Bursa’nın Nilüfer ilçesindeki Gölyazı Mahallesi’nde yapılan hafriyat çalışmalarıyla 1900 yıllık antik tiyatro gün yüzüne çıkmaya başladı.
Kazı takımı, milattan evvel 3. yüzyılın sonları, 2. yüzyılın başlarında Zambaktepe’nin yamacına inşa edilen ve 5 bine yakın kişiyi ağırlayacak büyüklükte olan Apollonia isim Rhyndacum Antik Kenti’ne ilişkin yapılardan tiyatronun sağlam kalan kısımlarını açığa çıkarmak ve hizmete sunmak için çalışmalarını bu dönem tamamladı.
Kazı lideri ve Bursa Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Derya Şahin, kazılara Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesi ile Nilüfer Belediyesi’nin dayanaklarıyla geçen yıl başladıklarını anlattı.
Şahin, “Biz tiyatronun doğu parados duvarının geçen yıl kuzey kısmını ve tiyatroyu dışarıdan ‘analemla’ duvarı olarak isimlendirdiğimiz çepeçevre saran duvarın bir kısmını açığa çıkartmıştık. Bu yıl yeniden geçen yıl yarım kalan alandan devam ettik. Bu sefer de parados duvarı diye isimlendirilen, tiyatronun çıkış yolunun güney kısmını ortaya çıkardık. Ve analemlanın tekrar üst yanlışsız çıkan kısımlarında bilhassa korunan kısımları ve taş yataklarını tespit etme talihimiz oldu” diye konuştu.
Şahin, bu tiyatro yapılarının bilhassa de yerleşimin daima devam ettiği yerlerde çok tahribata uğradığını vurgulayarak, şunları söyledi:
“Bunu tüm antik kentlerin çabucak hemen hepsinde görmek mümkün. Bilhassa ‘cavea’ dediğimiz seyircinin oturduğu, oturma sıralarının bulunduğu yerde önemli bir tahribatla karşı karşıyayız. Bunun dışında oturuma basamaklarının büyük bir kısmı yeniden Anadolu’nun tarihçesine nazaran birçok kentte olduğu üzere 7. yüzyıldan itibaren kentlerin savunmaları ön plana çıktığında kentlerin sur duvarlarına taşınmış olarak görüyoruz. Biz de esasen kentin sur duvarlarını dolaştığımızda yer yer oturma basamaklarının sur duvarlarında devşirme gereç olarak kullanıldıklarını görüyoruz.”
Tiyatroların bilhassa pagan inancı çağrıştıran yapılar olduğu düşünülerek Hristiyanlıkla birlikte terk edilmeye başlandığını aktaran Şahin, “Dolayısıyla süreç neredeyse Hristiyanlığın yükselişe geçtiği periyottan itibaren tiyatroların yavaş yavaş eski işlevlerini ve değerlerini kaybettiği süreçle başlıyor ve günümüze kadar devam ediyor” sözlerini kullandı.
“TİYATRONUN TAŞLARI BURADAKİ KAYAÇLARDAN ALINMIŞ”
Gölyazı’daki tiyatronun Helenistik periyotta inşa edildiğini düşündüklerini lisana getiren Şahin, şöyle dedi:
“Zaten Helenistik devirde inşa edilen tiyatroların çabucak hepsinin belirli bir yamaca inşa edildiklerini biliyoruz ve tiyatronun kendi materyali yani taşları da burada yer alan kayaçlardan alınmışlar. Yani hem materyali hem de tiyatronun yeri olduğu yerde yapılması imkanı sağlamış yaşayan insanlara ve bilhassa tiyatronun oturma sıralarının konumlandığı yer kentte deniz varsa denize gerçek. Burada da denizin yerini göl aldığı için göle hakikat planlanmış. Beşerler oturdukları basamaklardan hem sahne binasını, hem de artta gölü görerek hoş bir panoramayla karşı karşıya kalıyorlardı. Bu açıdan da değerli bir lokasyon olduğunu düşünüyoruz. Hala burada sıklıkla ziyaretçilerin geldiklerinde üstten, görüntüde uzun mühlet kendilerini mest eden ortamda büyülendiklerini görebiliyoruz.”
Şahin, gelecek sene nisan ayından itibaren hafriyat çalışmalarına kaldıkları yerden devam edeceklerini kelamlarına ekledi. (AA)