)
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçe görüşmeleri sırasında, Bakan Mehmet Nuri Ersoy’a; “Dün Alevilerle ilgili bir yasa Meclis’ten geçti ve Alevilerin ibadethaneleri sizin bakanlığınıza bağlandı. Burada siz bir eşitlik görüyor musunuz? ‘Dindar bir toplum yetiştirmeye çalışıyoruz’ diyorsunuz. Sayın Cumhurbaşkanı bunu söylüyor. Benim bağlı olduğum Ermeni Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor, onların da gayesi o. Rum Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor lakin onlar eşit koşullarda bu çabayı yürütmüyorlar. Bakın, bütçeden, Sünni Müslümanlara, o inanca bütün kaynaklar ayrılırken ne Ermeni Patrikhanesi’ne, ne Rum Patrikhanesi’ne beş kuruş kaynak ayrılmıyor ve onların din insanı yetiştirmesi için gereken ruhban okulları hâlâ kapalı durumda. Burada büyük bir adaletsizlik görmüyor musunuz?” dedi.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesi üzerindeki görüşmeler sırasında konuştu. Paylan, şunları söyledi:
“Kültür siyasetleri bir ülkenin toplumsal barışı için olmazsa olmazıdır”
“Turizm Bakanlığı boyutuyla daha çok ilgileniyorsunuz lakin Kültür Bakanlığı boyutu sırf sizin düşündüğünüz, burada vizyonunu ortaya koyduğunuz kadar bence kıymetsiz bir sıkıntı değil. Kültür siyasetleri bir ülkenin toplumsal barışı için olmazsa olmazıdır yani toplumsal barışı sağlamak kültür siyasetlerinden geçer. Bilhassa de bizim üzere çok lisanlı, çok kültürlü, çok inançlı, çok kimlikli toplumlarda bu toplumsal barışı sağlamak için sizin ortaya koyacağınız kültür vizyonu çok kıymetli. Maalesef, neredeyse beş yıldır Bakansınız, bu yıl da ortaya koyduğunuz vizyonda biz bunu göremedik Toplumsal barışla ilgili sıkıntılarımız var; eşit yurttaşlıkla ilgili sıkıntılarımız var; lisanımızın, kimliğimizin, inancımızın, mezhebimizin eşit olması, devletin eşit bakması konusunda meselelerimiz var. Bu da toplumsal barış konusunda bizleri biraz geriye itiyor.
“Eşit yurttaşlık çerçevesinde bakabilirsek aslında problemleri çözeceğiz”
Dün Alevilerle ilgili bir yasa Meclis’ten geçti ve Alevilerin ibadethaneleri sizin bakanlığınıza bağlandı. Burada siz bir eşitlik görüyor musunuz? ‘Dindar bir toplum yetiştirmeye çalışıyoruz’ diyorsunuz. Sayın Cumhurbaşkanı bunu söylüyor. Benim bağlı olduğum Ermeni Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor onların da hedefi o. Rum Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor lakin onlar eşit koşullarda bu çabayı yürütmüyorlar. Bakın, bütçeden, Sünni Müslümanlara, o inanca bütün kaynaklar ayrılırken ne Ermeni Patrikhanesi’ne, ne Rum Patrikhanesi’ne beş kuruş kaynak ayrılmıyor ve onların din insanı yetiştirmesi için gereken ruhban okulları hâlâ kapalı durumda. Burada büyük bir adaletsizlik görmüyor musunuz? Biliyorum, artık, siz çıkacaksınız, diyeceksiniz ki: ‘Yunanistan da birebirini yapıyor.’ Tencere tabanın kara, seninki benden kara. Meğer bizler vatandaşız, bizler bir yerden gelmedik, bizler mülteci değiliz. Bakın, bu manada eşit yurttaşlık çerçevesinde bakabilirsek aslında meseleleri çözeceğiz ve bu manada Türkiye anahtar bir ülkedir.
“Biz çok kimlikliği, çok kültürlülüğü özümsemiş bir toplumuz”
Biz, çok kimlikli, çok kültürlülüğü bilen bir toplumuz. Başka topluluklar maalesef, milliyetçilik yarışlarıyla tıpkı yanlışları yapmışlar. Yunanistan’ın da yaptığı yanılgıları yok mu? Var. Lakin o yanlışları onların yüzüne vurmak için bizlerin doğruyu yapıp birlikte, Türkiye’nin Türk’üyle, Kürt’üyle, Ermeni’siyle, Rum’uyla, daima birlikte onların o kusurlarını yüzlerine vurmamız gerekir. Lakin siz ne yapıyorsunuz? ‘Mütekabiliyet var. Yunanistan, oradaki Türk azınlığa aşikâr yanlışlar yapıyor. Biz de burada o tıpkı yanlışları yapabiliriz’ diyorsunuz. Bunlar yanlış siyasetlerdir. Biz anahtar bir ülkeyiz, biz çok kimlikliği, çok kültürlülüğü özümsemiş bir toplumuz; o denli olmalıyız lakin politikalarınız maalesef bunlardan uzak.
Biz hepimiz Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarıyız. Ben de bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyım. Siz bana bakarken tahminen bir Ermeni, bir Hristiyan görüyorsunuz fakat ben her şeyden evvel bir beşerim ve binlerce yıldır cetlerim bu topraklarda yaşadılar, biz bir yerden gelmedik. Lakin siz vizyonunuzda ne söylüyorsunuz? ‘Bizim soydaşlarımız’ diyorsunuz. Dünyada birtakım milliyetçi topluluklarda yahut homojen topluluklarda soydaştan bahsedenler olabilir, yanlıştır. Lakin dünyada soydaş kimliğinden, soydaşa dayalı vatandaş tarifinden bahsedebilecek en son ülkelerden biri Türkiye’dir. Zira binlerce yıldır burada pek çok medeniyet bir ortada yaşadık. İngiltere de imparatorluk olan bir ülke. İmparatorluk geçmişte, pek çok yerde hegemonya sürmüş, Hindistan’da, dünyanın pek çok yerinde, Avustralya’da. Bugün İngiltere’nin başbakanı Rishi Sunak oldu. Rastgele bir İngiliz itiraz etti mi? Edemedi, etmedi; etmek isteyen bile edemedi. Orada ırkçılığın hegemonyası yok, orada liyakate bakılıyor, orada vatandaşlığa bakılıyor, orada soya bakılmıyor.
“‘Türkler ve Akraba Toplulukları’ derken kimi kastediyorsunuz?”
‘Türkler ve Akraba Toplulukları’ derken kimi kastediyorsunuz? Türkleri farklı tutuyorsunuz ve başkalarına ‘akraba toplulukları’ diyorsunuz. Ben sizinle akraba değilim bildiğim kadarıyla. Bizler hepimiz vatandaşlarız, o yüzden vatandaş çerçevesinde bakmamız lazım ve hepimizin eşit yurttaşlık çerçevesinde bakmamız lazım. İşte, toplumsal barış konusunda sıkıntılarımız varsa bunları çözecek olan sizin kültür politikalarınız. Kimliklerimiz onurumuz, hepimizin kimliği onurumuz. Ben bir Ermeni’yim. Hristiyan’ım ve bu kimliklerimi yaşatmaya çalışıyorum, Ermeni lisanını yaşatmaya çalışıyorum lakin ben bütün lisanların, bütün inançların yaşamasını istiyorum. Ermeni okullarında Ermeni lisanını yaşatmak için uğraş veriyoruz, çocuklarımız Ermenice lisanını de öğrensin. Bakın, ben o okulda okudum, Türkçe de konuşabiliyorum, diğer lisanları de konuşabiliyorum, çok dilliyim, bundan da gurur duyuyorum. Mademki kimliklerimiz onurumuz, hepimiz dillerimizi, kimliklerimizi yaşatmak için eşit olmalıyız ancak bütçeden beş kuruş kaynak ayrılmıyor azınlık okullarına. Kürtçe lisanını yaşatmakla ilgili kaynaklar ayrılmıyor, Romanların kültürlerini yaşatmak için bütçe ayrılmıyor.
“Bölgesel barışla ilgili de anahtar ülke Türkiye”
Bölgesel barışla ilgili de anahtar ülke Türkiye. Yani Yunanistan’la problemlerimiz var değil mi? Halbuki Yunanistan’a gittiğiniz de bir bakıyorsunuz ki kültürümüz tıpkı. Yani Ege’deki, Marmara’daki kültür ile İstanbul’daki kültür ile Atina’daki, Selanik’teki kültür birebir. Tıpkı şeyleri yiyoruz, tıpkı halde dans ediyoruz, neredeyse beşerler tıpkı formda gülüyor, tıpkı halde espri yapıyor. Yunanistan’da problemleri aşmak için kültür siyasetleri kıymetli. Suriye’deki sıkıntıları aşmak için de kültür siyasetleri değerli. Türkçü bakış maalesef, Suriye’deki meseleleri çözemez. Meğer sonun her iki tarafında da pek çok halk var, Kürtler var, Aleviler, Sünniler, Türkmenler, Süryaniler, Ermeniler hepsi bir ortada yaşıyorlar. Bu bakış hem Türkiye’de demokrasiyi sağlar hem de bölgesel barışı sağlar.” (ANKA)