Hastalar için öngörülen tedavi karşılığı ve hastalık riskine nazaran tıbbi kararların uygulanması bireye özel tedavi olarak isimlendiriliyor. Bu strateji ile tıbbi tedavi hastalığa değil, her hastanın ferdî özelliklerine nazaran uyarlanmış oluyor. Ülkemizde ve dünyada kanserde bireye özel tedavi yaklaşımına ilgi her geçen gün artıyor. Kanser tedavisinde tümör dokusunun ve hastanın genomik özellikleri saptanarak tesirli olması olası en uygun tedaviyi seçmenin mümkün olduğunu belirten Acıbadem Maslak Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Hasret Er, “Her kanserin DNA’sında farklı bir mutasyon kombinasyonu var. Bir tümörü eşsiz yapan da tam olarak bu” dedi. Er, bir kanserin parmak izi denilebilecek ayrıntılarının biyobelirteç testiyle saptanabildiğini söyledi.
Hassas tıp yollarıyla hastanın tümörüne özel tedavinin uygulandığını anlatan Prof. Er, “Onkolojide hassas tıp, bir hastanın tümöründeki genomik anormalliklere dayalı kişiselleştirilmiş bir tedavi planı belirlemeyi amaçlıyor. Öbür bir deyişle, kanserde hassas tıp, onkologların her bir hasta için en yararlı tedaviyi seçmesine yardımcı olmak için biyobelirteç testini kullanıyor. Bu nedenle tedaviler hastanın kendi genetiğine, metabolik profiline, etrafına ve alışkanlıklarına dayalı olarak genomik olarak saptanarak kişiselleştiriliyor. Örneğin küçük hücreli olmayan akciğer kanserinin tedavisinde uzun yıllar sadece kemoterapi uygulanmakta ve ömür mühletleri kısıtlı kalıyordu. Son 10 yılda akılı ilaçlarla maksada yönelik tedavilerin yanı sıra immunoterapi seçenekleriyle hastaların ömür mühleti uzadı. Birebir vakitte tesiri artıp ilaç yan tesirleri azaldığı için ömür kaliteleri bariz arttı” diye konuştu.
Tedavide birinci olarak kanser hücrelerinin denetimsiz, çok büyümesine neden olan proteinlerin tanımlandığını söz eden Prof. Er, “Takiben bu gayeleri bloke eden ilaçlar geliştirildi. Göğüs kanserinde HER2 proteininin tanımlanması değerli dönüm noktalarından biri olmuştur. HER2 göğüs kanseri gelişiminde rol oynayabilecek bir gendir. HER2-pozitif göğüs kanserleri için özel ilaçlar var. Bu ilaçlara her gün yenisi ekleniyor. Hangi anti-HER2 tedavinin uygun olduğunu onkologlar birçok faktöre nazaran karar veriyor” halinde konuştu.
Kişiye özel tedavinin tüm kanserlerde uygulandığını kaydeden Er, “Özellikle cilt kanseri olan melanom, akciğer kanseri, göğüs kanserinde çok başarılı sonuçlar alıyoruz. Melanomda 5 yıllık sağkalım oranları yüzde 90’ların üzerine çıkıyor. Melanom tedavisinde hücrelerde var olan gayesi saptayarak hem gayeye yönelik tedavilerden (akıllı ilaç) hem immunoterapiden yararlanarak hastaların daha uzun yaşaması sağlanıyor. Hassas tıpta kıymetli bir uğraş, tedaviye kimin karşılık vereceğini yahut vermeyeceğini belirlemeye çalışmaktan geçiyor. Her hasta farklı ve her kanser çeşidi de farklıdır. Hatta hastalar ortasında tıpkı kanser çeşidinde bile farklılıklar var. Bu nedenle şahsileştirilmiş kanser tedavisi ile tedavi muvaffakiyet talihi en yüksek tedaviyi en az yan tesir ile uygulamak mümkün oluyor” sözlerini kullandı.
Hastanın yaşı, cinsiyeti, uzunluk ve kilosu ile tümörünün yeri, büyüklüğü, ortaya çıkış vakti birebir olsa bile uygulanan tedavilerin farklı olabileceğini anlatan Prof. Er, “Bu faktörlere ek olarak tümörün biyolojisi diye isimlendirdiğimiz hücresel özelliklere nazaran farklı tedavi uygulanabiliyor. Kanser hücresi içinde yahut üzerinde taşıdığı proteinler kanser gelişimi ve denetimsiz büyümesinde değerli rol oynuyor. Bunları saptayıp tedaviye karşılığı artıracak tedavi seçimini yapmak ise moleküler testlerle mümkün” dedi.