Halkın yüzde 71’i sağlıklı olduğunu düşünüyor
Halkın birinci tercihi devlet hastaneleri
İSTANBUL – Sıhhat teknolojisinde çalışmalar yürüten Siemens Healthineers Türkiye, ülkedeki sıhhat okuryazarlığını ölçen bir araştırma gerçekleştirdi. Bireylerin sıhhat algısı, alışkanlıkları ve farkındalıklarını ortaya koyan rapora nazaran, Türkiye‘de insanların yüzde 71’i sağlıklı olduğunu düşünüyor.
Siemens Healthineers Türkiye, ülkedeki sıhhat farkındalığını ölçen ve kamuoyunun sıhhat gündemine ışık tutan ‘Sağlık Okuryazarlığı Araştırma Raporu’nu yayınladı. 2022’nin Şubat ve Mart aylarında Türkiye‘nin 26 vilayetinde yürütülen araştırma, ülkenin genel temsiliyeti gözetilerek yapıldı. Bireylerin hastane tercihi, ömür şekli, hastalıklar, hami sıhhat hizmetleri kullanımı, sıhhat bilgisine erişim, gelecek beklentileri hakkındaki değerlendirmelerini raporlayan araştırmanın sonuçları Siemens Healthineers Türkiye Görüntülemeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ertan Cömert ve Laboratuvar ve İnovasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gürdal Şahin ile Siemens Healthineers Bilkent Ankara Kent Hastanesi Medikal Yöneticisi Prof. Dr. Filiz Akbıyık ve İstanbul Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Memduh Dursun’un iştirakiyle düzenlenen basın toplantısında paylaşıldı.
Sağlıklıyım diyenlerin oranı yüzde 71
Sağlık Okuryazarlığı Raporu’na nazaran Türkiye’de kendini sağlıklı görenlerin oranı yüzde 71 olurken, düşük eğitim seviyesi kırılımında bu oran yüzde 54’e kadar geriledi. Araştırmaya nazaran bireylerin öncelikli tercihi devlet hastanesinden yana; yüzde 61’lik bir bölümün birinci tercihi devlet hastanesi olurken, bunu yüzde 22 ile özel hastaneler izledi. Tercih dağılımında üniversite hastanelerinin yüzde 8, sıhhat ocaklarının ise yüzde 9’luk hisselere sahip oldukları görüldü.
Yüzde 84 hiç check-up yaptırmamış, mamografi çektirmeyenlerin oranı yüzde 64
Rapora nazaran Türkiye’de kollayıcı sıhhat hizmetlerinden gereğince faydalanılmıyor ve kronik hastalıklarda da farkındalık kâfi düzeyde değil. Siemens Healthineers Türkiye Laboratuvar ve İnovasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gürdal Şahin, basın toplantısında raporun sonuçları hakkında şu açıklamada bulundu: “Sağlık Okuryazarlığı Araştırmamız çok sayıda çarpıcı datayı ortaya koyuyor. Türkiye’de online olarak sıhhat bilgisi araştırma seviyesi yüzde 51 ile OECD ortalamasının altında olsa da tekrar de umut verici bir seviyede fakat sağlıklı bir toplum için esirgeyici sıhhat hizmetlerinin taşıdığı değerin toplum nezdinde anlaşılmamış olduğunu görüyoruz. Kronik hastalığının farkında olmayanlar yüzde 83 oranında bulunuyor, bu önemli bir sayı. Check-up yaptırmayanların oranı da hayli yüksek ve bu durum erken teşhis ve tedavi için mani teşkil ediyor. Bunların yanı sıra kanser tedavilerinden haberdar olmayanların yüksek oranda olması, ülke genelindeki sıhhat okuryazarlığı konusunda alınması gereken bir yol olduğuna işaret ediyor.”
Konuşmasında sıhhat bölümünün geleceğinde dijital tahlillerin ve yapay zeka üzere yenilikçi teknolojilerin hem hasta tecrübesini hem de sunulan hizmeti güzelleştirmeye devam edeceğini belirten Şahin, “Şirket olarak inovatif teknolojilere odaklanarak uzmanların üzerindeki iş yükünü hafifletmek ve vakitlerini tesirli kullanabilmelerini sağlamak maksadıyla sistemler geliştiriyoruz. Laboratuvar diagnostiğinde hastalığa özel tahlillere daha fazla odaklanıyoruz. Geliştirdiğimiz testlerle doktorlara daha spesifik araçlar sağlayabiliyor; değerlendirmelerini daha geniş bir perspektiften yapabilmelerine yardımcı oluyoruz. Sıhhat profesyonelleri ile hastalar ortasındaki hudutları kaldıran tahliller ve sıhhat datalarının güvenliği üzere bahislerde daima gelişme kaydediyoruz” formunda konuştu.
Erkekler şekeri, bayanlar demiri merak ediyor
Kan testi parametrelerinin de ölçümlendiği araştırma kapsamında iştirakçilere, “Yarın kan testi yaptırmak isterseniz, öncelikle hangi bedellerinizi öğrenmek istersiniz?” sorusu soruldu. Erkeklerde birinci sırayı yüzde 48 ile şeker alırken, bayanların yüzde 28’i demir dedi. Siemens Healthineers Bilkent Ankara Kent Hastanesi Medikal Yöneticisi Prof. Dr. Filiz Akbıyık, “Dikkat cazibeli sonuçlar sunan bu rapor, hiç tam kan sayımı testi yaptırmayanların oranının yüzde 26 olduğunu gösteriyor. Lakin, tam kan sayımı testi, birçok hastalığın erken teşhisi için çok kıymetli. Sıhhatimizi müdafaamız ve güçlendirmemiz için bize gerekli bilgiyi sunan tam kan sayımı testi, en fazla beş dakika içinde gelecekte yaşayabileceğimiz hastalıklara dair bilgi verir ve sıhhat meselelerinin sebeplerinin tahlil edilmesini sağlar” dedi.
Prof. Dr. Akbıyık, test bedellerinde bayanlar için demir, erkekler için ise şeker ölçümlerinin önde gelmesini ise şöyle yorumladı: “Ülkemizde demir eksikliği bayanlarda yaygın olarak görülüyor. Demir eksikliği ileri devirde kalp rahatsızlıklarına, enfeksiyonlara karşı direncin azalmasına neden olabiliyor. Anemi tam kan sayımı testi ile kolay kolay tespit edilebilir ve altta yatan nedenin belirlenmesi için ek testler gerekebilir. Bu sebeple tam kan sayımı testi yaptırmak ve anemiyi tespit etmek pek çok hastalığın erken teşhisinde kıymetli bir rol oynayabilir. Burada da tekrar sıhhat denetimlerinin nizamlı olarak yaptırılması gerektiğini ve erken teşhisin kıymetimi görüyoruz.”
Prof. Dr. Akbıyık kelamlarını şöyle sonlandırdı: “Ülkemizde erkeklerde diyabet oranı maalesef yüksek. Kan şekeri yüksekliği; kalp ve damar hastalıkları, inmeler, görme bozuklukları, böbrek yetmezliği, erkeklerde cinsel bozukluklar, diyabetik ayak, hudut sistemi hastalıkları üzere birçok hastalığın nedeni. Diyabet uzun yıllar hastaların fark edebileceği rastgele bir belirti vermeden sinsice organların hasarına neden olabilmektedir. Hasebiyle tam kan sayımı testi yaptırmak bu tıp hastalıkların da erken teşhisinde değerli bir rol oynuyor. Laboratuvarlar testlerinin teşhis, tedavi ve hastalığın izlenmesindeki rolü yanında ferdî olarak hastalık risklerin öngörülmesi, hastalığın oluşmadan tespit edilebilmesi açısından çok değerli olduğunu göstermektedir. Makul aralıklarla yapılacak sıhhat taramaları ve check-up programları her yaş kümesi için kıymet taşıyor.”
Radyolojide doktora inanç tam, radyasyon dozu bilinmiyor
Araştırmaya katılanların yüzde 62’si radyoloji hizmetleri ile ilgili bilgileri hekim ya da hemşireden, yüzde 27’si internetten, yüzde 3’ü ise toplumsal medyadan araştırma yaparak edindiğini belirtti. Aygıt markasına nazaran radyasyon dozunun değişiklik gösterdiğini, on şahıstan dokuzu bilmiyor. Yüzde 58’lik bir kesim, doz farkı hakkında bilgilendirildiğinde tercihlerinin değişeceğini belirtiyor. Siemens Healthineers Görüntülemeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ertan Cömert, hususa ait yaptığı açıklamada, “Görüntüleme sistemleri, sıhhat teknolojisinde geleceğe ışık tutmaya devam ediyor. Lakin dünyada olduğu üzere ülkemizdeki hastaların da klostrofobi, yüksek ses, radyasyon yahut öbür insanların yaşadığı olumsuz tecrübeler nedeniyle MR’dan yahut farklı görüntüleme sistemlerinden çekindiklerini görebiliyoruz. Günümüzdeki teknoloji, bu mevzuda hasta konforuna odaklı, daha yüksek manzara kalitesi sağlayan tahliller sunuyor. Yeni jenerasyon aygıtlar hem hastalar hem de sıhhat profesyonelleri için tüm süreci önemli ölçüde rahatlatıyor. Ancak günümüz şartlarında bile sıhhat hizmetlerine erişim konusunda zorluklar olması değerli bir sorun olmaya devam ediyor. Biz, New Ambition etabımızda “Sağlık dalında çığır açan yeniliklere öncülük ediyoruz. Herkes için. Her yerde” diyerek bakıma erişimi artırmayı temel amaçlarımızdan biri olarak belirliyoruz. Geliştirdiğimiz inovatif tahliller, konvansiyonel tarayıcılarla bağlantılı maliyet ve altyapının yol açtığı zorluklara direkt cevap vermemizi sağlıyor. Görüntüleme teknolojilerinde düşük radyasyon dozu, yüksek çözünürlük ve hasta konforu odağında aygıtlar geliştiriyoruz. Radyoloji alanında düşük dozla kullanım imkanı sunan görüntüleme aygıtlarına dünya genelinde erişimi artırmak, üzerinde değerle durduğumuz hususlar ortasında bulunuyor. Bilhassa bilgisayarlı tomografi üzere radyasyon temelli alanlarda ve pediyatride düşük doz en kıymetli önceliklerimizden birini oluşturuyor” dedi.
Araştırmaya nazaran, Türkiye’de göğüs kanseri farkındalığının düşük olduğu görüldü. 40 yaş üzeri bayanların yüzde 64’ü hayatında hiç mamografi çektirmemiş. Bu kümeye mamografi çektirmeme nedenleri sorulduğunda yüzde 76’sının muhtaçlık duymadığını belirtiyor. Tertipli mamografi çektirenlerin oranı ise sırf yüzde 4.
İstanbul Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Memduh Dursun, erken teşhisin değerine dikkat çekerek şu açıklamada bulundu: “Ülkemizde tabiplere duyulan inancın yüksek olduğunu görüyoruz, fakat görüntüleme konusunda yersiz bir çekince olabiliyor. Erken teşhis hayat kurtarır ve vaktinde tedavi, hastalıkları çok önemli problemlere yol açmadan güzelleştirebilmek için çok değerli. Değinmek istediğim bir başka mevzu ise raporda mamografi çektirmeyenlerin oranının yüzde 64 üzere yüksek bir oranda olması ve ‘ihtiyaç duymamanın’ çektirmeme nedeni olarak birinci sırada gelmesi. Göğüs kanseri, öbür birçok hastalık üzere erken teşhis edildiğinde tedavisi mümkün olan bir hastalık. Sistemli denetimlerin aksatılmaması çok değerli. Ayrıyeten araştırma sonucunda halkımızın dijitalleştiğini görüyoruz: E-nabız kullanım oranı yüzde 86. Hayli umut verici bir sayı. Bu data halkımızın gelecekteki dijital sıhhat teknolojilerin kullanımına süratle ahenk sağlayacağını gösteriyor.