Türkiye yıllardır çeşitli ülkelerden milyonlarca göçmene konut sahipliği yaparken Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin birbirine girmesi için yüzlerle tabir edilen sayılar bile kâfi oluyor. Kurtardığı 234 göçmenle 20 günden fazla müddettir Akdeniz’de yanaşacak liman arayan Okyanus Vikingi isimli gemi Fransa ile İtalya ortasında krize neden oldu. Göçmen aykırılığıyla tanınan yeni İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin geminin yanaşmasına müsaade vermemesiyle başlayan gerginlik Paris ve Roma’yı karşı karşıya getirdi. Meloni’nin başbakan olmadan daima gaye aldığı Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, istemeye istemeye de olsa, istisnai olarak ve insani münasebetlerle geminin ülkenin güneyindeki Toulon limanına yanaşmasına müsaade verdi. Okyanus Vikingi’nin sonunda liman bulması iki ülke ortasında suların durulmasına yetmedi. Fransa, İtalya’nın yaklaşımını “insanlık dışı” olarak nitelerken İtalya, Fransa’yı agresif olmakla suçladı.
SÖZ DÜELLOSU
Aralarında bebeklerin de olduğu 57 çocuk ve 20’si hasta olmak üzere 234 kişi taşıyan Okyanus Vikingi’ni kabul etme kararıyla ilgili konuşan Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, “İtalya bu olayda çok insanlık dışı davrandı. İtalyan makamları da profesyonel değildi. Bu gemiyi 20 gün boyunca bir karara varmadan bıraktılar ve bunun birtakım sonuçları olacağı açıktır” dedi. Fransa’nın benimsediği ton İtalya’da pek güzel karşılanmadı. İtalya İçişleri Bakanı Matteo Piantedosi, “İtalya yalnızca bu yıl 90 bin göçmeni kabul etmişken Fransa’nın 234 göçmeni kabul etme talebine gösterdiği reaksiyon büsbütün anlaşılmazdır” dedi.
Meloni de Paris’in yansısını, “saldırgan, anlaşılmaz ve haksız” olarak niteleyerek sert biçimde eleştirdi. Meloni, İtalya’nın Akdeniz’deki tek mümkün karaya çıkma limanı olması gerektiğinin hiçbir muahedede yazılı olmadığını savundu. Milletlerarası kurallar gereği denizde kurtarılan şahısların mümkün olan en kısa vakitte, en yakın inançlı yerde karaya çıkarılması gerekiyor. Uyuşmazlığın başladığı gün İtalya’nın kıyılarında “600 göçmeni ağırladığı” da Meloni’nin vurguları ortasında yer aldı.
İSTEKSİZ ADIM
Aslında Fransa’nın gemiyi kabul etmesi, bilhassa iç siyasi istikrarlar nedeniyle dertli olduğundan çok da istekli atılmış bir adım değil. Macron idaresi, kararı açıklamasının akabinde çok sağın tenkit oklarının maksadı oldu. Darmanin, “Bir karar almamız gerekiyordu ve bunu insani münasebetlerle yaptık” sözlerini kullandı. Fransa ve İtalya, 2018’de de emsal bir krizle karşı karşıya kalmış lakin Paris, Roma’nın kabul etmediği 630 göçmen taşıyan Aquarius isimli geminin limanlarına yanaşmasına müsaade vermemişti. Bunun üzerine İspanya devreye girerek geminin Valencia limanına girişine yeşil ışık yakmıştı.
KRİZ BÜYÜYECEK
Hürriyet’ten İnanç Özalp’in haberine nazaran, göçmen krizinin mevcut haliyle kalmayacağı ve yalnızca iki ülke ortasındaki bağlantılarda değil AB seviyesinde de gerginliği artıracağının birinci sinyalleri gelmeye başladı. Fransa, göçmenlerin çeşitli ülkelere paylaştırılmasını öngören tekrar yerleştirme düzeneğine iştirakini şimdilik askıya aldı. Bunun yanı sıra İtalya ile olan hudutlarında denetimleri güçlendirme kararı da alan Paris, önümüzdeki günlerde İtalya’nın davet edilmeyeceği bir konferans düzenlemeyi planlıyor. Göçmen krizi, gözlerin bu hafta içinde Bali’de düzenlenecek G20 Zirvesi’ne çevrilmesine neden oldu. Tepeye katılacak olan Macron ve Meloni’nin halleri şimdiden merak konusu.
STRUMA GEMİSİ OLAYI NEDİR
Romanya’nın Karadeniz’deki Constanta limanı, Avrupa’dan Filistin’e geçmeye çalışan Museviler için gemiye binmenin çok değerli bir noktasıydı. İngiliz göçmenlik kısıtlamalarına rağmen, can havliyle Almanlardan kaçabilmenin yollarını arayan binlerce Yahudi Constanta, Türkiye, Filistin rotasını takip etmek üzere gemiye bindi.
Aralık 1941’de 767 Yahudi, Constanta’da Struma ismindeki bir gemiye bindi. İstanbul’a vardıktan sonra Filistin vizesi müracaatlarını yaparak Filistin’e seyretmeyi planlamışlardı. Struma inançlı olmayan, çok derecede kalabalık ve sıhhat tesislerinden ziyadesiyle yoksundu. Motor arızalarına rağmen 16 Aralık 1941’de İstanbul’a vardı. Orada yolculara Filistin’e giriş yapabilmek için zarurî olan vizeleri alamayacakları söylendi. Dahası, Türkiye’ye girmelerine bile müsaade verilmeyeceği bildirildi.
Gemi, iki aydan daha fazla bir müddet İstanbul limanında karantinaya alındı. Türk makam ve mercileri, İngiliz mutabakatı olmadan, yolcuların Filistin’e seyahatlerine müsaade vermedi. 23 Şubat 1942’de Türk polisi, gemiyi denizin açıklarına hakikat çekip terk etti. Sonraki gün, 24 Şubat’ta, gemi battı. Geminin batmasının nedeni kesin olarak bilinmese de bir Sovyet denizaltısı tarafından kazara torpillendiği düşünülüyor. Yalnızca bir yolcu, David Stoliar, hayatta kalmayı başardı. Struma’nın batması, Britanya’nın Filistin’e göç etme siyasetine karşı geniş çaplı memleketler arası protestolara yol açtı.