DİSK’e bağlı Genel İş Sendikası Emek ve Araştırma Dairesi (EMAR), ‘Gelir, Ömür ve Yoksulluk Araştırma Bülteni’ni yayınladı.
Her gün artan enflasyonla birlikte eşitsizliğin ve yoksulluğun daha da derinleştiği söz edilen raporda, “Gıda enflasyonunun yüksekliği halkın besine ulaşımını da zorlaştırdı. 2019 yılında 27,1 milyon kişi (%33,6) iki günde bir et, tavuk vb. muhtaçlıklarını karşılayamadığını belirtti. Bu sayı 2021 yılına gelindiğinde 4,6 milyon kişi artarak 31,7 milyon kişi ile yüzde 38,3’e yükseldi” denildi.
Genel İş Sendikası’nın “Gelir, Hayat ve Yoksulluk Araştırma Bülteni” yayınlandı. Ne yapılması gerektiğine de değinilen araştırmadaki sonuçlardan kimileri şöyle:
YOKSULLAR ENFLASYON KARŞISINDA BESİNE ULAŞAMIYOR
“Gıda enflasyonu artış oranı, genel enflasyon oranı artışının çok üstündedir. Mayıs ayı TÜİK bilgilerine nazaran besin enflasyonu yüzde 91, 6 olarak açıklandı. Bu oran Nisan ayı AB üye ülke ortalamasında 8,6, OECD üye ülke ortalamasında ise 11,5’dir. Yani Türkiye’de besin enflasyonu AB’nin 10,3 katı, OECD üye ülkelerin ise 7,7 katıdır.
– DİSK-AR’ın Nisan ayı besin enflasyonuna nazaran yaptığı hesaplamada besin enflasyonu, gelir durumuna nazaran incelediğinde toplumun farklı bölümlerinin farklı oranlarda etkilendiği görülüyor: Emeklilerin besin enflasyonu yüzde 113,5; en fakir ikinci yüzde 20’lik gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 114,9; en fakir yüzde 20’lik gelir kümesinin enflasyonu ise yüzde 131,6’dır.”
SAĞLIKLI BESİNE ULAŞAMAYAN SAYISI PANDEMİDE 4,6 MİLYON KİŞİ ARTTI
“Gıda enflasyonunun yüksekliği halkın besine ulaşımını da zorlaştırdı. Son iki yılda, iki günde bir et ya da tavuk yiyemediğini söyleyenlerin sayısı 1,2 milyon arttı.
– TÜİK, Gelir ve Ömür Şartları Araştırması sonuçlarına nazaran 2019 yılında 27,1 milyon kişi (%33,6) iki günde bir et, tavuk vb. gereksinimlerini karşılayamadığını belirtti. Bu sayı 2021 yılına gelindiğinde 4,6 milyon kişi artarak 31,7 milyon kişi ile yüzde 38,3’e yükseldi.”
PANDEMİ DEVRİNİN KAZANANI SERMAYE, KAYBEDENİ İŞÇİLER OLDU
“Pandemi süreci ile birlikte iktisadın makûs yönetilmesi, sınıfsal eşitsizlikleri derinleştirdi. Emekçi sınıfının ulusal gelirden aldığı hisse her geçen yıl düşerken, sermaye sınıfının hissesi arttı. TÜİK’in 2019 yılı 1. Çeyreğinden 2022 yılı 1. çeyreğine, nakdi ya da tıpkı olarak ödenen maaş-ücretler ile patronlar tarafından çalışanlar ismine ödenen toplumsal güvenlik katkılarından oluşan işgücü ödemeleri yani katma paha içindeki emeğin hissesi 7,3 puan azalarak yüzde 38,8’den yüzde 31,5’e geriledi.
– Birebir periyotta çalışanlara yapılan ödemeler ve üretim üzerindeki vergilerin çıkarılması ve sübvansiyonların eklenmesiyle elde edilen katma paha içinde, sermayenin hissesi 6,8 puan artarak yüzde 40,8’den yüzde 47,6’ya yükseldi. Veriler göstermektedir ki, pandemi periyodunun kazananı sermaye, kaybedeni işçiler oldu. Bu durum yoksulluğu derinleştirdi, eşitsizliği artırdı.”
3,7 MİLYON KİŞİ ÇALIŞTIĞI HALDE YOKSUL
“Çalıştığı ve bir geliri olduğu halde fakir olduğunu belirten çalışanların sayısı 3,7 milyon şahsa (yüzde 13,6) ulaştı. Cinsiyete nazaran çalışan yoksulluğuna baktığımızda erkek çalışanların, bayan çalışanlara nazaran daha fakir olduğu görülmektedir. Çalışan erkek fakir sayısı 2,8 milyon kişi ile yüzde 14,8 iken çalışan bayan fakir sayısı 882 bin kişi ile yüzde 10,6’dır.
– Genel yoksullukta bayanların sayısının erkeklerden fazla olmasına karşın, çalışan yoksulluğunda erkeklerin bayanlardan fazla olmasının sebebi erkeklerin bayanlara nazaran daha fazla çalışma hayatında yer almasıdır.”
GÜVENCESİZ ÇALIŞMA YOKSULLUK RİSKİNİ 3 KAT ARTIRIYOR
“Güvencesiz çalışma, personellerin yoksulluk riskini artırıyor. Türkiye’de mukavele cinslerine nazaran süreksiz bir işte çalışanların yoksulluk riski, daima çalışanlara nazaran çok daha fazladır. Türkiye’de daima bir işte çalışanların yoksulluk riski oranı yüzde 8,3 iken, süreksiz bir işte çalışanların yoksulluk riski bunun üç katı olup yüzde 22,9’dur.
– AB ortalamasında daima çalışanların yoksulluk riski yüzde 5,5 iken süreksiz bir işte çalışanların yoksulluk riski oranı yüzde 15’dir. Bu nedenle yoksullukla uğraşta “güvenceli çalışma” temel talep olmaya devam etmektedir.”
NE YAPMALI?
- “Tüm maaş ve fiyatlar en az taban fiyat artış oranı kadar artırılmalı, yılın daha başında enflasyon karşısında eriyen minimum fiyat tekrar belirlenmelidir. En düşük emekli aylığı en az taban fiyat seviyesine çekilmelidir.
- İşçi sınıfının yaşadığı gelir kaybını telafi etmesinin en kıymetli yolu, sendika ve grev hakkıdır. Bu hakların kullanımının önündeki tüm yasal ve fiili mahzurlar kaldırılmalıdır.
- Yoksullukla çaba için toplumsal muhafaza programları oluşturulmalı ve yoksulluktan en fazla etkilenen kesim olan bayanlar için toplumsal müdafaa artırılmalıdır.
- Güvencesizliğin yoksulluğu artırıcı tesiri göz önünde bulundurularak her kesim için süreksiz ve garantisiz işler yerine tam vakitli, insan onuruna yaraşır istihdam imkanları sağlanmalıdır.”