Gözde S. Kadıoğlu
Soner Yalçın 15 Mart 2018 tarihinde “Yetmedi mi artık” başlıklı bir yazı kaleme aldı. O yazının çok önemli bir kısmı var:
“Modern Türkiye tarihini Tanzimat ile başlatırsak kabaca şöyle bir değerlendirme yapabiliriz:
– Tanzimat’a karşı II. Abdülhamit…
– II. Abdülhamit’e karşı İttihatçılar…
– İttihatçılara karşı Hürriyet-İtilafçılar…
– Hürriyet-İtilafçılara karşı Kemalistler…
– Kemalistlere karşı Gardrop Atatürkçüler…
– Gardrop Atatürkçülere karşı Refah Partisi…
– Refah Partisi’ne karşı 28 Şubat…
– 28 Şubat’a karşı AKP…
Tablo bu türlü ne kadar daha sürüp gidecek?
200 yıldır süren kulturkampf/”kültür savaşımız” ne zaman-nasıl son bulacak?”
Tanzimat, II.Abdülhamit, İttihatçılar… Üsttekilerin hepsinin lugatı farklı, vakit zaman birebir şeyleri farklı sözlerle savunuyor. Bu söz ve kalıplar ‘kulturkampf’ın tahminen de temelini oluşturuyor.
AKP hükümetiyle günlük ömürde kullanılan lisana, kimi yeni duyulan, kimi nadiren kullanılan birtakım sözler, tanımlar, sıfatlar girdi.
Akla birinci gelenler şöyle özetlenebilir:
Yeni Türkiye: Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin AKP hükümeti boyunca anıldığı hali ‘Yeni Türkiye’…
Hassasiyetlerimiz: Herkesin hassas olduğu mevzular var, lakin ‘hassasiyetlerimiz’ deyişi Erdoğan’ın çabucak hemen her konuşmasında kullandığı bir terim olarak hayatımıza tekrar girdi.
Kayyum atamak: Kayyum bir hukuk terimi ve karşılığı “belli bir malın belirli bir mühlet yönetilmesi ya da aşikâr bir işin yapılması için resmi makamlarca yetkili olarak görevlendirilmiş kimse.” olarak geçiyor. AKP hükümeti boyunca pek çok şirkete TMSF (Tasarruf Mevduatları Fonu) tarafından çeşitli nedenlerle el koyulması sonrası idarelerine kayyum atandı. Hukukta sıklıkla kullanılan bir söz olsa da günlük yaşantıda pek de yeri olmayan söz, artık latifelere bile mevzu olacak kadar içimize işledi.
Fıtrat: Tasavvufta da kıymetli bir yeri olan sözün manası ‘yaradılış’… Bizim hayatlarımıza girişi ise ‘bu işin fıtratında var’ açıklamaları olmuştu. Bilhassa maden kazaları sonrası yapılan bu açıklamalar, yüreğimizi bir kat daha dağlamıştı..
Plebisit: Plebisit sözü, lisanımıza Fransızcadan geçen bir söz. Bu söz lisanımızda halk oylaması manasına geliyor.
Pek çoğumuz bu kelimeyi birinci kere 2013 yılında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve kurmaylarından duyduk. Manasını bilmiyorduk.
Ne olmuştu
Gezi Olayları ile alevlenen Topçu Kışlası tartışmaları sırasında Başbakan Erdoğan ‘plebisit’ ile karara varılacağını açıklamıştı. Daha evvel ‘rezidans’, ‘AVM’, ‘Şehir Müzesi’ seçenekleri de gündeme gelen binanın ne olacağına karar verilecekti.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) 2014 yılında gerçekleştirilen bütçe görüşmelerinde Seyahat Olayları’ndan sonra AKP hükümetince ‘vazgeçildiği’ açıklanan Taksim Kışlası Restitüsyon Projesi’nden aslında ‘vazgeçilmediği’ ortaya çıkmıştı.
Nas: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 2021 yılında Merkez Bankası’nın (MB) faiz indirimine ait, “Bir Müslüman olarak ‘nas’lar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Karar bu” kelamları ile “nas tartışması” alevlendi.
Peki Nas ne demek
İslâm ilimlerinde nas (çoğulu nusûs) denilince ekseriyetle Kur’an ve Sünnet’in lafızları kastedilir. Kaynaklar sıralamasıyla ilgili anlatımlarda Kitap ve Sünnet yerine kısaca “nusûs” dendiği de olur.
Bu manasıyla nas vahyin metinsel verisi olduğundan teşrîin ve dinî bilginin temelini oluşturur; tersi genel olarak “ictihad”dır. İctihad, istidlâl ve kıyas üzere kavramlarla ters olarak zikredildiğinde nas Allah ve Peygamber’in kelamını, bu kavramlar da nasların akıl yoluyla açılımını anlatır.
Çapulcu: Yine Seyahat Olayları’nın yaşandığı 2013 yılında, tekrar o devir Başbakan olan Erdoğan tarafından kullanılan söz, ilerleyen günlerde binlerce kişinin kendini ‘çapulcu’ olarak nitelemesine yol açmıştı.
Çapulcunun kelamlık manasına baktığımızda şu tarifi görüyoruz:
Başkasının malını yağmalayan, yağma ile geçinen, yağmacı.
Rabia: Rabia günlük hayatımıza 2014 yılında girdi. Başbakan Erdoğan’ın mitinglerinde kullanmaya başladığı Rabia işareti 2013 Mısır askerî darbesini protesto etmek gayesiyle Mısır’ın seçilmiş cumhurbaşkanı Muhammed Mursi ve Müslüman Kardeşler destekçileri tarafından kullanılan bir el işaretiydi. Erdoğan, yaptığı 4 parmak işaretinin bir manasının birebir vakitte Esma olduğunu fakat tek manasının Mısır olmadığını belirterek ve şunları söylemişti:
“Mursi Türkiye’deki uygulamayı Mısır’a almak isteyen bir insandı. Rabia işareti bir sefer Mursi’nin cezaevine girmesinden sonra çıktı. Rabia işaretini kullanıyorum fakat tek millet, tek bayrak, tek vatan, tek devlet manasında. Tıpkı vakitte da Esma manası var olağan ki. 18 yaşındaki kızın şehit edilişi ortada. Sanki buna bu halde ağlayanlar ona ağlıyor mu?”
Görevden affını istemek: 2020 yılında AKP hükümetinin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından kullanılarak hayatlarımıza giren bu kalıp ‘istifa etmek’ yerine kullanılıyor. “Görevden af” sözü en son 48 yıl evvel, Lima Fahri Başkonsolosu misyondan alındığında Resmi Gazete’ye girmişti. Bu tabir kayıtlarda yalnızca 3 defa yer aldı.
Yerli ve Ulusal: Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP kurmaylarının sıklıkla kullandığı ‘yerli ve milli’ kalıbımız…
Kırmızı çizgimizdir: Kırmızı çizgi Türkçe sözlüğüne nazaran yasak olan bölgeyi belirleyen çizgi olarak tanımlanıyor. Halk ortasında ise “olmazsa olmaz”, “geri adım atılamaz”, “vazgeçilmez”, “aşılmasına müsaade verilemez” olarak kullanılıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kudüs için söylediği ‘kırmızı çizgimizdir’ deyişi, sıklıkla kullanılan bir kalıp halini aldı.
Durmak yok, yola devam: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın AKP hükümetinin gerçekleştirdiği icraatleri sıraladıktan çabucak sonra söylediği, konuşmalarının olmazsa olmazı haline gelen cümle.
Ne yaparlarsa yapsınlar…: 1999 yılında, o devir İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri olan Erdoğan’ın Konya’da söylediği kelamlar, 24 yıldır değişmedi.
Konuyu, başlarken alıntıladığımız Soner Yalçın yazısının finali ile noktalayalım:
“Ne vakit son bulacak bu topraklardaki 200 yıllık kültürel çatışma?
Kültürü, çatışma konusu olmaktan kim- nasıl çıkaracak?
Bu bahis üzerinde çok durmak-tartışmak gerekmiyor mu?”