Kahramanmaraş merkezli 10 vilayette büyük yıkıma neden olan iki büyük zelzelenin akabinde Türkiye İnşaat Mühendisleri Odaları Birliği’ne bağlı meslek odaları ve inşaat mühendislerinin telefonları susmuyor. Herkesin oturduğu binanın zelzeleye dayanıklılığını merak ettiği belirten Antalya İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Lideri Soner Akdoğan, bu bahiste izlenecek iki yolu anlattı. Sarsıntıya dayanıklılık testi fiyatları, binanın yüksekliği ve özelliğine nazaran 20 bin TL’den başlayıp 100 bin TL’ye kadar çıkıyor.
Kahramanmaraş merkezli 10 vilayette tesirli olan, binlerce binanın yıkıldığı, şu ana kadar 30 binden fazla kişinin ömrünü yitirdiği iki büyük zelzele, tüm Türkiye’yi yasa boğdu. Antalya İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Lideri Soner Akdoğan, evvelki zelzelelerde olduğu üzere, bu sarsıntı sonrasında da herkesin oturduğu binanın sağlamlığını merak ettiğini ve sarsıntıya dayanıklılık testi üzere mevzularda bilgi almak için çok ağır telefon aldıklarını açıkladı.
AFET ŞUURU ZARURÎ DERS OLMALI
1999 sarsıntısından sonra ‘Artık hiçbir şey eskisi üzere olmayacak, yeni bir Türkiye’ denildiğini, bu acıların tekrar yaşanmayacağı umut edilirken kısmi düzeltmelere karşın, mühendislik ve teknikte çok geriye gidildiğini söyleyen Akdoğan, en büyük eksikliği bilinçlenme olarak gösterdi. Afet şuuru, eğitim ve kontrol olarak üç hususta ihtilal, büyük revizyonlar gerektiğini belirten Akdoğan, “Afet şuuru sel- yangından, çığ düşmesine kadar ne varsa afetlerin tamamı bir ders olarak çocuklara okutulması ve bir afet şuurunun topluma kazandırılması gerekiyor. 7’den 70’e anasınıfındaki çocuktan yönetimci ve belediye liderlerine, siyasi karar vericilere kadar herkesin afetlerin değeri, şuurunu kavraması gerekiyor. Önümüzdeki yılı bile beklemeden müfredata zarurî ders olarak alınmalıdır” dedi.
‘RİSKLİ YAPI STOĞUMUZU BİLMİYORUZ’
Türkiye’de riskli yapı stokunu bilmediklerini ve 2000 öncesi yapılarla ilgili birtakım ezberlerin net datalara dayanmadığını anlatan Akdoğan, “Bir zelzelede ne kadar göçme yaşanacak ve ne kadar vatandaşımız enkaz altında kalabilir, yapı stokunu bilmemiz lazım. AFAD’ın 2019’da oluşturduğu Vilayet Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) için tüm belediyelere ödev verildi. İzmir, Eskişehir, İstanbul ve Antalya buna başladı. Lakin öbür belediyelerde rastgele bir çalışma duymadım. İRAP temelinde üniversiteler, lokal belediyeler, STK’lar, meslek odaları tüm kurumlara vazife biçiyor ancak tertibini büyükşehir belediyesi yapıyor. Ağustostan bu yana bir sefer çalıştaya davet edildik, daha derli toplu, tüm aktörler toplanıp birlikte hareket ederek yol haritası çizilmeliydi. Antalya’da bunun duyurusu yapıldı fakat yol haritasının çok sağlıklı ilerlediğini söyleyemem” diye konuştu.
‘İKİ AY SONRA HER ŞEY UNUTULUR’
2000’den evvelki yahut sonraki yapılar için net olarak riskli yahut risksiz denilemeyeceğine dikkati çeken Soner Akdoğan, yapıların risk durumunun tespiti için yapı envanterinin çıkarılması gerektiğini söyledi. Şayet bu yapılmıyorsa da vatandaşların oturdukları konutların risk durumunu kendilerinin öğrenmesi gerektiğini kaydeden Akdoğan, “Her sarsıntıdan sonra İMO’ların telefonları susmaz. ‘Bizim binamız riskli mi, değil mi’ daima telefonlar alırız. Bu hizmeti veren mühendislik firmalarının telefonları da susmaz lakin 2 ay sonra her şey unutulur” tabirlerini kullandı.
‘DUVARA ÇİVİ ÇAKTIM GİRMİYOR’ GÜVENİ
Vatandaşta, ‘Ya binamız çok sağlam, duvara çivi çaktım girmiyor’, ‘Ben burayı yapılırken gördüm, müteahhit o denli bir demir attı ki, buranın müteahhidi şöyle sağlamcıydı’ üzere bilinçsizlikten kaynaklı inanılmaz bir itimat olduğunu kaydeden Akdoğan, şöyle devam etti:
“Kendim işin içindeyim ve bende bu itimat yok. Ancak vatandaş duvara çerçeve asarken, tahminen bir kolona denk geliyor, ‘Biz bunun sıvasına çiviyi çakamadık’ diye yapının sağlam olduğunu duvara çaktığı çividen anlıyor. Yaşanan can kayıpları, manevi ve maddi yıkımın karşılığı yok. Çok cüzi sayılara yapılabilecek süreçleri yalnızca duvara çivi çakma metoduyla binalarının sağlam olduğunu anlayan vatandaşlarımızın bilinçlenmesi lazım. Bilhassa 2000 evvelki yapılardaki vatandaşlarımızın daha hassas, şuurlu olması gerekiyor.”