İngiltere Başbakanı Boris Johnson, hakkında çıkan istifa haberleri akabinde Downing Sokağı 10 Numara’daki başbakanlık konutu önünde gazetecilere açıklama yaptı. Johnson istifa ettiğini duyurarak “Yeni bir önder gelene kadar hizmet edeceğim” dedi.
Boris Johnson’ın 372 saniye süren istifa konuşması yaptığı sırada yanında eşi Carrie ve birinci kere görüntülenen bebeği Romy de vardı. “Durumun acı verici” olduğunu belirten Johnson, “Son birkaç gündür meslektaşlarımı, anketlerde yalnızca birkaç puan gerideyken hükümet değiştirmenin tuhaf olacağına ikna etmeye çalıştım. Lakin Westminster’da gördüğümüz üzere sürü içgüdüsü güçlüdür ve sürü hareket ettiğinde harekete geçer” diye konuştu.
Boris Johnson’ın eşi Carrie ve birinci sefer görüntülenen bebeği Romy
İngiltere’nin önde gelen gazetelerinde Daily Mail, İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın nihayet bugün “kimsenin vazgeçilmez olmadığını” kabul ederek istifasını açıkladığını lakin Downing Street’te birkaç ay daha kalmak için gayret ederken bir de “birlik kabinesi” kurduğunu belirtti. Gazetede yayınlanan habere nazaran Johnson, Downing Street’te yaptığı açıklamada milletvekillerinin açıkça bir değişim istediğini ve yeni bir Muhafazakâr başkan atandığında misyon mühletinin sona ereceğini teyit ederken optimist bir ton kullanmaya çalıştı.
Konuşması 372 saniye sürdü
Eşi Carrie ve birinci sefer görüntülenen bebeği Romy’nin de bulunduğu basın toplantısında Johnson, 372 saniye süren konuşmasında durumun “acı verici” olduğunu söyledi ve kendisini vazifeden alma hareketini “eksantrik” olarak nitelendirdi. Lakin büyük oy farkı almasının yanı sıra aşıların yaygınlaştırılması, Brexit ve Ukrayna’nın yardımına koşmak üzere başarılarına işaret etti.
Boris, 2019’daki ezici üstünlüğünü sağlayan seçmenlere bildirisinin “Bu inanılmaz yetki için teşekkür ederim” olduğunu söyledi ve bu kadar çok çaba etmesinin nedeni olarak da vadettiklerini yerine getirmenin “görevi” olduğunu düşünmesini gösterdi. Yeni Muhafazakar Parti başkanı seçilene kadar misyonda kalma kelamı veren Johnson, şunları söyledi: “Bugün, yeni bir önder gelene kadar misyon yapacak bir kabine atadım. Son birkaç gündür bu yetkiyi şahsen teslim etmeye devam etmek için bu kadar çok çaba etmemin nedeni yalnızca bunu yapmak istemem değil, tıpkı vakitte 2019’da yapmaya kelam verdiğimiz şeyi yapmaya devam etmenin benim işim, misyonum ve size karşı yükümlülüğüm olduğunu hissetmemdi. Son birkaç gündür meslektaşlarımı, bu kadar çok şey yaparken, bu kadar geniş bir yetkiye sahipken ve anketlerde yalnızca birkaç puan gerideyken hükümet değiştirmenin tuhaf olacağına ikna etmeye çalıştım. Hatta birkaç ay boyunca hayli zalimce eleştirildikten sonra bile. Fakat Westminster’da gördüğümüz üzere sürü içgüdüsü güçlüdür ve sürü hareket ettiğinde hareket eder. Siyasette hiç kimse vazgeçilmez değildir. Zeki ve Darwinist sistemimiz, bu ülkeyi sıkıntı vakitlerde ileriye götürmeye eşit derecede kararlı diğer bir önder çıkaracaktır. Yalnızca ailelere yardım etmekle kalmayacak, tıpkı vakitte iş yapma biçimimizi değiştirecek ve geliştirecek; işletmeler ve aileler üzerindeki yükleri azaltacak ve evet, vergileri düşürecek. Yeni öndere, her kim olursa olsun, elimden geldiğince dayanak vereceğimi söylüyorum.”
“Gidişimle rahatlayacak, tahminen de hayal kırıklığına uğrayacak birkaç kişi olacağını biliyorum” diye konuşan Johnson, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Dünyanın en yeterli işini bıraktığım için ne kadar üzgün olduğumu bilmenizi isterim ancak ne yapalım. Artık Ukrayna halkına şunu söylemek isterim ki, Birleşik Krallık olarak özgürlük uğraşınızı ne kadar sürerse sürsün desteklemeye devam edeceğiz. Şu anda her şey bazen karanlık görünse de, birlikte geleceğimiz altın pahasında.”
İngiltere’de yeni Başbakan’ın seçilmesine ait takvimin bir dahaki hafta açıklanacağı tabir edildi.
İngiliz basını yazmıştı
BBC ve Sky News de dahil olmak üzere birçok İngiliz medya kuruluşu Başbakan Boris Johnson‘ın istifa edeceğini yazdı. BBC’nin haberinde, Johnson’ın bugün Muhafazakar Parti başkanı olarak istifa edeceğini fakat sonbahara kadar Başbakan olarak vazifesine devam edeceği belirtildi. Öte yandan, Johnson’ın kendi partisi içinde gibisi görülmemiş isyan devam ederken, 50’den fazla üst seviye yetkili hükümetten istifa etti. Johnson’un birkaç saat içinde açıklama yapması bekleniyordu.
İşçi Partisi önderinden istifa yorumu: Düzgün haber
İngiltere’de ana muhalefet Emekçi Partisi’nin önderi Keir Starmer, Boris Johnson’ın istifa edeceği tarafındaki tezlere “iyi haber” yorumunu yaptı. Starmer, Twitter’da paylaştığı açıklamasında “O hiçbir vakit misyona uygun değildi” tabirlerini kullanarak, “O, palavra, skandal ve dolandırıcılıktan sorumlu oldu. Ve hata ortağı olan herkes de utanç duymalıdır”
Johnson’ın istiafsının daha evvel gerçekleşmesi gerektiğini tabir eden Starmer, paylaşımına, “Uygun bir hükümet değişikliğine muhtaçlığımız var. İngiltere için taze bir başlangıca muhtaçlığımız var” notunu düştü.
The Conservatives have overseen 12 years of economic stagnation, declining public services and empty promises.
We don’t need to change the Tory at the top – we need a proper change of government.
We need a fresh start for Britain. pic.twitter.com/uMxRTomXX9
— Keir Starmer (@Keir_Starmer) July 7, 2022
‘Bu gece gitsin’
İki eski bakan İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Guardian’a konuştu. İsimleri açıklanmayan bakanlar gazeteye verdiği demeçte, Johnson’ın sonbahara kadar Başbakanlık vazifesinde kalmasının mümkün görünmediğini söz ettiler. Eski bakanlardan biri: “Bu geceye kadar gitmesi gerekiyor, Raab vazifesi devralmalı” derken bir başka eski bakan ise şu sözleri kullandı: “Bugün resmi mühürlerini teslim etmeli ve gitmeli. Böylelikle süreksiz bir Başbakanımız olabilir.”
Yine Guardian’a konuşan eski bir hükümet danışmanı Johnson’ın misyonda kalmasının “tehlikeli” olduğunu söz ederken bir diğer eski bakan ise Başbakanı “yüz karası” olarak nitelendirdi.
‘Soytarının düşüşü’
İngiltere’nin önde gelen mecmualarından The Economist ise ülkede devam eden istifa silsilesini “Kaderine terk edilmiş bir başbakan ve ıstırap içinde bir ülke” yorumuyla yayınladı. Economist tarafından yayınlanan görselde, elinde İngiltere bayrakları ve başında kaskıyla Johnson’ın bağlı bulunduğu ipten düşüşü gösteriliyor. Kapakta ise mecmua, “Soytarının düşüşü” tabirlerini kullandı.
İstifa depremi
Geçtiğimiz gün Sıhhat Bakanı Sajid Javid ve Maliye Bakanı Rishi Sunak‘ın istifasıyla birlikte başlayan kriz şu ana kadar 31 bakan ve milletvekilinin istifa etmesine neden oldu. Johnson’ın idaresine duyulan “güvensizlik” nedeniyle yapılan istifalar son 24 saat içerinde gerçekleşti.
İngiltere’de Çocuk ve Aileden Sorumlu Bakan Will Quince, Ulaştırma Bakan Yardımcısı Laura Trott, okullardan sorumlu bakan Robin Walker, İçişleri Bakan Yardımcısı Victoria Atkins, Jo Churchill, İhracat Bakanı Mike Freer de Boris Johnson’ın hükümetinden istifa etti. İngiltere basınına nazaran, Hükümetin yaklaşık 5’te 1’inin şu ana kadar istifa ettiği bildirildi.
Öte yandan, üst seviye hükümet yetkililerinin de istifaları sürüyor. Son olarak Galler Bakanı Simon Hart‘ın misyonunu bıraktığı açıklandı. Hart yazdığı istifa mektubunda, “Parlamentoya karşı şeffaflık ve samimiyet eksikliğinizin doruk noktasına ulaştınız. Geçmişte cinsel istismar tezleri olduğunu bildiğiniz birini atamanız bardağı taşırdı.Bu, halkın inancına ve hükümete, demokrasiye ve hukuka hürmetine ve Muhafazakar Parti’nin uzun geleneğine önemli formda ziyan veriyor” sözlerini kullandı.
Ayrıca ülke basınında 36 saatte 50’den fazla kişinin istifa ettiği yazıldı.
‘Yola devam’
İngiltere’de iktidardaki Muhafazakar Parti milletvekilleri içinden hükümetteki vazifelerinden istifa edenlerin sayısı süratle artarken Başbakan Boris Johnson ise dün yaptığı açıklamasında “Zorlu şartlarda bir başbakanın işi yola devam etmektir ve ben de bunu yapacağım” demişti. Johnson, öte yandan “ancak hükümetin çalışmalarına devam edemeyeceğini fark ederse istifa edeceğini” de kelamlarına eklemişti.
‘Sürdürülebilir değil’
İskoçya Bölgesel Hükümeti Başbakanı Nicola Sturgeon, Boris Johnson’ın sonbahara kadar başbakan olarak kalmasının “sürdürülebilir” olmadığını düşündüğünü söyledi.
1. There will be a widespread sense of relief that the chaos of the last few days (indeed months) will come to an end, though notion of Boris Johnson staying on as PM until autumn seems far from ideal, and surely not sustainable? https://t.co/SQXuCC1HYH
— Nicola Sturgeon (@NicolaSturgeon) July 7, 2022
Sturgeon, Johnson’ın İskoçya’nın ikinci bağımsızlık referandumuna müsaade vermemesi akabinde, “Başbakan olarak yaptığı son aksiyon?” tweetini atmıştı.
İngiltere’de hükümet krizi
Ülkesinde sert bir Covid-19 kısıtlamaları siyaseti izeleyen Johnson’ın o devirde Başbakanlık Konutu’nda verilen partiler (Pertygate skandalı) nedeniyle ağır istifa baskısı altına girmişti. Başbakan Boris Johnson orta seçimleri kaybetse de vazifesi bırakmayacağını söylemişti. Bu olayların arıdndan Johnson 6 Haziran’da partisinin meclis kümesinde yapılan itimat oylamasını 148’e karşı 211 oyla kazanmıştı.
Partygate skandalı dışında Johnson’a yönelik tenkitlerin temelinde Muhafazakar Parti’nin Parlamento’daki Küme Yöneticisi Chris Pincher hakkında son periyotta ortaya atılan argümanlar yatıyor. Pincher, The Sun gazetesinde hakkında çıkan taciz haberlerinden sonra misyonundan istifa etmişti. Başbakan Johnson Chris Pincher hakkında geçmişte çıkan benzeri savlardan haberdar olmasına rağmen onu bu misyona getirmekle suçlanıyordu.