Oscar ve Altın Ayı ödüllü sinemaların direktörü Jim Sheridan, 3. Esenler Sinema Günleri için İstanbul’a geldi. Aileyi ön plana çıkaran sinemalarıyla tanınan İrlandalı direktörle, aile kavramına paha vermesini, 20 yıl sonra geldiği İstanbul tecrübesini ve sinemanın dijitale yenilme sebeplerini konuştuk. İyileri şahsına münhasır bir yer olarak tanımlayan 73 yaşındaki direktör, Taksim’de yaşayamayacağı bir tecrübesi burada yaşadığını söz etti. Sinema günlerinin temasının ‘çocuk’ olmasından ötürü çok memnun olduğunu söyleyen ünlü direktör, kendi sinemalarında de çocuk teması bulunduğunu ve çocuklarla çalışmayı sevdiğini belirtti.
BİREYSELLİK KADAR DEĞERLİ
Filmlerin cinsleri değişse bile aile temasından şaşmayan usta direktör, bunun sebebini kendi aile bağlarından örnekle anlattı. Sheridan, “12 yaşındayken ailem küçük bir otel açtı ve biz bir yerden sonra kendi ailemizle değil öbür beşerlerle da ilgilenmeye başladık. O yüzden benim sinemalarım o çekirdek aileyi tekrar bir ortaya getirmek üzere. Buna bilhassa kıymet veriyorum” dedi. Günümüz sinemalarının büyük bir kısmının kişiselliğin kutsanması üzerine kurulmasına da tenkit getiren ünlü direktör, “Ben ailenin de kişisellik kadar kıymetli olduğunu düşünüyorum. Bilhassa Amerika’da ailenin karşısına oturtulan kişisellik ayrımından hoşlanmıyorum. İkisi birbirine zıt şeyler değil” tabirlerini kullandı.
İRLANDA’DA BÜYÜMEK
Film günlerinde özel gösterimi yapılan “İn Amerika” sineması, erkek evlatlarını kaybettikten sonra iki kızlarıyla birlikte İrlanda’dan Amerika’ya gelen bir aileyi bahis ediniyor. Ferdî hayatından esintiler taşıyan 2022 üretimi bu sineması, 10 yaşındayken beyin tümoründen ölen kardeşi Frankie’ye ithaf ettiğini biliyoruz. Yeni projesiyle ilgili de bilgi veren Sheridan, İrlanda’da büyümekle ilgili bir sinema yaptığını kelamlarına ekliyor.
İNSAN ÖYKÜSÜ ANLATMALI
Hem kendi gerçekliği hem de toplumsal gerçekliği ele alan sinemalar üreten direktör, “Babam İçin”, “The Boksör” üzere sinemalarında İrlanda’da doğan ayrılıkçı örgüt IRA’ya yer verme sebebini soruyoruz. Sinemalarının barışla ilgili olduğunun altını çizen Sheridan, “Yakın vakitte İspanya’daydım, orada da bu tip sorular oldu, lakin sinemalar propaganda yapmamalı, insan öyküleri anlatmalı ve sofistike bir formda yaklaşmalılar. Bu tip mevzulara şiddet içermeyen bir biçimde yaklaşmalılar” dedi.
Seyirci sinemaya inancını kaybetti
Oscarlı ünlü bir direktörü bulup da, sinemanın geldiği noktayı sormamak mümkün mü? “Sinema dijitale yenildi diyebilir miyiz?” sorumuza, şöyle karşılık veriyor Jim Sheridan:
“Sinemanın dijitale yenildiğini söyleyebiliriz. Zira para artık onlarda. Dizilerin imal pahaları çok yükseldi. Meskendeki ekranların boyutları genişledi. Sinemanın saniyede 24 karesi var. Her 24 kare bir kadraj aslında. Projeksiyonun önünden sinema geçerken, makarada on dakika boyunca karanlık var aslında. Eski sinema izleme tecrübesi oburdu, bu karanlık, ışıkla perdeye yansıyordu. Dijital büsbütün piksellerden ibaret. Ekranın o denli sinematik bir tecrübe olduğunu söyleyemeyiz. Zira ekranı kendimiz değiştirebiliyoruz. Seyirci ekranı değiştirebildiğini fark ettiği vakit sinemaya olan inancını kaybetti. Sinema dediğin şey bir inanç sistemini seyirciye yansıtmaktır. Seyirci şayet bu inancı paylaşmıyorsa, sineması de reddediyor. Neler yapılabilir sinemayı kurtarmak için, doğrusu bilmiyorum.”