hak temelli çalışan kuruluşlarda yaftalama problemi ve yaftalanma konusunda karşısında çok büyük pürüzü var. Bilhassa terörle uğraş kanunun keyfi kullanımı… Herkesin ya terörist ya da terör destekçisi haline geldiği bir tertip içerisindeyiz.”
‘EMEKLEME ÇAĞINDA’
Sazak, İbrahim Betil’e de başladığı periyottan bugüne sivil toplum örgütlenmelerinin nasıl değiştiğini sordu.
Betil, “Türkiye’de sivil toplum kuruluşları hala emekleme çağında. Ayağa kalkamadı. 20 yılı aşkın bir müddettir sivil toplumun içindeyim. Kendi içinde bulunduğum sivil toplum kuruluşlarında tesirli çalışmalar görüyorum lakin bunun bir azınlık olduğunu düşünüyorum. Sivil toplumla ilgili ‘gelişti’ demek pek mümkün değil, bence tam bilakis geriledi. 3-4 sene evvel Türkiye’de 126 bin dernek vardı. Bugün dernek sayısı 122 bine geriledi. 2-3 sene içinde 4 bin azaldı. Türkiye sahiden emekleme çağında. Gelişemiyor, zira devletin baskısı, devletin sivil örgütlenmelerine müsaade vermemesi ve burada biraz ön plana çıktığınız vakit cezalandırılmanız gündemde. Sivil toplum kuruluşlarının hiçbir formda siyaset planı olmaması lazım. Bir ortaya gelip örgütlenip tahminen siyasi takımlara teklifler getirebilirler. Şeffaf olmaları lazım” diye yanıtladı.
‘YENİ BİR ENERJİ’
Aynı soruya cevap veren Dilek Ertükel ise bu hususta Betil’in söylediklerine katılmadığını belirterek, “Tabii ki İbrahim beyin dedikleri bir taraftan çok gerçek lakin öbür taraftan bu periyotlar çok sıkıntı periyotlar. Ortam çok makûs lakin hâlâ acayip bir güç var. Biz Sivil Düşün olarak 3 binin üzerinde teklif aldık her yerden. Enteresan olan yüzde 70’i birinci kere Sivil Düşün’e başvuruyor. Bence yeni bir güç doğdu. Artık anlaşıldı ki devlet her şeyi yapamaz. Ben şu an hakkımı biliyorum ve bir şey yapacağım diyen bir kültür görüyorum. Yolumuz hala çok uzun” dedi.
‘ALIŞMAMIZ GEREKİYOR’
Festivalde bugün ayrıyeten “Bir ortada ömür için kültür ve sanat” paneli gerçekleşti. Hasret Ece Aydınlık’ın moderatörlüğünü üstlendiği panelde Allianz Kulturstiftung’tan Feray Halil, British Council’dan Esra Aysun ve kültür teşebbüsçüsü Rümeysa Kiger konuştu.
Aydınlık’ın “Kültür ve sanatta birlikte yeni alanlar yaratılabilir mi” sorusu üzerine Rümeysa Kiger “Tabii ki yaratılabilir. Yabancı kavramına karşı kültür ve sanat alanında yeni alanlar oluşturulabilir. Farklı kimliklere sahip farklı kümelerden gereğince temsil edilmeyen şahıslar bu alana dahil edildikleri vakit onları kimliklerinden bağımsız bir birey olduklarını manaya imkanımız da artıyor. İdrak boyutuna geçebiliyoruz” dedi.
Panelde bir iştirakçi “Filmlerde dezavantajlı kümelerin daima göz önüne çıkartıldığına” ait bir soru sordu. Bunun üzerine Rümeysa Kiger, “Siz bu sineması izleyen dezavantajlı kümeden biriyseniz o sineması izlediğinizde o karakterle kendinizi özdeşleştirebilirsiniz. Karakteri o biçimde görmekte bir zahmet yok. Hepimizin alışması gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Aynı soruya Esra Aysun ise şöyle karşılık verdi:
“Bu sorunun ortaya çıkma nedeni zati tarihin aşikâr ayrıcalıklı kesim tarafından şekillendirilmiş olması. İçinde bulunduğumuz algının erk sahibi tarafından yaratıldığı gerçeğiyle yüzleşmemiz gerekiyor. Bununla yüzleşelim, farklıyız , birlikteyiz.”
Almanya’dan örnekler veren Feray Halil ise birebir soruya ait özetle “Almanya’da engelliler için birçok proje yapıldı. Özelikle dans alanında. Son yıllarda yeni bir akım çıktı. Artık fikir şu: engellilerin sivil topluma entegre olmasına dair değil de yeni sanat yolları yaratılmasına dair. Yani mesela dans alanında neden engelliler normatif bir insan bedenine ahenk sağlamak zorunda kalsın ki yesyeni dans halleri geliştirilir ve toplum da bundan bir şey öğrenebiliyor. Bu istikametten de bakabilirsiniz” diye konuştu.
FESTİVAL YARIN DEVAM EDECEK
Panellerin yanı sıra şenlik boyunca farklı yaş kümeleriyle atölyeler yapılacak ve her iki gün konserler olacak. Şenlik boyunca panellerde yetişkinlere, gençlere ve çocuklara yönelik diyalog, insan hakları ve bir ortada hayat odaklı atölyeler, ulusal ve memleketler arası bilgi paylaşımı ve tecrübe transferinin sağlanması hedefleniyor.
Hakikat Adalet Hafıza Merkezi iş birliğinde hazırlanan şenlik kapsamında sivil toplumda insan hakları, mülteciler, toplumsal cinsiyet, ekoloji, kültürel miras, sanat ve pek çok farklı alanda çalışmalar yürüten kurumlar ve uzmanlar yer alacak. Tüm iştirakçilere açık şenlik de etkinlikler fiyatsız.
Programın ayrıntılarına buradan ulaşılabilir:
https://hrantdink.org/tr/asulis/duyurular/3728-2-3-temmuz-da-hrant-dink-vakfi-bir-arada-yasam-festivali-ne-davetlisiniz
(HABER MERKEZİ)