Galatasaray 117 yaşında!

1 Teşrin (eski rumi takvime nazaran ekim ve kasım aylarına verilen ortak isim) 1905’te Galatasaray Lisesi’nin 5. sınıfında kurulan sarı-kırmızılılar, 117. yaşına girdi.

Türkiye’nin en esaslı spor kulüplerinden Galatasaray, kuruluşunun 117. yıl dönümünü kutluyor.

Sarı-kırmızılı kulübün temelleri, geçmişi 1481 yılına kadar dayanan Galatasaray Lisesi’nde (Mektebi Sultani) atıldı.

Devlet adamı yetiştirmek emeliyle II. Beyazıt tarafından 1481’de kurulan mektep, ismini kurulduğu bölge olan “Galata Sarayı”ndan alıyor. Okul, çağdaş pozisyonuna 1 Eylül 1868’de Sultan Abdülaziz periyodunda kavuştu. Okulun yine yapılanmasıyla periyodun Osmanlı İmparatorluğu’nda da gerçek manasıyla birinci sportif çalışmalar başladı. Mektepte vücut eğitimi dersi jimnastikçi Monsieur Curel tarafından eğitim programına kondu.

Bir sınıftan bir şehre, bir şehirden bir ülkeye, bir ülkeden de dünyaca saygın bir markaya… Galatasaray Spor Kulübü, Ali Sami Yen ve arkadaşlarının belirlediği değerlerin izinde başarı için çalışıyor, kazanmak için yarışıyor. Tam 117 yıldır! #YaşasınGalatasaray 💛❤️ pic.twitter.com/GsHCbPShg5

— #ŞampiyonGalatasaray 🏆 (@GalatasaraySK) October 1, 2022

Curel sonrası Galatasaray Lisesi’nde vücut eğitimi öğretmenliği yapan M. Moiroux, Signor Martinetti ve Stangali, jimnastik ve atletizmin yanı sıra, yüzme, kürek, aletli jimnastiği öğrencilerle tanıştırdı.

Sonraki devirde de Faik Üstünidman, Binbaşı Mazhar Çıkarı, Abdurrahman ve Ahmet Robenson kardeşler liseye izcilik, tenis, hokey üzere spor kollarını getirdi. Öğretmen Faik Üstünidman’ın öncülük etmesiyle Galatasaray Lisesi öğrencileri futbolu keşfetti.

1900’lü yılların başında İstanbul’da bilhassa yabancılar ve azınlıklar ortasında oynanan futbol, Galatasaray Lisesi’ndeki gençler ortasında da yayılmaya başladı.

Kulübün kurucusu, birinci lideri ve 1 numaralı üyesi Ali Sami Yen, “Ellinci Yıl” kitabında Galatasaray Kulübünün kuruluş hikayesini, “1 Teşrin (eski rumi takvime nazaran ekim ve kasım aylarına verilen ortak isim) 1905’te mektebin 5. sınıfında edebiyat muallimimiz merhum Mehmet Cet Bey’in dersi esnasında birkaç arkadaş baş başa vererek Galatasaray’da bir futbol kulübü kurmaya karar verdik.” sözleriyle anlattı.

Ali Sami Yen’in “Maksadımız İngilizler üzere toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan kadroları yenmek.” mottosuyla spor hayatına giriş yapan kulübün ismi birinci evvel Gloria (Zafer) ya da Audace (Cesaret) konulması yolunda görüşler ortaya atılmışsa da sonuçta Galatasaray olmasında muahedeye varıldı.

1905’ten 1919’a kadar Galatasaray Spor Kulübüne başkanlık yapan, mektebin 889 numaralı öğrencisi Ali Sami Yen, el yazısıyla tuttuğu “Galatasaray Terbiye-i Bedeniye Kulübü” Ihsaiyet Defteri’nin (Sayım-İstatistik Defteri) 181 ve 182. sayfalarında kurucu 13 üyeyi şöyle sıraladı:

1. Ali Sami Yen
2. Asım Sonumut
3. Emin Bülend Serdaroğlu
4. Celal İbrahim
5. B. Nikolof
6. Milo Bakiş
7. Pol Bakiş
8. Bekir Sıtkı Bircan
9. Tahsin Nahit
10. Reşat Şirvanizade
11. Hüseyin Hüsnü
12. Refik Cevdet Kalpakçıoğlu
13. Abidin Daver

RESMİYETE 1913’TE DÖKÜLDÜ

Galatasaray Kulübü, 1 Teşrin 1905’te kurulmasına karşın resmi kayıtlara 1 Eylül 1913’te geçti. 1905’te Osmanlı İmparatorluğu’nda bir dernekler yasası bulunmadığından, Galatasaray Spor Kulübü yasal olarak tescil edilme imkanını bulamadı. 1912 yılında Cemiyetler Kanunu çıkarıldıktan sonra, kulüp yasal bir kimlik kazandı. Yetkili makamlara kulüplerin tüzükleriyle birlikte, kurucu üyelerin isim ve adreslerinin de bildirilmesi mecburî tutulduğundan, istifa eden ya da eğitimlerini tamamlayarak ülkelerine dönen üyeler birinci listeden çıkarılıp, 1 Eylül 1913’te kurucu liste tekrar düzenlendi.

Kurucu üyelerin yeni sıralaması şöyle gerçekleşti:

1. Ali Sami Yen
2. Asım Sonumut
3. Emin Bülend Serdaroğlu
4. Celal İbrahim
5. Bekir Sıtkı Bircan
6. Reşat Şirvanizade
7. Refik Cevdet Kalpakçıoğlu
8. Abidin Daver

İLK MAÇ

Galatasaray Futbol Ekibi, birinci maçına 10 Kasım 1905’te Kadıköy’de çıktı. Günümüzde varlığını devam ettiren ekipler göz önüne alındığında birinci Türk futbol grubu olan sarı-kırmızılılar, birinci maçını bugünkü Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı’nın bulunduğu Papazın Çayırı’nda yaptı.

Genç lise öğrencilerinden oluşan Galatasaray, birinci maçında bir Rum takımı olan Kadıköy Faure Mektebi’ni 2-0 yendi.

RENKLERİ VE LOGOSU

Galatasaray Spor Kulübünün birinci renkleri “Türkçülük”ü simgeleyen kırmızı-beyaz olarak belirlendi. Periyodun idaresi tarafından bu renklerin yasaklanmasıyla bir devir sarı-siyah renkler kullanılsa da kalıcı olmadı ve kulüp bugünkü renklerine kavuştu.

Kulübün kurucusu Ali Sami Yen, renklerin seçimini, “Birçok yeri dolaştıktan sonra, nihayet Bahçekapı’daki Şişman Yanko’nun dükkanına gidilerek orada şık iki yünlü kumaşa tesadüf ettik. Biri, vişneye çalan yoğunca tatlı bir kırmızı, öteki de içinde turuncudan iz taşıyan tok bir sarı. Tezgahtar, mahirane bir el hareketi ile kumaşların dalgalarını birleştirdi. Bir latife kuşunun başı ile kanadının yarattığı renk hoşluğuna emsal bir parlaklık hasıl oldu. Ateşin içindeki renk oyunlarını görür üzere olmuştuk. Sarı-kırmızı alevinin kadromuz üstünde parıldamasını tasavvur ediyor ve bizi derhal galibiyetten galibiyete götüreceğini tahayyül ediyorduk. Hakikaten de o denli oldu.” tabirleriyle anlattı.

Buna karşın kuruculardan Bekir Sıtkı, kelam konusu renklerin Gül Baba’nın II. Beyazıt’a verdiği sarı ve kırmızı güllerden esinlendiğini ileri sürdü.

Kulübün logosunu birinci olarak Galatasaray Lisesi 1. sınıf öğrencisi Ahmet Ayetullah, 1923 yılında Şinasi ile çıkardıkları “Kara Kedi” isimli mecmuada yayımladı. Ayetullah, çiziminde harf ihtilali öncesinde kullanılan alfabenin G ve S’ye karşılık gelen gayın ve sin harflerini kullandı.

Söz konusu logo, kulübün 18. yılında 1923’teki kongrede kabul edildi.

GAZİ BÜSTÜ’NÜ KAZANDI

Profesyonellik öncesi devirde, İstanbul Ligi, Cuma Ligi, Pazar Ligi üzere değişik isimlerle oynanan lig maçlarında şampiyon olan Galatasaray, Mustafa Kemal Atatürk yaşarken ismine düzenlenen birinci ve tek kupayı müzesine götürdü.

Mustafa Kemal Atatürk’ün buyruğuyla 1925 yılında kurulan ve sonradan Türk Hava Kurumu ismini alan Tayyare Cemiyetine gelir sağlamak hedefiyle 1928 yılında bir tertip düzenlendi. Buna nazaran Galatasaray ve Fenerbahçe ortasında bir maç yapılacak ve kazanan tarafa Atatürk büstü verilecekti. Gazi Büstü olarak isimlendirilen kupa, birebir günlerde Taksim Cumhuriyet Anıtı’nı yapan heykeltıraş Pietro Canonica imzasını taşıdı.

Taksim Stadı’nda 10 Ağustos 1928’de birebir gün Galatasaray ve Fenerbahçe’nin yedek kadroları da karşı karşıya gelecekti. As grupların maçı 3-3 sona erince, kupanın kazananını ikinci maç belirledi. Beşiktaşlı Gurur Bey’in hakemliğinde tekrar Taksim Stadı’nda 31 Ağustos 1928’te oynanan çabayı Necdet’in 3, Şadlı’nın tek golüyle Galatasaray 4-0 kazandı.

Sarı-kırmızılılar, Mustafa Kemal Atatürk’ün sıhhatinde ve ismine adanmış tek kupayı alarak tarihin en bedelli şampiyonluklarından birini yaşadı.

Gazi Büstü, hala Galatasaray Müzesi’nde bulunurken, yılda bir kereye mahsus olmak üzere, 10 Kasım günleri yapılan anma merasimlerinde kullanılmakta.

38 LİDER VAZİFE YAPTI

Galatasaray Kulübünde şu ana kadar 38 farklı lider vazife aldı.

1905’te Ali Sami Yen ile başlayan ve mevcut lider Dursun Özbek’e kadar gelen 117 yılda, 103 devirde sarı-kırmızılı kulübü 38 farklı lider yönetti.

FUTBOL ŞAMPİYONLUKLARINDA RAKİPSİZ

Galatasaray, birinci branşı olan futbolda Türkiye’nin en başarılı ekibi olarak dikkati çekiyor.

Sarı-kırmızılı ekip, 1959’da kurulan bugünkü ismiyle Harika Lig’de 22 defa keyifli sona ulaştı. Galatasaray, en yakın takipçisi Fenerbahçe’nin 3 şampiyonluk önünde bulunuyor.

Galatasaray,1962-1963 döneminden bu yana oynanan Türkiye Kupası’nı en çok kazanan kadro oldu. 23 kere final oynayan “Cimbom” bu finallerin 18’inde keyifli sona ulaştı.

Sarı-kırmızılılar, Üstün Lig şampiyonu ile Türkiye Kupası kazananını karşı karşıya getiren Cumhurbaşkanlığı Kupası’nı 10, TFF Harika Kupa’yı 6 kere kazandı.

Lig ikincileri ile kupa finalistini karşı karşıya getiren ve 1998 yılına kadar oynanan Başbakanlık Kupası’nı 5 kere müzesine götüren Galatasaray, dönem başı hazırlık turnuvası olan TSYD Kupası’nı 12 defa kaldırdı.

TÜRKİYE’NİN TEK AVRUPA ŞAMPİYONU

Galatasaray, bir Türk futbol grubunun yakaladığı en büyük muvaffakiyete imza attı. Türkiye’nin Avrupa kupalarındaki en başarılı kadrosu olan sarı-kırmızılılar, 1999-2000 döneminde teknik yönetici Fatih Terim idaresinde UEFA Kupası’nı kazandı. Galatasaray, 2000-2001 dönemi öncesi ise Mircea Lucescu yönetiminde UEFA Muhteşem Kupa’yı kaldırma başarısı gösterdi.

Sarı-kırmızılılar, toplamda alınan 75 kupayla en yakın takipçisi Fenerbahçe’nin 19 şampiyonluk önünde dorukta yer alıyor.

DİĞER BRANŞLARDAKİ BAŞARILAR

Sarı-kırmızılılar, erkek basketbolunda Türkiye Basketbol Ligi’nde 5, Türkiye Kupası’nda 3, Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda 2, Türkiye Şampiyonası’nda 11, İstanbul Ligi’nde 17 defa zafere ulaştı. Galatasaray, Avrupa’daki tek kupasını ise ULEB Avrupa Kupası’nda elde etti.

Kadın basketbolunda ise Türkiye Bayanlar Basketbol Ligi’nde 13, Türkiye Kupası’nda 11, Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda da 8 defa şampiyonluğa uzandı. Sarı-kırmızılılar, Avrupa’da 1 sefer FIBA Bayanlar Avrupa Ligi, 2 kere de FIBA Avrupa Kupası’nı müzesine götürdü.

Galatasaray Erkek Voleybol Grubu, bugünkü ismi Efeler Ligi olan devrin Voleybol Deplasmanlı Ligi’nde 4 kere şampiyon oldu. Sarı-kırmızılılar, Türkiye Şampiyonası’nda 12, İstanbul Ligi’nde 16, Erkekler Şampiyonlar Kupası’nda ise 1 defa memnun sona ulaştı.

Sarı-kırmızılı bayan voleybol kadrosu ise bugünkü ismiyle Sultanlar Ligi’nde şimdi şampiyonluk göremedi. Galatasaray, İstanbul Bayanlar Voleybol Şampiyonası’nda 8, Türkiye Bayanlar Voleybol Şampiyonası’nda ise 5 defa kupa kaldırdı.

Galatasaray Erkek Sutopu Grubu da toplamda 28 kere lig şampiyonu oldu.

Galatasaray’ın bünyesinde futbol, basketbol, voleybol, sutopunun yanı sıra yüzme, kürek, yelken, tekerlekli sandalye basketbol, atletizm, judo, binicilik, briç ve e-spor branşları da bulunuyor.

ÜYE SAYISI 10 BİNİN ÜZERİNDE

Galatasaray Kulübünün 10 bin 147 üyesi bulunuyor.

Kulüp üyeliği kontenjana ve muhakkak kriterlere bağlı olan Galatasaray’da etkin üye sayısı 31 Aralık 2021 prestijiyle 10 bin 147 kişi olarak kayda geçti.

(AA)