Fransız Libération gazetesinin haberine nazaran, 1950’lerin sonu ve 60’larda sinemada ihtilal yaratan Nouvelle Vague (Yeni Dalga) sinema üretim hareketinin kilit isimlerinden Fransız-İsviçreli direktör Jean-Luc Godard, 91 yaşında hayatını kaybetti.
İkonoklastik, doğaçlama üzere görünen çekim üslubunun yanı sıra sert radikalliğiyle de tanınan Godard, 1960’larda giderek politikleşen bir dizi sinemayla isminden kelam ettirirken, son yıllarda dijital teknolojiyle deneyler yaptığı “Film Socialisme” ve “Goodbye to Language” üzere sinemalarla mesleğinde beklenmedik bir canlanma yaşamıştı.
Yardımlı intihara başvurdu
Yönetmenin eşi Anne-Marie Miéville ve imalcileri, İsviçre’deki meskeninde, “yakınlarıyla çevrili bir biçimde huzur içinde öldüğünü” doğruladı. Ailenin yakınlarından biri Fransız gazetesi Libération’a yaptığı açıklamada, “Hasta değildi, sadece yorgundu. Bu sebeple hayatına son vermeye karar verdi. Bu onun kararıydı” diyerek ünlü direktörün yardımlı intihara başvurduğunu tabir etti. Direktöre yakın öbür bir kişi de bu bilgiyi doğruladı.
Ötenazi ve yardımlı intihar
Ötanazinin bir çeşidi olan yardımlı intihar da tabip hastanın vefatına yol açacak bir ilacı reçete etse de tıbbi görevlilerin müdahalesi olmaksızın hasta kendi kendine bu ilacı alarak hayatını sonlandırıyor.
Aktif ve pasif ötanazide ekseriyetle hastanın mevte yol açacak müdahaleyi kendisinin fiziken yapamaması durumunda dışarıdan takviye verilmesi sözkonusu iken, yardımlı intiharda hastanın kendisi vefata yol açan aksiyonun direkt sorumlusu oluyor.
İsviçre’de yasal
İsviçre’de dayanaklı intihara müsaade verilmektedir. 1937 tarihli İsviçre Ceza Kanunu’nun 115’inci Hususu, “bencil bir saikle bir kişiyi intihara teşvik eden yahut intihar etmesine yardım eden kişi, beş yıla kadar mahpus cezası yahut para cezası ile cezalandırılır” sözlerine yer veriyor. “Bencil saik” tabiri yoruma açık olduğundan Exit, Dignitas yahut Life Circle üzere derneklerin insanların vefatına tıbbi olarak yardım etmesine müsaade veren geniş bir takdir yetkisi bırakıyor.
Jean Luc Godard kimdir?
1930’da Paris’te doğan Godard, İsviçre’nin Cenevre Gölü kıyısındaki Nyon kentinde büyüdü ve okula gitti. Okulu bitirdikten sonra 1949’da Paris’e geri dönen Godard, savaştan sonra Fransa’nın başşehrinde gelişen ve Fransız Yeni Dalgası’nın potası olan entelektüel “sine-kulüpler”de kendine has bir hayat alanı buldu. Eleştirmen André Bazin ve geleceğin direktörleri François Truffaut, Claude Chabrol ve Jacques Rivette üzere isimlerle tanışan Godard, ortalarında Bazin’in kısa müddet sonra tesirli olacak Cahiers du Cinema’sının da bulunduğu yeni sinema mecmualarına yazmaya başladı. Godard, klasik Hollywood sinema yapımcılığını savunarak ve Howard Hawks ve Otto Preminger üzere isimleri daha moda isimlere tercih ederek,daha en başından başına buyruk bir hal sergiledi. Godard’ın Humphrey Bogart‘a duyduğu hürmet, 1960’ta gösterime giren birinci uzun metrajlı sineması “Breathless”ta da kendini gösterecekti.
Breathless ile uzunluk gösterdi
Bundan evvel Godard, 1957’de “Charlotte ve Véronique” ya da “All the Boys Are Named Patrick” üzere bir dizi kısa sinemayla film yapımcılığına giriş yaptı ve bu sinemalar onun gevşek, “görünüşte baştan savma” sinema üretim usulünün habercisi oldu. Godard, Truffaut’ya ilişkin, küçük bir hatalı ve kız arkadaşıyla ilgili sinema fikrini, bir uzun metraja dönüştürebileceğini düşündü ve bu mevzuyu kullanmak için Truffaut’dan müsaade istedi. Bu ortada Truffaut, kendi sineması “400 Darbe” ile büyük bir muvaffakiyet yakalamıştı. Godard’ın projesini hayata geçirmesine yardımcı oldu. 1959’da Paris sokaklarında çekilen, yapay ışığın yok denecek kadar az kullanıldığı ve senaryosu günü gününe yazılan “Breathless”, gösterime girdiğinde gerçek bir kültürel fenomene dönüşerek Jean-Paul Belmondo‘yu yıldızlaştırdı ve Godard’a Berlin Sinema Şenliği’nde en âlâ direktör mükafatını kazandırdı.
‘Sinema saniyede 24 defa gerçektir’
Godard 1960’larda büyük bir süratle bir dizi ufuk açıcı sinema yapmaya devam etti. Bir sonraki sineması “Le Petit Soldat”, Fransız hükümetinin azaba göz yumduğunu öne sürdü ve 1963’e kadar yasaklandı, lakin bu sinema birebir vakitte Godard’ın gelecekteki eşi Anna Karina ile tanıştığı ve en ünlü aforizması olan “Sinema saniyede 24 sefer gerçektir” kelamını ortaya attığı sinemaydı.
1965’e gelindiğinde Godard’ın Karina ile evliliği boşanmayla sonuçlandı; birlikte çektikleri son sinema, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) telif problemiyle karşılaşan Amerikan ucuz romanına bir hürmet duruşu olan “Made in USA” oldu. O sıralarda Godard da çağın devrimci siyasetleriyle düzgünce özdeşleşmişti ve sinema imali da bunu yansıtıyordu.
70’ler ilerledikçe Godard’ın sert politik ve entelektüel duruşu tesirini yitirmeye başladı ve 1980’lerde çalışmalarının tesiri azaldı. Öte yandan 1987’de Learo isminde bir gangsterin yer aldığı kıyamet sonrası bir fars olarak yine ele aldığı “Kral Lear” sineması, aksiyon alanında uzman olan Cannon Films tarafından finanse edildi.
2001 üretimi “Aşka Övgü” sineması Cannes sinema şenliğine seçilerek, direktörün geri dönüşüne işaret ederken, 2010’da gösterime giren “Film Socialisme 2010”da Oscar Onur mükafatına layık görüldü. Godard tipik olarak mükafatı şahsen almadı. 2014 imali “Goodbye to Language” sinemasıyla Cannes’da bir sinema imal mükafatı olan heyet mükafatını aldı ve 2018 Cannes sinema şenliğine seçilen “Image Book”a bir kereye mahsus olmak üzere “özel Altın Palmiye” verildi.
halktv.com.tr // DIŞ HABERLER