Türkiye İktisat Modeli, makroekonomik göstergelere olumlu yansımaya devam ediyor. Yürütülen siyasetler sayesinde iktisadı faiz çıkmazından kurtulan Türkiye; yatırım, üretim ve istihdam odaklı büyümesini sürdürüyor. Türkiye iktisadının 2022’de yüzde 5,6 büyümesinde, faizlerin düşük olmasının büyük katkısı oldu. Faizlerin düşmesi, Hazine’nin borçlanma maliyetini düzgünce azalttı ve milyarlarca liranın devletin kasasında kalmasını sağladı.
Kur Muhafazalı Mevduat’ın devreye alınmasının akabinde yatırımcıların parasını TL cinsi mevduat hesaplarında değerlendirmeye başlaması döviz kurlarını baskıladı. TL üzerindeki dolar baskısının azalması, Türkiye tahvillerine olan ilgiyi tepeye çıkardı. Bu durum, Hazine’nin borçlanma maliyetlerinin süratle aşağıya çekilmesini sağladı. Ocak 2022’de yüzde 24-25 olan Hazine’nin borçlanma maliyeti yüzde 10’a kadar geriledi. 8 Mart 2023 prestijiyle Türkiye’nin 2 yıllık tahvil faizi yüzde 10,5 ve 5 yıllık tahvil faizi ise yüzde 8,8 düzeylerinde kaydedildi. 10 yıllık tahvil faizi de yüzde 11,86 ile taban düzeylerde seyrediyor. İki yıllık tahvil faizi 6 Mart Kahramanmaraş zelzelesinden evvel yüzde 7,26’ya kadar gerilemişti.
Depremin akabinde bir ölçü yükselip yüzde 10,5’e çıksa da bu oran Hazine’nin borçlanmada elini güçlendirdi. Bu durum, paradan para kazanan çevrelerin, ekonomik göstergelerle istediği üzere oynama periyodunu de bitirdi. Daha evvelce faize giden para artık kasada kalıyor. Kasada kalan para kamu yatırımlarına dönüşüyor. Hazine’nin borçlanma maliyetinde yaşanan yüzde 60’lık düşüş, devletin kasasından daha az para çıkmasını sağladı. Bu durum kamu bütçesinde büyük bir rahatlamayı beraberinde getirdi.
2020 yılı sonunda 34 ay olan iç borçlanmanın ortalama vadesi, 70 aya yükseldi. Düşük faiz ortamı Hazine’ye sabit getirili senetlerle borçlanma avantajı da sağladı. 2019-2021 devrinde toplam iç borçlanmanın yüzde 38’i sabit getirili senetlerden oluşurken, 2022 yılında bu oran yaklaşık yüzde 60’a yükseldi.
qDevletin faiz harcamalarının bütçe içerisindeki hissesinde da güçlü bir azalma var. 2002’de faiz harcamalarının bütçe harcamaları içindeki hissesi yüzde 43,2 iken, 2021 yılında bu oran yüzde 11,3 oldu. 2022 yılında yapılan faiz indirimlerinin de tesiriyle bu oran yüzde 10,5’e geriledi. Tekrar emsal biçimde 2002 yılında faiz harcamalarının ulusal gelir içindeki hissesi yüzde 14,3 iken, 2022’de bu oran yüzde 2,5 ile sonlu kaldı.
Ağustos 2018’de döviz kuru üzerinden yürütülen operasyonların akabinde Merkez Bankası, faizleri yüzde 24’e kadar yükseltmişti. Merkez Bankası, faizleri Mayıs 2020’ye kadar yüzde 8,25’e düşürse de, daha sonra kademeli olarak yükselterek yüzde 19’a çıkardı. Mart 2021’de görülen bu doruğun akabinde başlayan faiz indirim süreci devam ediyor. Merkez Bankası Para Siyaseti Heyeti (PPK) geçen ayki toplantısında 50 baz puanlık indirimle faizi yüzde 8,5’e düşürdü. Merkez Bankası’nın uzunca bir ortadan sonra faizleri tekrar tek haneye indirmesi; üretime, yatırıma, istihdama, ihracata ve büyümeye büyük katkı sunuyor.