Rapora nazaran, PM 2.5 kaynaklı hava kirliliğinden vefat riski, trafik kazasında ölümlerden 7 kat daha fazla. Rapor, atmosferde asılı duran küçük partikül unsurlar; PM 2.5 kirleticisine uzun müddetli maruz kalmanın sadece 2021 yılında 34 bin erken vefata katkıda bulunduğuna dikkat çekiyor.
İstanbul ve Ankara dahil olmak üzere Türkiye nüfusunun yüzde 60’ından fazlasını kapsayan 38 vilayette, 2021 yılı boyunca yapılan hava ölçümleriyle elde edilen datalara nazaran, nüfusun maruz kaldığı PM 2.5 kirliliği ortalama 20.7 mikrogram. Bu ölçü Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) belirlediği yıllık limit kıymetin 4 katından fazla kirlilik manasına geliyor.
En fazla mevt İstanbul’da
2021’de ölçüm yapılabilen vilayetler ortasında yüzde 49’la Iğdır artan erken mevt riski açısından birinci sırada yer alıyor. İstanbul, 8 bin 895 can kaybıyla PM 2.5 kirliliğine bağlı en fazla erken mevtin olduğu kent. Rapor PM 2.5 kirleticisine uzun periyodik maruz kalmanın sırf 2021 yılında 34 bin erken vefata katkıda bulunduğunu ortaya koydu. Rapora nazaran, “PM 2.5 ölçüsü dünya limitlerini karşılasaydı PM 2.5 kirliliğine atfedilen erken ölümlerin sayısı yüzde 75 oranında azaltılırdı. Her yıl tahminen 26 bin hayat kurtarılabilirdi.”
‘Limit belirlenmeli’
Raporda, Türkiye’de PM 2.5 kirliliği için yıllık ve 24 saatlik ortalama limit bedellerinin bir an evvel tanımlanması gerektiğine de dikkat çekilerek şu sözlere yer verildi: “Ulusal limit pahalar, minimum olarak, AB tarafından kabul edilen düzeylerle uyumlu olmalıdır. Uzun vadede ise gaye DSÖ limitleriyle uyumlu bir yönetmelik çıkarılmasıdır. Greenpeace Akdeniz, halk sıhhatini koruyarak erken ölümlerin önüne geçecek ulusal limit bedellerinin belirlenmesinin akabinde bu standartların ihlal edildiği bölgelerin “Koruma Bölgesi” ilan edilmesini talep ediyor. “Koruma Bölgesi” ilan edilen yerlerde kirletici sanayilerin faaliyet durdurması yahut kapatılması da dahil olmak üzere hava kalitesini düzgünleştirmek için önemli tedbirler alınması öngörülüyor.”