Düğünlerin beğenilen takıları ortasında yer alan Diyarbakır’ın meşhur altın hasır bileziği, asırlardır el emeği göz parıltısıyla üretiliyor. Diyarbakır hasır bileziğinin Avrupa’ya seyahati devam ediyor.
Asırlardır kuyumculuk mesleğinde makineye girmemiş el sanatlarından biri olarak gösterilen hasır bilezik; gerdanlık, küpe ve yüzükten oluşan bir takı setiyle kullanılıyor. Diyarbakır hasırı, dünyada birçok ülkeye de ihraç ediliyor.
Hasır bilezik üretimindeki birinci evrede, külçe yahut hurda altın eritiliyor. İnce ve uzun tel haline dönüştürülen altın, malafalara teker teker sarılıp örülüyor. İşlemecilerin kalem dedikleri demir ile bileziğe Diyarbakır’a has klasik motif işlendikten sonra, yerli ve yabancı vatandaşa sunuluyor.
Merkez Sur ilçesinde hasır sürece sanatını 20 yıldır babadan kalma bir meslek olarak devam ettiren Mehmet Çakır (32), bu meslekte çırak yetiştirilmesinin güç olduğunu söyledi. Külçe altınların eritilerek takı seti, gerdanlık ve bilezikten oluşan Diyarbakır hasırı yaptıklarını söz eden Çakır, “Burada birinci evvel külçe altını eritiyoruz. Erittikten sonra tel haline getirip, muhakkak gramdaki malafalara teker teker sarıyoruz. Altını güzelce örükledikten sonra örs makinesinde dövüyoruz. Bu dövme süreci gevşek olan hasır bileziklerimizin sıklaşmasını sağlıyor. Bileziğimizi yuvarlak yaptıktan sonra kaynak yapıp her iki kenarı birleştiriyoruz. Son etabımızda, klasik motifimizi bileziğin orta kısmına işledikten sonra altını asitli suyumuza sokup, altın rengini kazandırmış oluyoruz” dedi.
“Sadece bölgede değil, dünya genelinde tercih ediliyor”
Otomobil fiyatıyla yarışan hasır bileziği pahasının 30 bin ila 190 bin TL ortasında olduğunu belirten Çakır, “30 gramdan başlar, 200 grama kadar sürece yapılır. Diyarbakır hasırı bayanlar tarafından yalnızca bölgede değil, dünya genelinde en çok tercih edilen bilezik modelidir. Bu bileziği Diyarbakır’da 6 usta yaptığı için müşterilerimiz çok oluyor. Bundan ötürü yoğunluğumuz hiç bitmiyor. Bir hasır bileziğin hazırlanması neredeyse bir günümüzü alıyor. Böylece işimizin yoruculuğuna da yok diyemeyiz” sözlerini kullandı.
Sur ilçesinde kuyumculuk yapan Şeyhmus Ay, Diyarbakır hasırının kentte en fazla ilgi gören takı tiplerinden biri olduğunun altını çizdi.
“Birçok yöreye bağlı hasır çeşitleri mevcuttur. Mesela Trabzon hasırı, Mersin hasırı değişkenlik gösteriyor” diye konuşan Ay, “Ama Diyarbakır’da en fazla tercih edilen Diyarbakır hasırıdır. Yalnızca Diyarbakır’da değil, Türkiye’nin birçok vilayetine kargo halinde gönderiyoruz. Bununla da kalmayıp Avrupa’ya da gönderiyoruz” diye konuştu.
İşleme ustalarının kuyumcular ve müşteriler için gece gündüz demeden çalıştığını söyleyen Ay, “Bulunduğumuz mevki, turizmin en ağır olduğu ilçelerden biridir. İşlerimiz ağır olduğu için atölyelerimiz de genelde bu civarlarda bulunuyor. Birçok bedelli ustalarımız gece gündüz bizler ve müşterilerimiz için el emeği göz parıltısıyla bu bilezikleri işleyip üretiyor. Bizler de hasır bilezikleri alıp satışa sunuyoruz” halinde konuştu.