Fiziksel Tiyatro Araştırmaları, bol ödüllü oyunu “Şatonun Altında”dan sonra “Kalabalık Duası” isimli ikinci oyunuyla seyirciyle buluşmaya devam ediyor. “Kalabalık Duası”, kendi sırrı üzerinden kentin sırrını anlamaya çalışan fakir bir adamın trajikomik arayışına odaklanıyor ve karşımıza biri tertipten, başkası kaostan geçen iki yol çıkıyor.
Savaş Dinçel Mükafatları 2022 En Yeterli Oyun, Direklerarası Tiyatro Mükafatları 2020 Oyun Müellifi, Direklerarası Tiyatro Mükafatları 2020 Deneysel Tiyatro mükafatlarına layık görülen “Kalabalık Duası”, yeterli tenkitlerle yoluna devam ederken biz de oyunun direktörü Güray Dinçol’a sorularımızı yönelttik. Kendisine oyunun nasıl ortaya çıktığını, şehir-insan bağını ve Fizikî Tiyatro Araştırmaları’nın neler yaptığını sorduk.
Güray Dinçol “Kalabalık Duası” nasıl ortaya çıktı? Oyunun hazırlık sürecine dair bize neler söylemek istersiniz?
“Kalabalık Duası”, Balat Monologlar Müzesi’nde “Balat’ın Sırrı” isimli kısa oyunla seyahatine başladı. Volkan Çıkıntoğlu tarafından yazılmış bu metin, kısa versiyonunu izlediğimde beni çok etkilemiş ve sahneleme isteği uyandırmıştı. Oyunu izlememden yaklaşık 1,5 sene sonra Volkan, oyunun uzun versiyonunu sahneye koymam konusunda bir teklifte bulundu ve ben de heyecanla kabul ettim. Volkan, evvel oyuncumuz Tolga İskit’le sonra benimle irtibata geçerek projeyi sahneye taşımak istediğini belirtti. Ben de oyunu kendi grubumuz Fizikî Tiyatro Araştırmaları çatısı altında yapımını üstlenmeyi ve sahnelemeyi kabul ettim. Yaklaşık sekiz ay süren bir araştırma ve prova süreci sonucunda da oyun, 2020 Mart ayında seyirci ile buluştu.
“Kalabalık Duası” tek kişilik bir oyun. Tolga İskit’in performansı da seyirciden çokça övgü topluyor. Pekala İskit’le yollarınız bu oyunda nasıl buluştu?
Tolga, kendi kuşağının kanımca en düzgün oyuncularından biri, izlediğim bütün oyunlarında performansı daima çarpıcıydı. Volkan bu oyunda Tolga’yla çalışmak istediğini belirttikten sonra ben de büyük bir istek ve heyecanla Tolga’yla çalışmaya başladım.
‘ANLATICI KULLANMAK, KAHRAMANLARA ODAKLANMAKTAN DAHA İLGİ ÇEKİCİ’
“Herkesin alnında bir sır vardır ve beşerler bu sırrı çözmeden huzur bulamazlar” fikri oyunda çokça işleniyor. Bu fikri, dahası bu kentin kıssasını neden fakir, kaybetmiş bir karakter üzerinden anlatmaya karar verdiniz?
Bu soruyu tahminen müellifimiz Volkan daha hakikat cevaplayacaktır ancak sahneleme perspektifi açısından karşılık vermeye uğraş edeyim. Kendi tiyatro hayatımda üzerine çok çalıştığım ve düşündüğüm alanlardan biri de “clown” diyebilirim. Oyun şahsında bu tipten bir potansiyeli, çağdaş fizikî güldürünün ve klâsik güldürünün iç içe geçebileceği bir alanı fark ettim. İdeolojisi prestijiyle başarısızlığı ve düşmeye odaklı clown sanatı, oyunun anlatım biçimine epey uygun düştü. Çalıştığım oyunlarda daha sıradan hatta “öteki” diyebileceğimiz anlatıcıları kullanmak, kahramanlara odaklanmaktan daha ilgi alımlı geliyor bana. Soruda belirttiğiniz felsefi düzlemi bu türlü bir anlatıcıyla sahneye taşımak ve bunu seyirciye ikna etme uğraşı da benim için araştırması keyifli bir alan yarattı.
Oyunda sırra ulaşmaya dair birbiriyle çatışan iki yol var. Biri sistemden, oburu kaostan geçiyor. Birbirini hem besleyen hem reddeden bu iki yola dair neler söylemek istersiniz?
Bahsettiğiniz bu iki yol oyunun temel çatışmasını kurduğumuz taban diyebiliriz. Nizam ve keşmekeş içine fırlatıldığımız bu dünyada var olma seyahatimizde iki farklı sistemin tanımlanmışı. Dionysos ve Apollon ya da Kaos ve Kozmos. Bu temel çatışma tiyatro sanatının ortaya çıkışından bugüne birçok sefer irdelenmiş derin bir düşünme alanı sunuyor. Biz de “Kalabalık Duası” aracılığıyla bu bahis üstüne düşünmek, dahası bunu sahnede ayağa kaldırmak istedik.
. Her şeyin merkezinde İstanbul var. İstanbul’un karmaşasıyla insanın kendi iç karmaşasının birbirine benzediğini söyleyebilir miyiz?
Volkan kenti oyunda çok güçlü kullanmakta. Kent, oyunun anlatıcısı dışında ikinci bir karakter. Bu istikametiyle kentin tarihi, geçmişten bugüne barındırdığı bütün uygarlıkları, mimarisi, yer altı ve yer üstündeki tüm kültürleri, bugününün, sokaklarının ve alt kültürlerinin hepsi oyunu inşa ediyor. Münasebetiyle sorduğunuz üzere iki karmaşanın birbirine benzediğini, her bir kentin de epeyce karmaşık bir karakter barındırdığını söyleyebiliriz.
YENİ OYUN: HABERCİ
Fiziksel Tiyatro Araştırmaları’ndan bahsedelim mi biraz da. Şatonun Altında’dan sonra Kalabalık Duası ikinci oyun olarak seyircinin karşısına çıktı. Pekala sıradaki çalışmalar neler?
Fiziksel Tiyatro Araştırmaları, kendi özgün lisanını arayan bir tiyatro olarak projelerine devam edecek. Vücut, hareket ve performans odaklı sahnelemelerimiz sürecek. Gelecek dönem için Antik Yunan metinlerinden yola çıkarak “Haberci” isimli bir proje üstüne düşünmekte ve hazırlanmaktayız.
Tiyatroya ilgi duyan, oyuncu olmak isteyen insanlara neler tavsiye edersiniz?
Tiyatro sanatı epeyce şiddetli. Ülkemizde profesyonel olarak ayakta kalmak hiç kolay değil. O yüzden hayli donanımlı, öbür alanlarda da profesyonelleşme maharetleri olan sıkıntı ve meşakkatli bir yola kendini hazırlamış bireylerin bu mesleği profesyonel olarak yapmalarını tavsiye edebilirim
“Kalabalık Duası”nın gösterim takvimini bizimle paylaşır mısınız?
12.11.2022 Cumartesi Par Sahne’de, 16.11.2022 Çarşamba Kumbaracı50’de 25.11.2022 Cuma Sahne Pulchérie’de, 28.11.2022 Pazartesi Kadıköy Boa Sahne’de olacağız.