İngiliz finans gazetesi Financial Times Çin iktisadını pahalandıran bir yazı kaleme aldı. Tahlilde Çin’in inşaata dayalı büyüme modelinin çöktüğü, ülkenin yeni bir ekonomik modele geçmesi gerektiği belirtildi.
Financial Times’da dün kaleme alınan bir tahlilde Çin’in global iktisada en az yirmi yıldır güç veren emlak odaklı büyüme modelinin bozulduğu aktarıldı.
FT yayın konseyi imzası ile yayımlanan tahlilde mevcut ekonomik modeli onarmanın yahut dünyanın en büyük ikinci iktisadı için alternatif yollar bulmanın birkaç yıl alabileceği belirtildi. Metinde Pekin’in siyaset yapıcılarının karşı karşıya olduğu seçimlerin çok kritik olduğu aktarıldı.
‘EMLAK ÇÖKÜŞÜ BAŞLIYOR’
Analizin öne çıkan kısımları şöyle:
“İnsanlık tarihinin en büyük emlak patlaması sona erdi ve artık bir çöküşe dönüşüyor. Lakin bu durum Çin iktisadının kalbindeki daha inatçı bir rahatsızlığı ortaya koyuyor.
Yatırım faaliyetlerini büyük ölçüde emlak geliştiricilerine arazi satarak finanse eden mahallî idareler, büyük borçları ödemekte zorlanıyor. Bunun nedeni, geliştiricilerin artık arazi satın almak için gereken paraya yahut iştaha sahip olmaları. Bunların yaklaşık 20’si temerrüde düşürecek kadar önemli mali kahırlar içinde.
Bu durumun zincirleme tesirleri var. Bu nedenle, emlak kesimindeki acıyı hafifletmek için mütevazı fonlar tahsis eden Çin’in önündeki soru çok açık. Global refaha bu kadar çok katkıda bulunan büyüme artık borçla tıkanmışsa onun yerini ne alabilir?
‘ÇİN TÜKETİM HARCAMALARINA YÖNELMELİ’
Tek bir açık yanıt var. Çin’in iktisadını çok yatırım bağımlılığından uzaklaştırarak daha fazla tüketici harcamasına gerçek tekrar yönlendirmesi gerekiyor. Özel tüketim, geçen yılın sonunda nominal GSYİH’nin yüzde 38,5’ini oluşturuyordu. Bu ABD ve AB’dekinden çok daha düşük bir oran.
Çin’in maaşların güçlü bir biçimde yükseldiği ve finansal piyasaların sağlıklı, uzun vadeli bir tasarruf getirisi sağladığı bir iktisat yaratması gerekiyor. Ayrıyeten Pekin, son 40 yılda yaşanan inanılmaz ekonomik ilerlemenin büyük oranda özel dal dinamizminden kaynaklandığını kendisine hatırlatmalı. Lakin son yıllarda Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın düşüşü ve özel kesim teknoloji şirketlerinin azalan prestiji Pekin’in özel teşebbüse verdiği dayanağın azaldığını düşündürtüyor.
‘DÜNYA KENDİNİ HAZIRLASIN’
Bu durum zihniyette de sezgisel bir değişim gerektirecek. Pekin, artık kaçınamayacağı uzun ve güçlü bir ekonomik dönüşüme kendisini hazırlamalı. Dünya ise kendini Çin’in çok süratli büyümesiyle geçen kırk yıllık bir devrin sonuna hazırlamalı.”