Alım gücündeki erime nedeniyle ayakkabıda talep uygun fiyatlı, sentetik eserlere kaydı. Hazır giyside ise yerli çekildi, kimi firmalar artık satışlarının yüzde 60’ını turistlere yapıyor. Fiyatlardaki artışa yetişemeyen vatandaş için ise daha büyük artırımlar kapıda.
Küresel ham husus ve emtia fiyatlarındaki düşüşün sürmesi beklense de içeride yüksek kur ve yüksek enflasyon nedeniyle hazır giysi ve ayakkabıya büyük artırımlar bekleniyor.
Yaz aylarının bitip, sonbaharda yeni dönemin başlamasıyla ayakkabıda vatandaşa yansıyacak artırımın en az yüzde 30 oranında olacağı öngörülürken; hazır giysi eserlerine gelmesi beklenen artırım oranı ise kimi dal temsilcilerine nazaran yüzde 100’leri de aşacak.
‘TÜKETİCİ ÖNEMLİ ARTIRIMLARA MARUZ KALACAK’
Sozcu.com.tr olarak ayakkabı bölümünü Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Lideri Berke İçten ile, hazır giysisi ise Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya ve Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel ile konuştuk.
Enflasyon yüzde 70’lerin üzerinde iken ayakkabıdaki fiyat artışlarının yüzde 25-30’larda kaldığını söz eden İçten, “Tüketici bizim maliyet ve fiyatlandırmasını şu an yaptığımız eserleri 6-7 ay sonra raflarda görebiliyor. Fiyatlandırma geriden geldiği için fiyat artışları sonlu kalıyor” dedi.
“Maalesef tüketicinin fiyatlarda önemli bir artış yaşamak durumunda kalmasını bekliyoruz” diyen İçten, “Kışlık eserlerin çıkmasıyla birlikte, eylül-ekim aylarında fiyatlarda bir artış hissedilecektir” diye konuştu.
İçten, yapılacak artırım oranlarının ise ayakkabıdan ayakkabıya değişkenlik göstereceğini, fakat sonbaharda yapılacak en az yüzde 30’luk artırımla yıllık artırım oranının yüzde 70’leri aşacağına işaret etti.
TALEP, UYGUN FİYATLI SENTETİK ESERLERE KAYDI
İçten ayrıyeten, 2022’nin hareketli başladığını, bilhassa ihracatta artış yakaladıklarını lakin yurt içinde vatandaşın alım gücündeki azalma nedeniyle talebin daha ekonomik eserlere kaydığını anlattı.
“Satış adetlerimizde azalma yok fakat satın alınan eserin niteliği değişti” diyen İçten, şöyle devam etti:
“Bu yıl daha değerli olan yüksek segmentli deri ayakkabılardan fazla, daha ekonomik olan dokumacılık ve sentetik gereçlerden yapılan ayakkabılarda talep artışı var.
Deri ayakkabıların toplam satışlar içindeki hissesi geçen yıl yüzde 18’ler civarındayken bu yıl yüzde 15’lere indi. Dünyada da bu eğilim var ancak bizde daha fazla” diye konuştu.
‘BU KIŞ YÜZDE 130 ARTIRIM ŞAŞIRTAN OLMAZ’
BMD Lideri Sinan Öncel ise, halihazırda fiyatlardaki yıllık artırım oranlarının yüzde 80’i bulduğunu; kış aylarında yapılacak artırımların yıllık bazda yüzde 100’leri aşarak yüzde 130’ları ulaşmasının şaşırtan olmayacağını lisana getirdi.
Öncel, “Çünkü güç bir devir. Kur artışına bağlı bir fiyat artışı kelam konusu. Emtia ve ham hususta düşüş beklesek de memleketler arası güç maliyetlerindeki artışlar yurt içindeki maliyetlerimizi artırmaya devam edecek. Bu kış da önemli girdi maliyetleriyle karşı karşıya kalabiliriz. Bu da en son eser fiyatlarına yansıyacaktır” diye konuştu.
SATIŞLARDA YILLIK YÜZDE 30 AZALMA VAR
TGSD Lideri Ramazan Kaya, hazır giyside fiyatların son bir yılda ikiye katlandığını, bunun tesiriyle satışlarda yıllık bazda yüzde 10 ila 20 aralığında düşüş yaşadıklarını anlatırken, BMD Lideri Öncel ise satış adetlerindeki düşüşün haziranda yıllık bazda yüzde 30’ları bulduğunu söyledi.
Satışlardaki bu daralmanın yılın ikinci 6 ayında da devam etmesini beklediklerini kaydeden Kaya, “Dünyada olduğu üzere Türkiye de enflasyon çıkmazı içinde. Enflasyon nedeniyle hane halkının ekonomik zahmette olduğunu görüyoruz. Tüketici, cebindeki parayı daha ekonomik olarak kullanacaktır” dedi.
SATIŞLARIN YÜZDE 40-60 ARALIĞI TURİSTLERE
Vatandaşın alım gücü günden güne erirken turistlere yapılan satış ise artıyor.
“Türk müşterilerin alım gücü düştükçe toplam satışlar içinde yabancıların hissesi arttı” diyen BMD Lideri Öncel, “Bazı AVM’lerde turistlere yapılan satışlarda yüzde 40, kimilerinde ise yüzde 60 artış var” dedi.
Ancak Öncel’in aktardığına nazaran bu durum, markaları huzursuz eden bir durum.
“Bazı markalar yabancılara bu kadar fazla satış yapmaktan endişeli” diyen Öncel, “‘İlerleyen devirde turist gelmezse bu satışları kime yapacağız’ kaygısı hakim” diye konuştu.
‘KAPANMALARLA KARŞI KARŞIYA KALABİLİRİZ’
Öte yandan, TGSD Lideri Ramazan Kaya, vatandaş tarafında durum bu iken firmalar tarafındaki büyük düşüncelerden birinin de ‘kârsızlıkla mücadele’ olduğunu anlattı ve finansmana erişim konusundaki talepleri karşılanmadıkça iflaslar yaşanabileceğine işaret etti.
“Önceden kârlılığı konuşurken artık kârsızlığı konuşuyoruz” diyen Kaya, şöyle devam etti:
“Firmalar neredeyse genel sarfiyatı karşılayacak etiket fiyatlarıyla hayatlarını devam ettirmeye çalışıyorlar.
Son BDDK kararlarıyla finansmana erişim de artık kolay değil. Fakat orta ve uzun vadede finansmana muhtaçlığımız var. Maliyetlerin yanında önümüzdeki periyottaki en büyük zahmet, finansmana erişim. Bu mevzudaki sorunlar sürerse, o vakit kapanmalarla karşı karşıya kalabiliriz.”