Amerikalı ikinci el satış ve açık artırma platformu eBay, bugün Türkiye iştiraki GittiGidiyor’u kapatacağını açıkladı. Türkiye’nin en eski internet şirketlerinden biri olan GittiGidiyor’un kapanışı, Türkiye internet şirketlerinin yakın tarihinde değişen rekabet yapısı ve eBay’in bu rekabete cevabıyla ilgili bir karar olarak yorumlanıyor.
Bu sabah GittiGidiyor’un İstanbul Ataşehir’deki merkez ofisinde çalışanlarının tamamı mesailerine başladıktan kısa bir müddet sonra e-posta kutularına bir toplantı daveti iletildi.
Toplantının başlamasıyla çabucak hemen eşzamanlı olarak eBay’in Türkiye’den çekileceğine dair açıklama WhatsApp kümelerinde paylaşılmaya başlamıştı.
BBC Türkçe’ye konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir GittiGidiyor çalışanı, şirket tarafından çalışanlarına öncesinde rastgele bir açıklama yapılmasa da, “Karara şaşırmadık fakat bu hoş çalışma ortamını sanırım hepimiz özleyeceğiz” dedi.
eBay, Türkiye pazarından çekilmeye yönelik “zor ancak stratejik” kararı, “pazarda süregelen rekabet dinamikleri” nedeniyle verdiğini söylüyor.
GittiGidiyor tarafından yapılan açıklamada, “18 Temmuz 2022 tarihine kadar alışverişe açık olacak platformumuz, bugünden (20 Haziran 2022) itibaren yeni eser listelemeye kapatıldı. Site üzerindeki “Hesabım” kısmı, tüm alıcı ve satıcılarımızın tamamlanmamış süreçleri için 5 Eylül 2022 tarihine kadar açık kalacak. Müşteri hizmetlerimiz ise 30 Eylül 2022 tarihine kadar kullanıcılarımıza dayanak vermeye devam edecek.” deniliyor.
Hepsiburada, Sahibinden ve Yemeksepeti ile birlikte Türkiye internet teşebbüslerinin “ilk dördü” olarak bilinen şirketlerden biri olan GittiGidiyor’un temelleri 1999 yılında atılmıştı.
İran asıllı Amerikalı teşebbüsçü Pierre Omidyar tarafından Eylül 1995’te bir açık arttırma sitesi olarak kurulan eBay, Almanya operasyonu aracılığıyla Türkiye pazarına 2007 yılında GittiGidiyor’un azınlık hissesini satın alarak girmiş ve “performansından etkilenerek” 2011 yılında Türkiye’nin “lider pazaryeri” olarak nitelendirdiği şirketin yüzde 93’ünü 217,5 milyon dolara satın almıştı.
O devirde GittiGidiyor’un 6,4 milyon kayıtlı kullanıcısı olduğu belirtiliyordu.
‘E-ticaretin değişen görünümü’
Geçen 20 yıla yakın müddette Türkiye internet girişiminlerinin e-ticaret odaklı büyümesi devam etti ancak BBC Türkçe’ye konuşan GittiGidiyor’un eski bir üst seviye yöneticisinin kelamlarıyla “e-ticaretin topoğrafyası çok değişti”.
Adının açıklanmasını istemeyen eski yönetici, çıkış kararının eBay’in rekabete yaklaşımıyla birlikte ele alınması gerektiğini söylüyor ve ekliyor:
“eBay genel olarak globalde de nakit harcama oranını yükselterek büyümeyi seven bir şirket değil. Türkiye şimdi olgunlaşmamış bir pazar ve daha fazla yatırım yapmak gerekiyor. Rakiplerinin bu alana devasa yatırım yaptığı bir dünyada para harcayarak büyüme savaşına girmeyi seven bir şirket değil. “
Buna nazaran eBay bir müddettir global olarak ana odağı olan pazaryeri ve açık artırma işlerini önceliklendirmeyi planlıyordu.
Türkiye’nin en büyük internet teşebbüsleri ortasında hala e-ticaret (mobil ticaret ya da süratli ticaret üzere alt kırılımlarıyla birlikte) şirketleri var. Memleketler arası danışmanlık şirketi Deloitte’e nazaran 2021’de yapılan birleşme ve satın alma süreçleri ortasında e-ticaret 2,9 milyar dolarlık toplam yatırımla üretimden besine tüm öbür sektöreri geride bıraktı.
Bu yatırımların yüzde 15’i 2021’de 16,5 milyar dolar değerlemeyle 1,5 milyar dolar yatırım alan Trendyol’a yapıldı. 2010 yılında kurulan ve Türkiye’nin en büyük e-ticaret teşebbüslerinden biri haline gelmesiyle yatırımcıları “rekor yatırıma” ikna edebilmişti.
Bunun yanında global e-ticaret devi 2018 yılında Türkiye’de faaliyete başlayan Amazon, yakın vakitte Türkiye’de 100 milyon dolarlık yatırımla ülkedeki birinci lojistik üssünü bu sonbaharda açacağını ve bine yakın kişiyi istihdam edeceğini açıkladı.
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) borsaya açılma operasyonunda 700 milyon dolardan fazla gelir elde eden Hepsiburada’nın 2022 birinci çeyrekte satılan eserlerinin brüt pahasını (GMV) yüzde 84,4 artırarak 8,3 milyar TL’ye çıkardı.
Geçen 20 yılı aşkın müddette rakipleri büyümeyi ve e-ticaret pazarını büyütmeyi sürdürürken eBay, bu pazarın önderlerinden biri olarak pozisyonunu koruyamadı.
Web sitelerinin trafik datalarını tahlil eden SimilarWeb’e nazaran, bugün Türkiye’nin satış gelirleri sıralamasında eBay, bu rakiplerinin bilakis, birinci beş e-ticaret sitesi ortasında yer almıyor.
TÜSİAD ve Deloitte tarafından hazırlanan e-ticaret raporuna nazaran 2021 yılının birinci yarısında Türkiye’de e-ticaret bölümü yüzde 49 büyüyerek 161 milyar TL hacme ulaştı.
Pandemi sonrası ekonomik yavaşlamanın etkisi
Koronavirüs kapanmaları sırasında teknoloji donanım ve yazılımlarına yapılan harcamaların artması kesimi, pandeminin en büyük kazananlarından biri haline getirdi.
eBay’in 2022 birinci çeyrek finansal sonuçlarını açıkladığı raporuna nazaran, bu yıl şirketin Covid-19 tesiriyle gördüğü olağandışı trafik artışı sona erdi. Bunun sonucunda şirketin tüm kategorilerde satılan eserlerinin brüt pahası (GMV) bir evvelki yıla nazaran yüzde 20 düştü.
Bununla birlikte Ukrayna savaşının da tesiriyle yükselen güç ve emtia fiyatları pandemi sonrası ekonomik güzelleşmenin önündeki en büyük risklerden biri olarak algılanıyor.
eBay açıklamasında net süreç gelirlerinin memleketler arası pazarlardaki talep azalışının da tesiriyle 121 milyon dolar azaldığını söylüyor.
eBay’in Türkiye’den çekilmesine ait notunda eBay’in kapanışının ikinci çeyrek sonuçlarını etkilemeyeceği belirtiliyor. GittiGidiyor’un eBay’in global etkin kullanıcı sayısına 2022 birinci çeyrek prestijiyle 4 milyon kişilik katkıda bulunduğu da belirtiliyor.
Çalışanlarına ne olacak?
eBay yetkilisi, GittiGidiyor’un birtakım çalışanları için “sürpriz” niteliğinde olan kararı açıkladığında tüm çalışanlarının, ne vakit işe başladıklarından bağımsız olarak, “cömert bir paket”ten yararlanacaklarını da söyledi.
Şirket çalışanının aktardığında nazaran bu teklif kıdem tazminatı, fiyat ödemeleri, eBay’den teşekkür ödemeleri üzere “tatmin edici” kalemleri kapsıyor.
Bu çalışan, sahip oldukları “dünya standartlarında” çalışma ortamının en çok özlenecek şey olduğunu söylüyor.
GittiGidiyor Genel Müdürü ve eBay MENA Bölge Yöneticisi Öget Kantarcı, Ocak 2021’de yaptığı açıklamalarda 2020’de, çalışan sayılarını evvelki yıla kıyasla yüzde 40 artırarak 280’e çıkardıklarını söylemişti.
Kantarcı, “GittiGidiyor olarak 2020 yılını, salgının da tesiriyle yüzde 50 büyümeyle geride bıraktık.” demiş ve GittiGidiyor’un kayıtlı kullanıcı sayısının 33 milyona; platform üzerinden satış yapan toplam satıcı sayısı 117 bine ulaştığını da belirtmişti.