Aytunç Erkin’in ilgili yazısı şu biçimde:
“HDP kararını veren iki kritik AYM üyesi
“Herkes seçim sonrasına odaklandı. Cumburbaşkanı Erdoğan ya da Kemal Bey’in seçimi kazanma durumuna nazaran konum belirliyorlar. Bu durum bürokraside de bu türlü yargıda da…”
Ankara koridorlarını ve yargı dünyasını yakından takip eden bir isim “herkes durum belirliyor” bilgisini neden benimle paylaştı? Zira; Anayasa Mahkemesi’nin HDP’nin bloke kaldırma kararı, yeni bir periyoda işaret ettiği için.
Neden mi?
Anlatayım:
Önce sizinle 4 Şubat’ta kaleme aldığım yazımı hatıratmak istiyorum:
“… Yazmasam olmaz! Evvelki gün Anayasa Mahkemesi’nin yeni lideri seçildi. Zühtü Arslan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın işaret ettiği ve ‘istediği’ üye İrfan Fidan’ı yendi! Evet; yendi. Bu durum bilhassa muhalefette ve medyasında ‘alkışlarla’ karşılandı, 14 Mayıs seçimleri öncesi Erdoğan’ın artık denetimi kaybettiği yazıldı, çizildi. Hatta… ‘Siyasal İslam’ üzerinden çalışmaları olan ve AKP’yi “Neo-Abdülhamit” çizgisini savunduğu için ideolojik manada eleştirenler bile bu koroya katıldı. Hak-Yol’un tercihleriyle Zühtü Arslan bir defa daha seçildi.”
Evet…
9 Mart’ta Anayasa Mahkemesi (AYM), Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kapatılması istemiyle açılan davada, partinin Hazine yardımı bulunan hesaplarına süreksiz bloke kararını kaldırdı. HDP, Hazine yardımı alabilecek. Mevzuata nazaran HDP’ye bu yıl seçim yılı olduğu için 539.5 milyon TL Hazine yardımı yapılacak. Kulislerde, seçim sürecinde kritik değer taşıyan karar kıl hissesi farkla 8’e karşı 7 oyla ve oyçokluğuyla alındı. Kadir Özkaya, Muammer Topal, Recai Akyel, Basri Bağcı, İrfan Fidan, Kenan Yaşar ile Saygıdeğer İnce karşı oy kullandı.
Şimdi iki ay öncesi dönelim…
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, HDP’nin kapatılması talebiyle açtığı davada, partinin “Terör örgütü ile organik bağının devam ettiği, Hazine kaynaklarının terör örgütüne aktarıldığı” gerekçesiyle Hazine yardımı bulunan hesaplarına bloke konulmasını istemişti. AYM, 5 Ocak’ta HDP’nin Hazine yardımı ödenen hesaplarına tedbiren süreksiz bloke konulmasına karar vermişti. Pekala o vakit oylama kaça kaç bitmişti? 9’a 6… 9 AYM üyesi ‘bloke’ tarafında oy kullanmıştı.
Peki iki ay sonra ne oldu?
8’e karşı 7 oyla, HDP’nin, hazine yardımı bulunan hesaplarına süreksiz bloke kararı kalktı. Yani… 5 Ocak’ta HDP aleyhini oy veren iki üye lehte oy verdi. Yargı koridorlarında bu durum “pozisyon belirleme” diye değerlendirildi. Yeniden konuşulanlara nazaran; “2 Şubat’ta İrfan Fidan’a karşı yine seçilen AYM Lideri Zühtü Arslan etkisi” değerlendirmesi yapıldı.
Siyaset koridorlarındaysa şu cümleleri duydum: “AKP ve Beştepe’de kendilerini ‘özgürlükçü kanat’ olarak tanımlayan isimler ‘HDP gerçeğinden uzak duramayız. Seçimlere parti kapatan, yasakçı manzarayla gitmek hakikat değil’ diye konuşuyor. AYM seçimlerinde de bu isimle Zühtü Arslan’ın seçilmesini istedi.”
SORU ŞU: AYM’nin bu kararına Erdoğan ne dedi? Rahatsızlık duydu mu?
Bir not daha:
Ankara’da, AKP’nin HDP siyasetini yakından takip eden isimler son devirde kapalı kapılar gerisinde değerli toplantıların olduğuna dikkat çekiyor. Bilhassa siyaseten son devirde ön planda olmayan Erdoğan’ın yakınında olan bir ismin takımıyla “çalışmalar” yaptığı konuşuluyor. Bu çalışmalarda, Kürt oylarının bir kısmının Beştepe’ye nasıl döndürülebileceği masaya yatırılıyor. Kolay mı? Değil! O “çalışmaları” yapan isimlerin strateji konusunda daha netleşmediği bilgisi de bir not olarak kayda geçsin! Lakin memleketler arası boyutta da görüşmelerin sürdüğü tezler ortasında. İzlemeye devam…”
İŞTE O İSİMLER
Hürriyet köşe muharriri Sedat Ergin de köşe yazısında ‘AYM’nin son kararı HDP’nin kapatılması ihtimalini uzaklaştırdı mı?’ başlıklı yazı kaleme aldı.
Ergin’in yazısının ilgili kısmı şu halde:
“Anayasa Mahkemesi evvelki günkü toplantısında Halkların Demokratik Partisi (HDP) hakkında yürümekte olan kapatma davasında biri kelamlı savunmanın ertelenmesi, oburu bu partiye hazine yardımına konmuş blokajın kaldırılmasına ait iki değerli karar aldı.
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçiminin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dünkü açıklamasıyla birlikte 14 Mayıs’ta yapılacağının büyük ölçüde nihaileşmesinin 24 saat öncesine rastlayan bu AYM kararlarını nasıl değerlendirmeliyiz? Bilhassa birinci karar HDP’nin seçim öncesinde kapatılabilmesi ihtimali açısından nasıl bir durum yaratıyor? Bu ihtimali uzaklaştırdı mı?
Önce birinci kararla başlayalım. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin’in 10 Ocak tarihinde AYM’de mahkeme heyeti önünde kelamlı açıklama yapıp kapatma talebini tekrarlamasından sonra, HDP’ye buna karşı kelamlı savunmasını yapabilmesi için 14 Mart tarihi verilmişti mahkeme tarafından. Yani önümüzdeki salı günü…
HDP, geçen pazartesi günü (6 Mart) AYM’ye bir dilekçeyle başvurarak, gerek zelzele felaketi gerek 11 Şubat tarihli “Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Önlemlere Ait Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”ne dayanarak, kelamlı savunmanın “üç ay süreyle” ertelenmesini istedi. HDP’nin bu talebi, kelamlı savunmanın 6 Haziran tarihine, yani 14 Mayıs üzere belirmiş olan olası seçim tarihinin üç hafta sonrasına kalmasını içeriyordu.
AYM Genel Şurası, bu müracaat karşısında evvelki gün “oybirliğiyle” aldığı kararında HDP’nin kelamlı savunmasını 11 Nisan tarihine, yani bundan bir ay sonrasına ertelemiştir.
Bu istikametiyle AYM kararı HDP’nin üç aylık talebinin gerisinde kalıyor. Bir öteki anlatımla, HDP’nin kelamlı savunması seçimden yaklaşık bir ay evvel yapılacaktır. Bu zamanlama HDP hakkındaki kapama davasında belirsizlik ihtimali manasında kritik bir durum yaratacaktır.
NitekimHDP Eşbaşkanı Prof. Mithat Sancar, dün sabah FOX TV’de yaptığı açıklamada AYM kararıyla HDP açısından “belirsizliğin devam etmekte olduğunu” belirterek, “24 ay bekleyen AYM bir ay daha bekleyemez miydi diye bir soru haklı olarak sorulabilir. Bu dava seçim süreci başladığı anda artık görülüyor olmamalı. Yani karar net ve resmi biçimde seçim sonrasına bırakılmalı. Bunun için de gerekli müracaatları yapacağız” diye konuşmuştur.
AYM, bu kararını alırken iki mülahazayı “göz önünde bulundurduğunu” belirtiyor. Bunlardan biri “yaşanan zelzele felaketi”, yani ortaya çıkan inanılmaz durumdur.
Mahkeme, ikinci faktör olarak ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kararlarını de göz önünde bulundurduğunu söylüyor kararında. Kelam konusu Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin ikinci unsurunda, OHAL ilan edilen vilayetlerde yargı alanında hak kayıplarının önlenmesi maksadıyla “bir hakkın doğumu, kullanımı yahut sona ermesine ait tüm mühletlerin 6 Şubat tarihinden itibaren 6 Nisan tarihine kadar duracağı” belirtiliyor.
AYM, aslında kelamlı savunmayı 11 Nisan’a ertelerken Cumhurbaşkanlığı kararnamesindeki müddetle kendini tam olarak bağlı hissetmemekle birlikte, tekrar de buradaki iki aylık marja yakın bir tarih vermiştir.
Peki bu erteleme pratikte ne manaya geliyor? HDP’nin savunmasını 11 Nisan tarihinde yaptığını varsayalım. Bu durumda 14 Mayıs’taki seçime 33 günlük bir mühlet kalıyor.
Bu kadar kısa bir vakit içinde yüksek mahkeme kapatma davasında sonraki bütün evrelerin hepsini kısa vakitte sonuçlandırıp HDP hakkında bir karar alabilir mi? Daha açık soralım: Seçim öncesi bir sürpriz olabilir mi? Yani seçim kampanyasının sonuna gelindiği, herkesin oyunu kullanmaya hazırlandığı bir sırada mahkemeden bir kapatma kararı çıkabilir mi?
Burada bir dizi kritik faktör kelam konusu. Bunlardan birincisi raportör faktörü. Kelamlı savunma yapıldıktan sonra top bu evraka bakan AYM raportörünün alanına giriyor. Raportörün kelamlı savunmayı da değerlendirmeye alıp davayla ilgili kesin görüşünü bir rapor haline getirerek Başkan’a sunması gerekiyor.
Dolayısıyla raportörün temposu ve tıpkı vakitte 50 bin sayfaya yaklaştığı anlaşılan evrak yükünün bu ihtimale ne ölçüde müsaade vereceği bu çerçevede kritik sorular olarak beliriyor.
Bir varsayım olarak raportörün hazırladığı değerlendirmeyi 14 Mayıs’tan evvel AYM Lideri Prof. Zühtü Arslan’a verdiğini kabul edelim. Bundan sonraki kritik adım Başkan’ın masasında düğümleniyor. Zira AYM yasası ve içtüzüğüne nazaran genel şurası toplantıya çağırmak Başkan’a ilişkin olan bir yetki.
Raportörün hızlı hareket ettiği bir senaryoda bile kritik nokta Prof. Arslan’ın bu yetkisini nasıl kullanacağı sorusunda düğümleniyor. Olağan raportör vakte muhtaçlık duyduğu takdirde zati Başkan’ın bir karar alması gerekmeyecektir.
Üçüncü bir faktör daha var. Kapatma kararı alınabilmesi için Anayasa’nın 149’uncu hususuna nazaran üçte iki çoğunluk, yani AYM Genel Kurulu’ndaki 15 üyeden 10 üyenin oyu gerekecektir.
Şimdi AYM’nin dün aldığı ikinci kararına gelelim. Hatırlanacağı üzere mahkeme, geçen 5 Ocak’ta Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın talebi üzerine HDP’ye yapılacak devlet yardımının banka hesabına “tedbiren bloke konulmasını” öngören bir orta karar almıştı.
HDP, 17 Şubat tarihinde verdiği savunma dilekçesi ile devlet yardımına bloke kararının kaldırılmasını talep etti. AYM Genel Heyeti, evvelki günkü toplantısında bu başvuruyu da inceledi. AYM, bu incelemede “tedbir kararını tekrar değerlendirip, önlem kararı verilebilmesi için gerekli şartların bulunmadığının anlaşıldığı” sonucuna vardı. Mahkeme, bu çerçevede Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın önlem talebinin reddine ve5 Ocak’ta konmuş önlem kararının kaldırılmasına karar verdi.
Bu kararın kıymetli bir sonucu, seçim menziline girildiği bir sırada HDP’nin seçim kampanyasını yürütürken mali açıdan rahat bir nefes alabilecek olmasıdır. Bu durumda 179.8 milyon lira üzerindeki blokajın çabucak kalkması gerekmektedir. Ayrıyeten, bunun dışında yasal şartları karşılayan öbür partilerle birlikte HDP’ye Hazine’den yapılacak bir seçim yardımı da kelam bahsidir.
Görüleceği üzere, AYM aslında birinci kararının üstünden yaklaşık iki ay kadar sonra kayda kıymet bir tavır değişikliğine gitmiştir. Blokaj kararı geçen ocak ayında 6 aleyhte oya karşı 9 lehte oyla alınmıştı. AYM’de hak eksenli çizgide giden ve sıkça azınlıkta kalan Lider Prof. Zühtü Arslan, Engin Yıldırım, Emin Kuz, Yusuf Şevki Hakyemez ile ekseriyetle çoğunlukla birlikte hareket eden Yıldız Seferinoğlu ile Selahaddin Menteş muhalefet şerhi düşen altı kişilik kümesi oluşturmuştu.
İlginç bir nokta, 5 Ocak’taki birinci oylamada sürpriz bir biçimde blokaj tarafında oy kullanan Lider Vekili Hasan Tahsin Gökcan’ın ve ayrıyeten yeniden birinci oylamada çoğunlukla birlikte hareket eden Rıdvan Güleç’in bu defa tavır değiştirerek, blokajın kaldırılması tarafında tavır almalarıdır. Bu durumda birinci oylamadaki 9’a 6 olan blokaj istikametindeki oylama kalıbı, bu defa 8’e 7 blokajın kalkması tarafında şekillenmiştir.
Prof. Zühtü Arslan’ın geçen 2 Şubat’ta Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’na sürpriz bir halde tekrar seçilmesinin çabucak sonrasında bu köşede kaleme aldığımız bir değerlendirmede, bu sonucun “AYM’de biraz sürprizlere açık bir periyoda girebileceğimizin işaretini verdiğini” belirtmiştik.
O tarihte HDP’nin kelamlı savunmasının ertelenmesi gündemde değildi. Birebir yazıda Prof. Arslan’ın oy pusulalarının basılmış olduğu bir sırada kapama davası için AYM’yi toplantıya çağırması istikametindeki beklentilerin de “pek gerçekçi görünmediğini” belirtmiştik. Kuşkusuz Türkiye’de hiçbir ihtimali dışlamamak gerekir. Fakat ben ihtiyat hissesini bıraktıktan sonra yeniden birebir yerde duruyorum.”