Devlet adamı yetiştirmek gayesiyle II. Beyazıt tarafından 1481’de kurulan mektep, ismini kurulduğu bölge olan ‘Galata Sarayı’ndan alıyor. Okul, çağdaş pozisyonuna 1 Eylül 1868’de Sultan Abdülaziz devrinde kavuştu. Okulun tekrar yapılanmasıyla devrin gerçek manasıyla birinci sportif çalışmaları başladı. Mektepte vücut eğitimi dersi jimnastikçi Monsieur Curel tarafından eğitim programına kondu.
Curel sonrası Galatasaray Lisesi’nde vücut eğitimi öğretmenliği yapan M. Moiroux, Signor Martinetti ve Stangali, jimnastik ve atletizmin yanı sıra, yüzme, kürek, aletli jimnastiği öğrencilerle tanıştırdı.
Sonraki periyotta de Faik Üstünidman, Binbaşı Mazhar Kazancı, Abdurrahman ve Ahmet Robenson kardeşler liseye izcilik, tenis, hokey üzere spor kollarını getirdi. Öğretmen Faik Üstünidman‘ın öncülük etmesiyle Galatasaray Lisesi öğrencileri futbolu keşfetti.
1900’lü yılların başında İstanbul’da bilhassa yabancılar ve azınlıklar ortasında oynanan futbol, Galatasaray Lisesi’ndeki gençler ortasında da yayılmaya başladı.
Galatasaray Kurucularının bir kısmı. Sol üstten başlayarak, Mazhar Arat,Asım Tevfik Sonumut, “Sütçü” Milo Bakiç, Refik Cevdet Kalpakçıoğlu, Boris Nikolof. Orta sıra, Abidin Daver, Ullah Tulyos, Bekir Sıtkı Bircan Nuri, “Şehit” Celal İbrahim, Kamil Kulaksızoğlu. Oturanlar, Tahsin Nahit, Ali Sami Yen, Emin Bülend Serdaroğlu, Reşat Şirvanizade , Mehmet Ali Tamay.
Kulübün kurucusu, birinci lideri ve 1 numaralı üyesi Ali Sami Yen, ‘Ellinci Yıl’ kitabında Galatasaray Kulübünün kuruluş hikayesini, “1 Teşrin (eski rumi takvime nazaran ekim ve kasım aylarına verilen ortak isim) 1905’te mektebin 5. sınıfında edebiyat muallimimiz merhum Mehmet Cet Bey’in dersi esnasında birkaç arkadaş baş başa vererek Galatasaray’da bir futbol kulübü kurmaya karar verdik” tabirleriyle anlattı.
Ali Sami Yen’in “Maksadımız İngilizler üzere toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan ekipleri yenmek” mottosuyla spor hayatına giriş yapan kulübün ismi birinci evvel Gloria (Zafer) ya da Audace (Cesaret) konulması yolunda görüşler ortaya atılmışsa da sonuçta Galatasaray olmasında muahedeye varıldı.
1905’ten 1919’a kadar Galatasaray Spor Kulübüne başkanlık yapan, mektebin 889 numaralı öğrencisi Ali Sami Yen, el yazısıyla tuttuğu “Galatasaray Terbiye-i Bedeniye Kulübü” Ihsaiyet Defteri’nin (Sayım-İstatistik Defteri) 181 ve 182. sayfalarında kurucu 13 üyeyi şöyle sıraladı:
1- Ali Sami Yen
2- Asım Sonumut
3- Emin Bülend Serdaroğlu
4- Celal İbrahim
5- B. Nikolof
6- Milo Bakiş
7- Pol Bakiş
8- Bekir Sıtkı Bircan
9- Tahsin Nahit
10- Reşat Şirvanizade
11- Hüseyin Hüsnü
12- Refik Cevdet Kalpakçıoğlu
13- Abidin Daver
Resmiyete 1913’te döküldü
Galatasaray Kulübü, 1 Teşrin 1905’te kurulmasına karşın resmi kayıtlara 1 Eylül 1913’te geçti.
1905’te Osmanlı İmparatorluğu’nda bir dernekler yasası bulunmadığından, Galatasaray Spor Kulübü yasal olarak tescil edilme imkanını bulamadı. 1912 yılında Cemiyetler Kanunu çıkarıldıktan sonra, kulüp yasal bir kimlik kazandı.
Yetkili makamlara kulüplerin tüzükleriyle birlikte, kurucu üyelerin isim ve adreslerinin de bildirilmesi zarurî tutulduğundan, istifa eden ya da eğitimlerini tamamlayarak ülkelerine dönen üyeler birinci listeden çıkarılıp, 1 Eylül 1913’te kurucu liste yine düzenlendi.
Kurucu üyelerin yeni sıralaması şöyle gerçekleşti:
1- Ali Sami Yen
2- Asım Sonumut
3- Emin Bülend Serdaroğlu
4- Celal İbrahim
5- Bekir Sıtkı Bircan
6- Reşat Şirvanizade
7- Refik Cevdet Kalpakçıoğlu
8- Abidin Daver
İlk maç
Galatasaray Futbol Ekibi, birinci maçına 10 Kasım 1905’te Kadıköy’de çıktı.
Günümüzde varlığını devam ettiren gruplar göz önüne alındığında birinci Türk futbol ekibi olan sarı-kırmızılılar, birinci maçını bugünkü Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı’nın bulunduğu Papazın Çayırı’nda yaptı.
Genç lise öğrencilerinden oluşan Galatasaray, birinci maçında bir Rum takımı olan Kadıköy Faure Mektebi’ni 2-0 yendi.
Renkleri ve logosu
Galatasaray Spor Kulübünün birinci renkleri “Türkçülük“ü simgeleyen kırmızı-beyaz olarak belirlendi. Devrin idaresi tarafından bu renklerin yasaklanmasıyla bir devir sarı-siyah renkler kullanılsa da kalıcı olmadı ve kulüp bugünkü renklerine kavuştu.
Kulübün kurucusu Ali Sami Yen, renklerin seçimini, “Birçok yeri dolaştıktan sonra, nihayet Bahçekapı’daki Şişman Yanko’nun dükkanına gidilerek orada şık iki yünlü kumaşa tesadüf ettik. Biri, vişneye çalan yoğunca tatlı bir kırmızı, öteki de içinde turuncudan iz taşıyan tok bir sarı. Tezgahtar, mahirane bir el hareketi ile kumaşların dalgalarını birleştirdi. Bir latife kuşunun başı ile kanadının yarattığı renk hoşluğuna emsal bir parlaklık hasıl oldu. Ateşin içindeki renk oyunlarını görür üzere olmuştuk. Sarı-kırmızı alevinin ekibimiz üstünde parıldamasını tasavvur ediyor ve bizi derhal galibiyetten galibiyete götüreceğini tahayyül ediyorduk. Hakikaten de o denli oldu.” tabirleriyle anlattı.
Buna karşın kuruculardan Bekir Sıtkı, kelam konusu renklerin Gül Baba’nın II. Beyazıt’a verdiği sarı ve kırmızı güllerden esinlendiğini ileri sürdü.
Kulübün logosunu birinci olarak Galatasaray Lisesi 1. sınıf öğrencisi Ahmet Ayetullah, 1923 yılında Şinasi ile çıkardıkları “Kara Kedi” isimli mecmuada yayımladı. Ayetullah, çiziminde harf ihtilali öncesinde kullanılan alfabenin G ve S’ye karşılık gelen gayın ve sin harflerini kullandı.
Söz konusu logo, kulübün 18. yılında 1923’teki kongrede kabul edildi.
Gazi Büstü’nü kazandı
Profesyonellik öncesi periyotta, İstanbul Ligi, Cuma Ligi, Pazar Ligi üzere değişik isimlerle oynanan lig maçlarında şampiyon olan Galatasaray, Mustafa Kemal Atatürk yaşarken ismine düzenlenen birinci ve tek kupayı müzesine götürdü.
Mustafa Kemal Atatürk’ün buyruğuyla 1925 yılında kurulan ve sonradan Türk Hava Kurumu ismini alan Tayyare Cemiyetine gelir sağlamak maksadıyla 1928 yılında bir tertip düzenlendi. Buna nazaran Galatasaray ve Fenerbahçe ortasında bir maç yapılacak ve kazanan tarafa Atatürk büstü verilecekti. Gazi Büstü olarak isimlendirilen kupa, birebir günlerde Taksim Cumhuriyet Anıtı’nı yapan heykeltıraş Pietro Canonica imzasını taşıdı.
Taksim Stadı’nda 10 Ağustos 1928’de tıpkı gün Galatasaray ve Fenerbahçe’nin yedek grupları da karşı karşıya gelecekti. As grupların maçı 3-3 sona erince, kupanın kazananını ikinci maç belirledi. Beşiktaşlı Erdem Bey’in hakemliğinde tekrar Taksim Stadı’nda 31 Ağustos 1928’te oynanan çabayı Necdet’in 3, Şadlı’nın tek golüyle Galatasaray 4-0 kazandı.
Sarı-kırmızılılar, Mustafa Kemal Atatürk’ün sıhhatinde ve ismine adanmış tek kupayı alarak tarihin en bedelli şampiyonluklarından birini yaşadı.
Gazi Büstü, hala Galatasaray Müzesi’nde bulunurken, yılda bir keze mahsus olmak üzere, 10 Kasım günleri yapılan anma merasimlerinde kullanılmakta.
38 lider vazife yaptı
Galatasaray Kulübünde şu ana kadar 38 farklı lider vazife aldı. 1905’te Ali Sami Yen ile başlayan ve mevcut lider Dursun Özbek’e kadar gelen 117 yılda, 103 periyotta sarı-kırmızılı kulübü 38 farklı lider yönetti.
Futbol şampiyonluklarında rakipsiz
Galatasaray, birinci branşı olan futbolda Türkiye’nin en başarılı ekibi olarak dikkati çekiyor. Sarı-kırmızılı grup, 1959’da kurulan bugünkü ismiyle Muhteşem Lig’de 22 kere memnun sona ulaştı. Galatasaray, en yakın takipçisi Fenerbahçe’nin 3 şampiyonluk önünde bulunuyor. Galatasaray,1962-1963 döneminden bu yana oynanan Türkiye Kupası’nı en çok kazanan kadro oldu. 23 sefer final oynayan “Cimbom” bu finallerin 18’inde keyifli sona ulaştı.
Sarı-kırmızılılar, Muhteşem Lig şampiyonu ile Türkiye Kupası kazananını karşı karşıya getiren Cumhurbaşkanlığı Kupası’nı 10, TFF Harika Kupa’yı 6 defa kazandı.
Lig ikincileri ile kupa finalistini karşı karşıya getiren ve 1998 yılına kadar oynanan Başbakanlık Kupası’nı 5 kere müzesine götüren Galatasaray, dönem başı hazırlık turnuvası olan TSYD Kupası’nı 12 kere kaldırdı.
Futbolda Türkiye’nin tek Avrupa şampiyonu
Galatasaray, bir Türk futbol ekibinin yakaladığı en büyük muvaffakiyete imza attı.
Türkiye’nin Avrupa kupalarındaki en başarılı kadrosu olan sarı-kırmızılılar, 1999-2000 döneminde teknik yönetici Fatih Terim idaresinde UEFA Kupası’nı kazandı.
Galatasaray, 2000-2001 dönemi öncesi ise Mircea Lucescu yönetiminde UEFA Harika Kupa’yı kaldırma başarısı gösterdi.
Sarı-kırmızılılar, toplamda alınan 75 kupayla en yakın takipçisi Fenerbahçe’nin 19 şampiyonluk önünde tepede yer alıyor.
Diğer branşlardaki başarılar
Sarı-kırmızılılar, erkek basketbolunda Türkiye Basketbol Ligi’nde 5, Türkiye Kupası’nda 3, Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda 2, Türkiye Şampiyonası’nda 11, İstanbul Ligi’nde 17 sefer zafere ulaştı. Galatasaray, Avrupa’daki tek kupasını ise ULEB Avrupa Kupası’nda elde etti.
Kadın basketbolunda ise Türkiye Bayanlar Basketbol Ligi’nde 13, Türkiye Kupası’nda 11, Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda da 8 sefer şampiyonluğa uzandı. Sarı-kırmızılılar, Avrupa’da 1 defa FIBA Bayanlar Avrupa Ligi, 2 sefer de FIBA Avrupa Kupası’nı müzesine götürdü.
Galatasaray Erkek Voleybol Kadrosu, bugünkü ismi Efeler Ligi olan periyodun Voleybol Deplasmanlı Ligi’nde 4 defa şampiyon oldu. Sarı-kırmızılılar, Türkiye Şampiyonası’nda 12, İstanbul Ligi’nde 16, Erkekler Şampiyonlar Kupası’nda ise 1 defa memnun sona ulaştı.
Sarı-kırmızılı bayan voleybol grubu ise bugünkü ismiyle Sultanlar Ligi’nde şimdi şampiyonluk göremedi. Galatasaray, İstanbul Bayanlar Voleybol Şampiyonası’nda 8, Türkiye Bayanlar Voleybol Şampiyonası’nda ise 5 sefer kupa kaldırdı.
Galatasaray Erkek Sutopu Ekibi da toplamda 28 kere lig şampiyonu oldu.
Galatasaray’ın bünyesinde futbol, basketbol, voleybol, sutopunun yanı sıra yüzme, kürek, yelken, tekerlekli sandalye basketbol, atletizm, judo, binicilik, briç ve e-spor branşları da bulunuyor.
Üye sayısı 10 binin üzerinde
Galatasaray Kulübünün 10 bin 147 üyesi bulunuyor.
Kulüp üyeliği kontenjana ve belli kriterlere bağlı olan Galatasaray’da faal üye sayısı 31 Aralık 2021 prestijiyle 10 bin 147 kişi olarak kayda geçti.