Seray Şahinler –Çünkü bu kahverengi akşam saatlerinde.
Her şeyi en soğuk ölçülere vuruyoruz.
Bir uzak han kavramına. Hanların.
Rahmindeki bir yolcuya, bir semendere.
Ve soğuk bir çağdan geçiyoruz.
Çağlardan Başımızda siyahtan bir hâle.
Ahmet Doğu İpek’in Arter’deki şahsî standı “Başımızda Siyahtan Bir Hâle” Edip Cansever’in 1964 tarihli “Tragedyalar III” şiirinden yola çıkıyor. Soğuk bir çağdan geçmeye devam ediyoruz. Tıpkı Cansever’in şiiri üzere Ahmet Doğu İpek de yaşadığı bu soğuk çağın röntgenini çekiyor. Ne de olsa Edip Cansever’in şiirinden Ahmet Doğu İpek’in tablolarına kadar dünyada değişen hiçbir şey yok.
Hayat bir sis perdesi
Sergideki işler kum fırtınası, yanardağ patlaması, heyelan ve güneş tutulması üzere tabiat olaylarından yola çıkan fotoğraflar, çizimler, yerleştirmeler ve görüntü yapıtlardan oluşuyor. Gökyüzünü, güneşi, tektonik hareketleri takip ederek görünenle görünmeyenin ötesinde bir kozmos inşa ediyorsunuz. Arter’in gün ışığı girmeyen -1 katında gerçekleşen standın en “baskın” işlerinden biri “Çok uzaktan ve hep” serisi. İpek, belirli ki edebiyatla da sıkı bir bağlantı hâlinde. İşlerin büyük kısmında kesinlikle edebi müsabakalar yaşıyorsunuz. “Çok uzaktan ve hep”, Virginia Woolf’un 29 Haziran 1927’de deneyimlediği güneş tutulmasından tam bir yıl sonra sarfettiği “Bu, güneşin burada mağlubiyetiydi” kelamlarına atıf yapıyor. Sanatkarın iki yılda ürettiği “Çok uzaktan ve hep” ayın güneşle tıpkı hizaya gelmesinin neden olduğu döngüde ışığın yokluğunu çeviri ediyor. Farklı biçimde gerçekleşen her tutulmayla birlikte gittikçe karanlık bir hâl alan siyah halkalar sosyopolitik manada günbegün kararan kozmosun de bir yansıması. Stantta referans verilen Anne Carson bu durumu en güzel biçimde özetliyor: “Güneş bizi terk ediyor, ışık tarafından terk edildik.”
Serginin dikkat çeken işlerinden biri ise sanatkarın inşa ettiği hayali ada “Albino Island/Caecus Volcano.” Orta Dünya’yı çağrıştıran topografik çizimler, görünen ve görünmeyenin yerine işaret ediyor. Bu adada her şey siyah-beyaz. Yanardağdan gökyüzüne gerçek uzanan siyah patlama ise ışıksızlık durumunu dünya ölçeğine taşıyor. Albino Island’da tıpkı hayat üzere hem hiçbir yerde hem her yerdesiniz. Hem var hem yoksunuz! “Suretler serisi / Maruz serisi” ise İpek’in taşlarla kurduğu bağlantıyı yansıtıyor. Sanatkarın siyah sulu boya ile betimlediği beş modülden oluşan taşlar birbiri ortasında güç birliği yaparak binlerce yıllık cihanın bir kesimi olarak “Suretler” oluşturuyor. “Maruz” isimli yerleştirmede ise tabiatın bir kesimi olan iki büyük taş, sünger üzerine konuşlanmış. İkisi ortasındaki bu çarpışma doğal ile sentetiğin, gerçekle yapayın çatışması birebir vakitte.
“Başımızda Siyahtan Bir Hâle”de yer alan işlerin tamamı 2020-2022 ortasında üretilmiş. Pandemi sürecinin yarattığı karanlığın üstümüze çığ üzere düştüğü bir dönemde… Lakin İpek’in işlerine bakınca tabiatın binlerce yıldır her türlü karanlığı bertaraf ettiğini de düşünüyorsunuz. Tabiat bu güce sahip, karanlık hiç bitmese de umuyoruz ki yarınlar aydınlık olacak. Selen Ansen küratörlüğünde gerçekleşen sergiyi 29 Ocak 2023’e kadar ziyaret edebilirsiniz.