Nur Kaplan
ANKARA – Maraş merkezli sarsıntılarda 43 binden fazla insan hayatını kaybetti, on binlerce konut ve kamu binası yerle bir oldu. Sarsıntı bölgesinde çok sayıda hastane önemli hasar aldı, kimi özel ve kamu hastaneleri yıkıldı.
Ankara Tabip Odası’nda bir ortaya gelen Hastanemi Açın Platformu üyeleri “Depremler hastanelerin değerini tekrar gösterdi” diyerek açıklama yaptı. Ankara Tabip Odası İdare Heyeti Üyesi Asuman Doğan, zelzele sonrası sıhhat hizmetine ait yapılması gerekenleri anlattı.
‘SAĞLIK KURUMLARI SAĞLAM DEĞİL’
Deprem bölgelerinde sıhhat kurumlarının sağlam yapılmadığını, yenilenmediğini, son periyotta yapılan hastanelerin dahi sağlam olmadığını söyleyen Doğan, kamu hastanelerinin, özel hastanelerin, aile sıhhati merkezlerinin ve diyaliz merkezlerinin kullanılamaz hale geldiğini belirtti. Doğan, şunları söyledi:
“Örneğin Hatay’da Vilayet Sıhhat Müdürlüğü binası dahi yıkıldı. TTB’nin (Türk Tabipleri Birliği) raporuna nazaran Hatay’daki aile sıhhati merkezlerinin neredeyse tamamı, Antakya Toplum Sıhhati Merkezi kullanılamaz hale geldi. Hatay’daki son sarsıntılarla birlikte kentimizde kullanılabilir kamu hastanesi kalmadı. Günlerce kent merkezi ve ilçelerde sıhhat hizmetleri yetersiz kaldı, yalnızca birinci müdahale ve sevk süreçleri yapıldı, yaralılara aşılar yapılamadı. Çok sayıda hasta Adana’ya Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne sevk edildi. 20 Şubat Hatay sarsıntısında orası da hasar aldı, hastane boşaltıldı.”
‘YARALILAR NAKİL EDİLİYOR’
Ankara, İstanbul, Adana, Mersin, Antalya üzere vilayetlere yaralı nakillerin yapıldığını söyleyen Doğan, “Bu vilayetlerimizdeki kent hastaneleri dahil büyük hastanelerde elektif ameliyatlar ertelendi, servisler depremzedelerin tedavisine ayrıldı, başka hastaların sıhhat hizmetleri ötelenmek zorunda kaldı. Benzerini pandeminin ağır devirlerinde de yaşamıştık” dedi.
Hastanemi Açın Platformu’nun sarsıntı sonrası sıhhat hizmetine dair 10 önerisi şu halde:
1. Sıhhat hizmetlerinin planlanmasında, sıhhat kurumlarının üretiminde ve yenilenmesinde bilimin gereklerinden ayrılmamak gerekir.
2. Bunları yaparken kent rantı yaratma hevesinden vazgeçilmeli, hizmet satın alma-hasta garantili kent hastanelerinin değil, kentlerin hatta Türkiye’nin gereksinimlerine nazaran planlama yapılmalıdır.
3. Yaralıların tedavi için 1100 kilometre uzaklıktaki hastanelere sevk edilmek zorunda kalması sıhhat hizmetlerinde planlamanın merkezi dev hastaneler üzerinden yapılmasının sakıncalarını tekrar göstermiştir.
4. Evvel pandemi artık zelzele göstermiştir ki Türkiye olağan dışı durumların, afetlerin sık yaşandığı bir ülkedir. Mevcut hastanelerimize muhtaçlığımız olduğu açıktır. Hastane kapatmalar tümüyle gündemden çıkmalıdır.
5. Kentlerin kolay ulaşılabilir yerlerindeki mevcut hastanelerimize, bilhassa “nasıl olsa kapatılacak” denerek yıllardır yatırım yapılmayan, çivi dahi çakılmayan hastanelerimize gerekli yatırımlar yapılmalı, bu hastanelerimiz tarihi kimlikleri korunarak yerlerinde güçlendirilmeli ve yenilenmelidir.
6. Örneğin, kapatılacağı söylenen, çok yakın vakitte yaptığımız basın açıklaması ile değerini anlatmaya çalıştığımız Dışkapı ve Sami Ulus Hastaneleri’nin, yerlerine ve değişik tarihte yapılmış birden fazla yapıları olmasına bakıldığında kapatılmadan mevcut yerlerinde doktorları, sıhhat çalışanları, hastaları mağdur edilmeden yenilenmeleri ve güçlendirilmeleri pekâlâ mümkündür.
7. Birebir durum kapatılmış ve çürümeye terk edilmiş Türkiye Yüksek İhtisas, Ankara Numune, Ankara Fizik Tedavi, Ankara Atatürk, Bursa Memleket üzere hastanelerimiz için de geçerlidir. Bu hastanelerimiz de yanlışsız planlamayla, gerekli yatırımlar yapılarak sıhhat hizmetlerine kazandırılmalıdır.
8. Bunların içinde bu devirde Ankara Fizik Tedavi Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne özel vurgu yapılması gerekir. Sarsıntıda 100 binin üzerinde yaralımız oldu. Uzun devirde ne yazık ki bu yaralılarımız ortasında felçler (parapleji, hemipleji), baş travması, amputasyon, kırık, kırık sonrası geç komplikasyonlar üzere nedenlerle yeti yitimi olan yurttaşlarımız olacak. Bunun manası zati çok uzun tarihlere randevu verilerek sıkıntı alınan rehabilitasyon hizmetlerine gereksinimin daha da artmasıdır. Kapatılmadan evvel 297 yataklı olan bu hastanemiz gerekli hazırlıklar yapılarak öncelikle açılmalıdır. Bu hastanemiz rehabilitasyon hastalarının refakatçıları ile kalarak tedavi almalarına, psikososyal dayanak çalışmalarına uygundur.
9. Bu planlamalar ve yenilemeler yapılırken kesinlikle alanın uzman kuruluşları olan Tabip Odaları, Dişhekimleri Odaları, Mimarlar Odası, İnşaat Mühendisleri Odası ve Kent Plancıları Odası ile çalışanların sendikaları, muhtarlıklar ve mahallî halkın temsilcileri sürece dahil edilmelidir.