“İmam Hatip’te okumuş kendisi daha evvel, sapıklığı oradan geliyor” cümlesi sanatkarın tutuklanmasına neden oldu ve Bakırköy Kapalı Cezaevi’ne gönderildi. Gülşen’in bu söylemi halkı ikiye böldü. Haklı bulan da vardı, haksız bulan da, genelleme yapmasına kızan da vardı. Her ne olursa olsun bu cümle bir sanatkarın, bir bayanın ya da bir annenin tutuklanmasının nedeni olmamalıydı.
RAHLE ÜZERİNDE KUR’AN YAZISI VE BAŞI AÇIK KADIN
Yaşanan bu durum beni 121 yıl geriye götürdü. Osman Hamdi Beyefendi 1901 yılında bir bayan figürünü resmetti ve tabloda çinili mihrap olan bir bina içi gözüküyor. Fotoğraftaki bayan kimine nazaran Osman Hamdi Bey’in eşi Naile Hanım kimine nazaran de model olarak kullandığı bir Ermeni kızı. Başı açık bir bayan Kur’an yazısı ile çevrelenmiş mihraba ardını dönmüş, büyük bir rahle üzerine dimdik oturuyor. Ayaklarının etrafında ise Kur’an ve Kur’an sayfaları var.
İsimsiz olarak resmedilen bu yapıta sanat tarihçisi Mustafa Cezzar Mihrap ismini verdi. Tablo birinci defa 1901’de Berlin’de, 1903 yılımda da Londra Kraliyet Akademisi’nde sergilendi. Yapılışından itibaren pek çok tenkidin odak noktası haline gelen bu eser, Osman Hamdi Bey’e “Oryantalist” denmesindeki en büyük sebeplerden biri olarak görülüyor. Ayaklarının tabanına Kur’an yaprakları konulmuş bu figürün ise bayanın özgürlüğünü engelleyen dini baskılar olduğu söyleniyor.
BUGÜN NEREDE OLDUĞU BİLİNMİYOR
Bir devir Demirbank koleksiyonunda olan bu yapıtın bugün nerede olduğu bilinmese de, Osman Hamdi Bey’in en değerli yapıtları ortasında görülüyor.
Gülşen’in “İmam Hatip’te okumuş kendisi daha evvel, sapıklığı oradan geliyor” cümlesi tutuklanmasına neden oldu. Pekala bugün ressam, arkeolog ve Kadıköy’ün birinci belediye lideri olan Osman Hamdi Beyefendi hayatta olsaydı, onun bu yapıtı hayatında nelere mal olurdu? Osmanlı devrinde resmedilen bu eser sanatın ve sanatkarın yolunu aydınlatmaya devam edecek.
Gülşen cezaevinden çıkacak ve daima birlikte müzik söylemeye devam edeceğiz.
Pınar Saraçoğlu