Seray Şahinler – Mine Gülener tarafından 1985 yılında Kadıköy’de kurulan Mine Sanat Galerisi, sanat seyahatini hem köklerinden beslenerek hem yeninin nabzını tutarak sürdürüyor. Adnan Çoker, Işık Koçak, Zekai Ormancı, Yusuf Taktak üzere isimlerle birinci standına imza atan ve çağdaş sanatı Anadolu Yakası’na taşıyan galerinin kuruluşundan 2000 yılına dek düzenlediği stant ve etkinlikler artık dijitalde. Salt Araştırma’nın Sanat Arşivi’ne eklenen arşivde hem galerinin hem ‘80’lerin ortasından itibaren ivme kazanan Türkiye’deki çağdaş sanatın seyrini okumak mümkün. Galerinin öyküsünü Mine Gülener ile konuştuk….
Nasıl başladı Mine Sanat Galerisi’nin serüveni?
Ben yüksek gazetecilik mezunuyum. Fakat o yıllarda Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Seramik Bölümü’ne konuk öğrenci olarak devam ediyordum. Sanata büyük sevgim ve hürmetim vardı. Eşimin Kadıköy’de Melodi Müzik Mağazası var, onun üst katında seramik çalışıyordum. Sanatkarlarımız birebir vakitte müşterimizdi. Hasebiyle bir galeri açmak için bizi teşvik ettiler. Adnan Çoker, Zekai Uzunçay, Yusuf Taktak, Işık Koçak ile birinci standımı yaptım… Benim birinci duayenlerimdi.
Adnan Çoker’in galerinin açılışına takviye verdiği biliniyor. Anadolu Yakası’nın da birinci çağdaş sanat galerisi burası. Bu tercih kültürel coğrafya tayinlerine bir karşılık aslında. Ne dersiniz?
Saydığım isimlerin hepsi Adnan Çoker’in birinci talebeleriydi. Birinci stant onların yapıtlarından oluştu ve o devirde “Çağdaş sanat köprüyü geçti” denildi. Zira Anadolu Yakası boştu. Ben daima şunu savunurum; sanat asıl buradadır. Birçok müellif, ressam, müzisyen burada yaşar. Hocalar da onun için galerinin burada olmasını istedi. Zira bir eksiklik vardı.
“Müstakiller ve D Grubu’na Hürmet Sergisi”, 1988
O periyotta nasıl yankı buldu pekala bu açılış?
Çağdaş çizgide olmamız 1985’te herkesi biraz düşündürdü diyebilirim. Galeriye müzik mağazasının içinden giriliyordu. Beşerler evvel biraz çekindiler, içeri girmekte zorlandılar! “Resimler nerede?” diyenler oldu. Bilhassa Adnan Çoker’in siyah resimlerine… Bunların üzerine mi konacak fotoğraflar dediler. Biz de bir nevi eğitim verip sergiyi gezdirmeye başladık. Bir bireye beş saat ayakta sergiyi anlattığımı bilirim. İçeri girince elma, armut üzere daima somut bir şey aranıyordu. Çağdaş resme bakış zayıftı. Bugün galeri sahibi olmuş koleksiyonerler bile çağdaş çizgideki resmi izlemezdi. Daima klasiklere yönelirlerdi. Artık ise çok ileride bir durum kelam konusu. Galeriler birer eğitim kurumudur, bugün de böyledir. Benim prensibimdir; ziyaretçilerle birlikte galeriyi gezerim. Bilgi vermek, dostluk kurmak çok değerlidir. Biz de bunu ziyadesiyle yaptık. Galeriler izleyicisini, koleksiyonerini yetiştirir.
Bugünkü çağdaş sanat anlayışını nasıl görüyorsunuz?
İstanbul Modern’den sonra yaşanan gelişmeyi kabul ediyorum. Oraya girenler benim de çalıştığım sanatkarlardı. İstanbul Modern’de de yer almalarıyla daha çok bireye ulaşıldı. Bu da bir basamak oldu. Sonrasında zati çok fazla galeri ve müze açıldı. Türkiye’de sanat hiçbir vakit geride değildi, 1985’te de değildi. O dönemde bir ışık enstelasyonu yapmıştık. Amerika’daki üretimle başa baştı.
Nur Koçak’ın 1987’de Mine Sanat
Bahsettiğiniz isimler çağdaş sanatın birinci neferleri… Neler yaşandı o yıllarda?
Nur Koçak hiç fotoğraf satmayan bir sanatçıydı. Ben devamlı standını yapardım, aslında yakın oturuyorduk. Elimizde fotoğraflarını taşırdık. Şu an müzede olması gereken fotoğrafları vardır. Adnan Çoker ise çok sıkıntı biriydi. Fakat galeriye büyük hürmeti vardı. Bu gelenek kayboldu. Artık atölyeden fotoğraf satma geleneği başladı. Galeri yaşayacak mı yaşamayacak mı niyeti devreye giriyor. Çerçeveciler ve antikacılar galerici oldu. Bunlar da galerilerin aleyhine. Elbette galerici de olabilirler ancak yanlışsız resmi nasıl yansıtacaklar, burada büyük sorun çıkıyor. Biz gerçek resmi söyleyebiliyorduk. Alıcımın ebediyen gerisindeydim. Gerçekten de o kuşağı ispatladım. Kalıcı dediğim sanatkarların hepsi kalıcı oldu. Eser satmak bende daima ikinci planda oldu. Yeterli sanatçı kesinlikle satar. Çabucak satamayabilir lakin bir gün satar.