Galatasaray Sportif AŞ Başkanvekili Erden Timur’un, tarikat toplantısında Rıfai cemaatinin bayan önderi Cemalnur Sargut’un yanında yer aldığı görüntü gündeme oturdu.
Odatv’nin ortaya çıkardığı manzaraların akabinde kelam konusu tarikatın Türkiye’de en bilinen temsilcisi Kenan Rifai ve bugünkü bayan önderi Cemalnur Sargut’un kim olduğu büyük merak konusu oldu.
İLGİLİ HABER
Galatasaray yöneticisi Erden Timur cemaat başkanının toplantısında… Odatv imgelere ulaştı
Kimileri Cemalnur Sargut’un tarikat başkanı olmadığını savunsa da Rıfai tarikatının geçmişi eskilere dayanıyor.
Adı: Kenan Büyükaksoy
Yani Kenan Rıfai…
1867 yılında Selanik’te dünyaya geldi.
Kenan Rifaî’nin dünyevî tahsil yolu, tarikat yolundan biraz farklıydı…
GALATASARAY LİSESİNDE OKUDU
Şeyhlerinin hayatını yazan bayan müritleri nedense Kenan Rifaî’nin okul ömrünü yalnızca birer cümleyle geçiştirmişlerdi. Satır ortalarından anlıyoruz ki, Kenan Rifaî, Mekteb-i Sultanî’den (Galatasaray Lisesi) sonra, Yahudi Alliance Israelite Universelle’e (Evrensel Yahudi Birliği), lisanımızdaki ismiyle Alyans okullarına gitmişti.
Genellikle Yahudi çocuklarının gittiği bu okula Kenan Rifaî neden verilmişti? Bilinmiyor!
Mekteb-i Sultanî’de okurken, Yahudi Alyans okuluna verilmesinin sebebi ne olabilirdi? Kitapta bu hususlarda hiç bilgi yok.
Belki Alyans okullarının maksadı ve kuruluş sürecini öğrenerek, bilgi sahibi olabiliriz: Alyans okulunun temeli Paris’te dünya Musevilerine yönelik bir davetle atıldı.
Fransız Yahudi örgütü Alliance Israelite Universelle, 1860’taki davetinde şöyle diyordu:
“Çok sayıda dindaşımızın yirmi asırdır türlü acılar, yasaklamalar ve hakaretlere maruz kaldığına, lakin birer insan ve vatandaş olarak haysiyetlerini tekrar kazanabileceklerine inanıyorsanız; yoldan çıkmışları kınamak yerine ıslah etmek, körleşmişleri bir başlarına bırakmak yerine aydınlatmak, bitkinlere acımak yerine onları tutup ayağa kaldırmak gerektiğine inanıyorsanız; bütün dünyanın Musevileri, şayet tüm bunlara inanıyorsanız gelin, davetimize kulak verin…”
Paris’ten dünyaya yayılan bu davete birinci karşılığı veren Selanik Musevileri oldu. Bilhassa 1860’lı yıllarda pamuk ticareti nedeniyle oldukça zenginleşen Selanikli Museviler, cemaatlerinin önündeki en büyük mahzurun eski alışkanlıklar, boş inançlar olduğuna; bunların yerini üretken, yararlı bireylerin alması gerektiğine inanıyorlardı.
Rifaî piri Kenan Rifaî de bu isimlerden biriydi: Alyans okulunda eğitim gördü. İbranice biliyordu.
Kenan Rifaî gerek Mekteb-i Sultanî, gerekse Alyans okulunda Fransız kültürüyle yoğrulmuştu. Çok uygun Fransızca konuşuyordu.
“ENTELEKTÜEL TASAVVUFÇULUK”
9 Eylül 2005 tarihli Sabah gazetesine nazaran Ahmed er-Rifaî’nin (1118-1182) kurduğu tarikatın Türkiye’de en çok tanınan temsilcisi Kenan Rifaî’ydi.
Ancak, ne Diyanet İşleri Başkanlığı’nın hazırlamış olduğu İslam Ansiklopedisi’nde ne de tanınmış İslam profesörleri tarafından yapılan araştırmalarda “Kenan Rifaî” ismi pek geçmiyor.
Müritleri tarafından kutsallaştırılıp, “şeyh”, “hazret” mertebesine çıkarılan Kenan Rifaî’nin ismi, neden din, tasavvuf, İslam vb kitaplarında yoktu? Müritlerinden diğer, kimse onu ciddiye almıyor muydu?
Halbuki, Kenan Rifaî, Medine’de “İdadî-i Hamidî”de müdürlük yaparken, dört yıl boyunca Pir Hamza Rifaî’nin hizmetinde bulundu; icazet alınca İstanbul’a döndü.
1908’de, annesi Hatice Cenan’ın inşa ettirdiği Fatih semtindeki Altay Dergâhı’nda irşat görevine başladı.
Neydi bu dergâhın felsefî özü:
“Kenan Rifaî tasavvufu, ne Gazalî üzere yalnızca bir ahlak anlayışı olarak kabul etmiş; ne Muhyiddin-i Arabî üzere yalnızca Vahdet-i Vücud’da kalmış; ne de Mevlânâ üzere aşkıyla dünyayı ve ahireti de atlayıp geçmiştir. Üçünü birleştirerek bir ömür hali haline getirmiştir.”
Kenan Rifaî’ye nazaran tarikat, edep, irfan ve insanlık demekti; zikir ve devran hallerine, tespih, sarık, cüppe üzere kisvelere takılıp kalınmamalıydı. Asıl olan imaj değil, kalpti; kerametin de kıymeti yoktu.
Kamuoyunda Rifaîler, bir yandan bedenlerine kızgın şişler batıran, ateş yutan, cam yiyen müritlerden oluşan bir tarikat olarak bilinmekteydi.
“Eski Rifaîler” denilen bu küme daha çok esnaf bölümünden oluşuyor; metot olarak paklık, dürüstlük, inançlı ve faziletli olma prensibini benimsiyorlardı.
Zikir esnasında “burhan” ismini verdikleri kızgın demir üzerine basmak, “gül” dedikleri kızgın demir çubuğu lisanlarına sürmek ve bedene şiş batırmak üzere şovlar yapıyorlardı.
“Entelektüel tasavvufçuluk” akımına örnek gösterilen Kenan Rifaî ve müritlerinin zikri bunlara hiç benzemiyordu. Kızgın şişler, kılıçlar, demir çubuklar yoktu onların ritüellerinde.
Kenan Rifaî, 1925’te dergâhların kapatılması kararını uyulması gereken bir “ulu emir” diye görüp, Allah’ın bir tecellisi olarak yorumladı.
Ona nazaran, tarikat periyodunun artık sonu gelmişti. Tasavvuf geleneğini artık konut sohbetlerinde sürdürecekti.
Bu konut sohbetlerinin konuklar, üniversite ve sanat etraflarından gelenlerdi.
Müritler ortasında oldukça bayan da vardı.
CEMALNUR SARGUT BAŞA GEÇİYOR
7 Temmuz 1950 tarihinde hayatını kaybeden Kenan Rifai’nin gerisinde, evvel Semiha Ayverdi sonra da bugün Erden Timur’un yanında yer aldığı Cemalnur Sargut tarikatın önderi oldu.
Sargut ailesi üç göbektir Kenan Rifaî’ye bağlıydı. Anneannesi Şadiye Hanım, annesi Meşkûre Hanım ve Cemalnur Sargut.
Öyle ki, doğduğunda anne Meşkûre Hanım’ın ismini Kenan Rifaî koymuştu.
Dergâhın mürşidi Cemalnur Sargut 3 Kasım 1952 İstanbul doğumlu.
Kenan Rifaî’nin otuz bir yaşında vefat eden kızı Semiha Cemal’in isminden ötürü “Cemalnur” ismi verilmişti.
Cemalnur Sargut, Kadıköy Kız Koleji’nden sonra Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi Kimya Fakültesi’ni bitirdi; Güneş Koleji ile Cumhuriyet Lisesi’nde kimya öğretmenliği yaptı.
Kendi ismine kurulan internet sitesinde hakkında şöyle deniliyor;
“Cemalnur Sargut, sevgili annesi Meşkûre Sargut ve mürşidi Samiha Ayverdi’den aldığı eğitime ilaveten Hayri Bilecik Bey’den Kuran dersleri almış, Nermin Suner Pekin Hanımefendi’yle de uzun yıllar Mesnevî ve Kuran üzerinde mukayese çalışmaları yapmıştır. Yirmi beş yılı aşkın müddettir İslam tarihinin altın sayfalan olan ve kütleleri peşlerinden sürükleyen büyük İslam mutasavvıflarından Hz. Ahmed er-Rifaî, Hz.Kenan Rifaî ve Hz. Mevlânâ Celaleddin Rumî başta olmak üzere Hz. İbn Arabi, Hz. Niyazi Mısrî, Hz. Şibli, Hz. Konevî ve Hz. Cillî hakkında inceleme ve araştırma faaliyetlerine devam etmektedir.
Bu isimler gösteriyor ki, Kenan Rifaî ve müritleri Vahdet-i Vücud ideolojisine bağlıydılar.
“İlacın sendedir lakin ki göremezsin. Sıkıntının de sendedir lakin farkında olamazsın Sen kendini küçük bir cisim zannedersin. Halbuki sende dürülür koskoca âlem…”
Hz. Ali’nin bu kelamlarıyla açılan, Cemalnur Sargut’un İnternet sitesinde, nerelerde seminerler verdiği de yazılı…
Amerika’da Duke Üniversitesi ile Kuzey Carolina Üniversitesi’nde İslam konusunda dersler vermişti. Söylediğine nazaran, bilhassa Kuzey Carolina tasavvufun merkezi olmuştu.
Cemalnur Sargut, New York’taki Mevlânâ şenliğine katılıp konuşmalar yapmıştı. Almanya’da Frankfurt Frau Liebe (Kutsal Kadın) Kilisesi’nde “Hz. Yusuf” ve “Hz. Meryem” hakkında seminerler vermişti. Frankfurt Üniversitesi’nde verdiği dersin ismi İslam tasavvufuydu.
NIETZSCHE’NİN “LA İLAHE İLLALLAH”IN “LA” KISMI OLDUĞUNU GÖRDÜM
Başı açık, çağdaş görünüşlü Cemalnur Sargut, Pitagoras’tan Buddha’ya, Platon’dan Sokrates’e kadar filozofları araştırmış, Sartre’ı okumuştu:
“Ben en çok Nietzsche’yi okudum. Çok negatif tesirinde de kaldım. Ancak sonra onun da çok yararlı olduğunu anladım. Nietzsche’nin “La ilahe illallah”ın “la” kısmı olduğunu gördüm, La “yok” demek. İnsanın bir “yok” devresi vardır. “Hiçbir şey yok, ben büyüğüm” dediği. Sonra “ilah” kısmı gelir. Kendimizden öbür şeylere âşık oluruz.”
Tasavvuf araştırmalarının yanı sıra Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî, Abdülkâdir Geylânî, İbn-i Arabî, Niyazî-î Mısrî, Abdülkerîm el-Cîlî, Şems-î Tebrizî ve Sultan Veled üzere büyük mutasavvıfların yorumlarıyla Kur’an müddetlerini açıklayan eserler yazdı.
Ayrıca halka açık “Mesnevî”, “Füsusu’l Hikem” ve “Tasavvuf” dersleri ve sohbetleri yapmaya devam ediyor.
Öte yandan hem iki isme ilişkin bilgiler hem de Rıfai tarikatının temellerinin dayandığı geçmişte yaşanan gerçekler, gazeteci Soner Yalçın’ın Beyaz Müslümanların Büyük Sırrı EFENDİ-2 isimli kitabında yer alıyor.