İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Selim Şeker, kısa bir müddet NASA’nın son 6 yılın en güçlü Güneş patlamasının gerçekleştiği açıklamasına işaret ederek, Güneş patlamalarını kıymetlendirdi.
GÜNEŞ PATLAMALARI GÜNEŞ’İN GÜCÜNÜ OLUŞTURUYOR
Prof. Dr. Selim Şeker, Güneş’in kütlesinin yüzde 73’ünü hidrojen, yüzde 25’ini helyum, geri kalan kısmını ise öbür elementlerin oluşturduğunu tabir ederek, “Güneş’ten gelen ışık, hidrojen çekirdeklerinin birleşerek helyuma dönüşmesi ve bu periyot Güneş’te oluşan yansımalar yani patlamalar sonucu hidrojen gazı helyum gazına dönüşür ve güneş patlamaları olur. Güneş’in gücü nükleer füzyon sonucu oluşur. Güneş’in çekirdeğinde biriken hidrojen atomları nükleer füzyon sonucu helyum atomuna dönüşür ve bu dönüşüm sonucunda ortaya çıkan güç Güneş’in gücünü oluşturur, akabinde ısı ve ışık olarak Güneş sistemine yayılır.” dedi.
Patlamaların, Güneş’in Dünya’ya bakan tarafında meydana gelmesi halinde Dünya’nın bundan etkilenme ihtimalinin yüksek olduğunu kaydeden Prof. Dr. Selim Şeker, “Normal şartlarda Dünya’nın manyetik alanı, yüzeyi güneş fırtınalarına karşı koruyor. Fakat şiddetli fırtınalar manyetik alana ziyan veriyor ve güç yüklü parçacıklar bu kalkandan geçmeyi başarıyor. Güneş patlamaları radyo bağlantısını, elektrik şebekelerini, navigasyon sinyallerini etkileyebilir ve uzay araçları ile astronotlar için risk oluşturabilir.” diye konuştu.
HİROŞİMA’YA ATILAN BOMBANIN YAKLAŞIK 40 MİLYON KATI BİR GÜCE SAHİP
Enerji salınımı bakımından güneş yüzeyi üzerinde meydana gelen en şiddetli olaylardan birinin süreksiz güç boşalmaları olarak tanımlanabilecek güneş patlamaları olduğunu anlatan Prof. Dr. Selim Şeker, şunları tabir etti:
“Patlamalar, yerden yapılan görsel bölge müşahedelerinde güneş üzerinde parlak alanlar olarak, radyo bölgede yapılan gözlemlerde ise ani gürültü artışları (Radio Bursts) olarak gözlenirler. Hayat müddetleri birkaç dakika ile birkaç saat ortasında değişir. Bunlar güneş sistemimizde gözlenen, en şiddetli patlama olaylarıdır. Hiroşima’ya atılan bombanın yaklaşık 40 milyon katı bir güce sahiptirler. Çok güçlü magnetik alanların parçalanmaları ve tekrar birleşmeleri patlamaların oluşması için gerekli olan birinci güç kaynağını oluşturur. Gamma ışınım, X-ışınım, görsel ışınım ve radyo ışınım üzere elektromagnetik spektrumun çabucak hemen her dalga uzunluğunda ışınımda bulunurlar.”
ASKERİ ERKEN İHTAR SİSTEMLERİ DE GÜNEŞ AKTİVİTESİNDEN ETKİLENİYOR
Uzun aralıklar ortasında kullanılan haberleşme sistemlerinin büyük çoğunluğunun radyo sinyallerini yansıtmak için iyonosferi kullandığını söz eden Prof. Dr. Selim Şeker, “Radyo haberleşmeleri iyonosferde meydana gelen fırtınalardan bütün enlemlerde etkileniyor. Bu türlü bir durumda radyo frekanslarının bir kısmı iyonosferde soğurulmakta öbür bir kısmı de yansımaktadır. Bunun sonucunda radyo sinyalleri hiç beklenmedik doğrultularda yayılmakta yahut şiddetleri süratli bir biçimde bir azalıp bir artmaktadır. Bu olaylara neden olan güneş aktivitesinden en çok etkilenen kümeler; kıtalar ortası radyo yayını yapan radyolar, kıyı ile haberleşen gemiler, havaalanları ile haberleşen uçaklar ve amatör radyocular ve uydu operatörleridir. Askeri erken ikaz sistemleri de güneş aktivitesinden etkileniyor. Uzun aralı füzelerin fırlatılıp yönlendirilmesinde kullanılan radarlarda da iyonosferden yararlanılmaktadır. Magnetik fırtınalar sırasında ortaya çıkan parazitten bu sistemler çok etkilenmektedir. Denizaltıların magnetik özelliklerini algılayarak bunların yerlerini belirleyen sistemler vardır. Denizaltılardan gelen bu sinyallerin algılanması de jeomagnetik fırtınalar sırasında bozulmaktadır.” diye anlattı.