Özel sıhhat kuruluşlarına 2008’den bu yana yeni ruhsat verilmemesi; hastane, tıp merkezi ve laboratuvarlarda tıpkı taksi plakası üzere ruhsat piyasası yarattı. Aracılık yapan danışmanlık firmalarının ilanlarında onlarca satılık sıhhat takımı ve ruhsat yer alıyor.
Özel Hastaneler ve Sıhhat Kuruluşları Derneği (OHSAD) Lideri Reşat Bahat’a nazaran bölümün sağlıklı büyümesini değil “şişmanlamasını” sağlayan bu yönetmelik, yatırımcıların farklı formüller geliştirmesine neden oldu.
Dünya’dan Yasemin Salih’in haberine nazaran “Bu yönetmelik çıktığında Türkiye’de 567 özel sıhhat ruhsatı varken, bugün bu sayı 550’nin altına indi.” diyen Bahat, “Bu yönetmelikle bölümün büyümesi durduruldu. Sıhhat turizmi yapan hastanelere muhakkak seviyelerde verilen küçük müsaadeler ve hastane kapasitelerini dolduranlara tanınan yatak sayısındaki minik müsaadeler sayılmazsa dal büyüyemedi. Açık formda kendi içinde şişmanladı. Sıhhatini yitirdi” yorumunu yaptı.
En kıymetli ruhsat İstanbul, Antalya ve Gaziantep’te
2008’de oluşan takım ve ruhsat pazarı, kısa müddette yeni teşebbüslerin kurulmasına neden oldu. Bölümdeki ruhsat satış ve kiralamalarına aracılık eden danışmanlık firmaları kuruldu. Türkiye’deki özel sıhhat ruhsat evrelerinin yüzde 90’ından fazlasına aracılık ettiklerini belirten Nisa Sıhhat Danışmanlık Hizmetleri Yöneticisi Nazif Karbuz, Türkiye’nin bu bakımdan en dolu vilayetlerinin İstanbul, Muğla, Antalya, Kocaeli, Adana, Gaziantep, İzmir, Bursa olduğunu belirterek şöyle dedi:
“Bu durum bahse husus vilayetlerde özel sıhhat kurumu açmayı düşünen bir yatırımcının yalnızca vilayet içerisinde faal yahut askıda olan özel sıhhat kurumu ruhsatı yahut ön müsaadesi satın almak zorunluluğunu getirmektedir. İstanbul, Muğla, Antalya, Kocaeli, Adana, Gaziantep, İzmir, Bursa üzere ağır vilayetlerde bulunan bir hastane ruhsatının; yatak sayısı, takım sayı ve çeşitliliğine nazaran değişiklik göstermekle birlikte 40-60 milyon TL ortasında olduğunu söyleyebiliriz. Bu vilayetlerde 10 takım ve üzeri olan tıp merkezi ruhsatı 10-13 milyon TL ortasında kıymetle el değiştiriyor. Yoğunluğu bu vilayetlerden daha az olan vilayetlerde ise hastane ruhsatları 15-20 milyon TL, 10 ve üzeri takım sayısına sahip tıp merkezi ruhsatlarında ise 7-10 milyon TL ortasında fiyatlar biçiliyor. Fiyatlar pandemiden sonra arttı. Bir evvelki seneye nazaran yüzde 130 artış var.”
“Küçük hastane ve tıp merkezleri mecburen kapanmak zorunda kalıyor”
OHSAD Lideri Reşat Bahat’a nazaran 2008’deki ruhsat durdurma yönetmeliği Türk sıhhat sistemine birçok açıdan ziyan verdi. Özel kesimdeki tabiplerin muayene açmaya yöneldiğini, devlettekilerin ise yurtdışına kaçtığını söyleyen Bahat şunları dedi:
“Hekim bu sıkıştırma içinde kendi yolunu bulmak istedi elbette. Muayenehanelere hasta kaptırıyoruz. Bu da zenginin ve yabancının Türk sıhhat altyapısından yararlanmasını sağladı. Bu durumda küçük hastane ve tıp merkezleri mecburen kapanmak zorunda kalıyor. Ruhsatı olan, büyümek isteyene devrediyor. Ruhsatların bir bedel karşılığı verilmesi de garip değil. Kimse sıhhat kesimine sağlıklı büyüme anahtarı vermiyor. Devletin kapısında dilenci üzere yalvarıyoruz. Parası olan yatırımcılar Afrika’da bile hastane açmaya çalışıyor. Türkiye’den oradaki hastaneme hasta götürürüm diyor”
“Yasallığı belirleyen kriter ruhsat”
Bursa Özel Sıhhat Kuruluşları Derneği Genel Sekreteri Dr. Feza Şen de durumun yasallığı hakkında şöyle konuştu:
“Yasallığı belirleyen kriter ruhsat. Nasıl ki taksi plakası verilmiyorsa, bu türlü bir pazar oluşmuşsa sıhhat kuruluşlarında da tıpkı şey kelam konusu. Bakanlık yatak sayısından takımlara kadar kısıtlama getirdi. Otomatikman o müsaade dokümanlarına fiyat biçilmiş oluyor. Rayiç bir bedel yok. Örneğin kardiyovasküler cerrahi istasyonunuz var, bunu da satabiliyor ya da kiralayabiliyorsunuz. Bu çok değerli. Gruba nazaran fiyat değişiyor. Kimi hastane yalnızca fizik tedavi takımını satmak istiyor, yerine dermatoloji takımı vereyim, üzerine para verin diyor. Burada satılan o doktor ya da çalışan değil; takım hakkı.”
Feza Şen’in verdiği bilgilere nazaran satış değil de kiralama yapanlar da var. Şen, “Örneğin benim cildiye takımım var, ancak ben o kadroyu kullanamıyorum. Atıl hale gelmiş, randımanlı değil. Satmak da istemiyorum, zira ruhsatımın bedeli kayboluyor. Ben de kiralıyorum. İşte bu kanunî midir, bu tartışılabilir” dedi.
TTB: Yasal değil hata duyurusunda bulunuyoruz
Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Türk Tabipler Birliği Genel Sekreteri Vedat Bulut ise, hastane yatırımcılarıyla tıpkı fikirde değil. Oluşan piyasanın yasal olmadığını söyleyen Bulut, “Biz bu üzere durumlarda hata duyurusunda bulunuyoruz. Daha geçen gün dört ihbarda bulunduk. İşi diploma kiralamaya kadar götürenler var. Bana biyokimyacı diploması lazım diyor, kiralıyor. Norm takımlar var. Bakanlık maalesef bunun önünü açtı. Elimdeki kadroyu satıyorum diyor, herkes de biliyor. Futbolcu bonservisi üzere tabip diplomaları satılıyor” sözlerini kullandı.