Fehmi Koru*
Çinlilerin birine beddua etmek istediklerinde ‘‘Tuhaf vakitlerde yaşayasın’’ dedikleri bilinir. Galiba birileri bizim kuşağa de bu türlü bir bedduada bulunmuş; sarfiyat ayak fevkalade tuhaflıklar bizi buluyor…
En son tuhaflık, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Yunanistan’la ilgili huzursuzluğu dışa vurduğu son açıklamalarına sağda-solda yapılan yorumlar…
Tuhaf yorumlara geçmeden evvel Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ne dediğini hatırlatayım:
‘‘Ey Yunan! Tarihe dön. Çok daha fazla ileri gidersen bunun bedeli ağır olur, ağır! Yunanistan’a tek bir cümlemiz var. İzmir’i unutma! Adaları işgal etmeniz falan bizi bağlamaz. Vakti geldiğinde gerekeni yaparız. Hani diyoruz ya, bir gece aniden gelebiliriz.’’
İki ülke ortasında vakit zaman başgösteren sıkıntılara Türkiye’den Cumhurbaşkanı ağzıyla yapılan bir katkı bu kelamlar. Bu derece suçlayıcı ve uyarıcı olmasa bile, geçmişte de, kendileriyle ilgili ağır açıklamalar yeniden birebir ağızdan işitilmişti…
Yunanistan başbakanı Kyriakos Mitsotakis evvelki bir çıkıştan kısa mühlet sonra, bu yılın Mart ayında, ülkemize gelmiş ve Ankara’da üst seviye ağırlanmıştı.
Şimdi de Yunanistan’ı uyarma muhtaçlığı yine duyulmuş olmalı.
Hayır, hususa o denli yaklaşan pek yok.
Tuhaflık da zati burada başlıyor.
Sadece ülkemiz yorumcuları olsa neyse, dünyanın değişik taraflarından da bana tuhaf gelen yorumlarla karşılaşılabiliyor.
Bizde bu çıkış şimdiki siyasetle irtibatlandırılıyor.
Güncel husus ne? Seçim. İlan edilmiş vaktine şimdi dokuz aydan fazla mühlet olmasına karşın, çabucak her gün seçimle yatıp seçimle uyanıyoruz. Benim üzere seçim tarihinin erkene alınacağı -hatta baskın bir seçime gidileceği- beklentisi içerisinde olanlar da az değil. İşte bu sebeple farklı gelişmelerin seçim bahsiyle birlikte ele alınmasına alışkınız.
Alışkın olmadığım, Yunanistan’a yönelik çıkışın seçimin yapılmaması ihtimaline yorumlanması…
Yunanistan’a karşı savaş açılacak ve anayasada o denli bir durumda seçimin yapılmayabileceğini öngören bir unsur bulunduğu için, bırakın vaktinde -yani dokuz ay sonra- yapılmayı, seçim hiç yapılmayabilirmiş…
[Anayasa’nın mevzuya ait 78. hususu şöyle: ‘‘Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir. Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki yordama nazaran bu süreç tekrarlanabilir.’’]
Açıkça tabir edilmese bile, bu cins yorumlar, AK Parti’nin Meclis çoğunluğunu kaybetme ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın tekrar seçilme ihtimalinin ortadan kalkması üzerine oturuyor.
Kamuoyu yoklamalarının -özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın güvendiği şirketler tarafından gerçekleştirilenlerin- iktidarın tehlikeye düşeceğini göstermesi durumunda, seçime gitmeme yoluna başvurulacağı ve bunun için de Yunanistan’a savaş açılacağı önemli ciddi yazılıp konuşuluyor.
İşte bana bu tartışma çok tuhaf geliyor.
Bu tıp yorumlar içeride ve dışarıda uzman yorumculardan gelmese gülüp geçeceğim, lakin durum hiç de o denli değil. Yazanlar ve konuşanlar savaşın çıkacağına inanıyor da yazıyorlar ve konuşuyorlar.
Vladimir Putin Ukrayna’ya savaş açtı, öncesinde Gürcistan’ı gaye alan askeri bir harekat gerçekleştirdi ve Kırım’ı da topraklarına kattı ya, ülkelerin ulusal güvenlik mülahazasıyla savaşlar çıkartabileceği bir periyodun açıldığı argümanı bu yorumların ilham kaynağı.
Türkiye Rusya değil, Yunanistan da Ukrayna…
Yunanistan ile Türkiye NATO üyesi iki ülke; üstelik Yunanistan Avrupa Birliği üyesi. Daha geçenlerde Mitsotakis, Yunanistan başbakanı olarak Washington’u ziyaret ettiğinde, kendisine Kongre’de konuşma imkanı tanındı ve konuşması Amerikalı parlamenterler tarafından ayakta alkışlandı.
Bugüne kadar hiç bir Türk devlet adamına Kongre’de konuşma daveti yapılmadı.
Batılılar için Yunanistan sıradan bir ülke değil; Yunan siyasetçiler da bu durumlarını abartılı biçimde kullanmayı biliyorlar.
Avrupa’da Amerikan tersliğinin tepe yaptığı ülke olmasına karşın, Yunanistan’da birden fazla askeri üs açtı ABD ve oralarda çok sayıda Amerikan askeri bulunuyor.
Türkiye’den esirgenen F-35 jetleri Yunanistan’a ziyadesiyle sağlanıyor. Türkiye’nin F-16 uçaklarının elden geçirilmesi talebi, Joe Biden kelam vermesine karşın, Amerikan Kongresi’nden onay alacağa benzemiyor.
Sözün kısası, Yunanistan’la savaş senaryosu üzerine oturan yorumlar bana fazla manalı gelmiyor.
Daha evvel de Yunanistan’a ve diğer ülkelere dönük çıkışlar yapılmıştı, lakin birileri savaş beklese bile, çatışmacı ortam savaşa vardırılmadı.
Yakın vakitlere kadar Suriye’ye dönük benzeri beklenti içerisinde olanlar vardı.
Türkiye ismine konuşanlar, o bahiste da ihtarlarda bulundular lakin her seferinde makulden ayrılmadılar.
Jared Kushner -ABD’nin evvelki lideri Donald Trump’ın danışmanı da olan damadı- şu yakınlarda ‘Breaking History’ (Tarih Yazmak) ismiyle, Beyaz Saray’da şahidi olduğu olayları anlatan bir kitap yayınladı.
Orada (s. 157) tam da bu türlü bir olayı anlatıyor.
Trump’ın yardımcısı Mike Pence, Türkiye’nin Suriye’ye geniş kapsamlı bir askeri harekata hazırlandığı istihbaratı üzerine, bunu durdurmak için, Ankara’ya hakikat yola çıkmadan evvel Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı nasıl ikna edeceğine dair tavsiyesini almak üzere Kushner’i aramış.
2019 yılında -tam tarihi 17 Ekim 2019- oluyor bu.
Bir mühlet evvel, kendisinin başlattığı ‘Ortadoğu projesi’ için dayanağını almak üzere Ankara’ya gelip Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüştüğü için tecrübeliymiş Kushner…
Pence’i çetin bir müzakereciye muhatap olacağını söyleyerek uyarmış Kushner. Israrcı olması gerektiğini söylemiş.
Sonuç?
Dallas’a hakikat giderlerken Pence Trump’ı aramış, Kushner de uçaktaymış. ‘‘Tamam anlaştık’’ demiş Pence ve Ankara’da neler yaşandığını şöyle aktarmış:
‘‘Erdoğan’a sizin kendisini sevdiğinizi en kesin tabirlerle söyledim. Dostluğunuzun bugün, yarın ve her vakit geçerli olacağını anlattım, akabinde da başlattığı savaşı çabucak durdurmasını istedim. Aksi halde ağır yaptırımlar geleceğini bildirdim. İtirazlar etti, ancak 90 dakika ve tıpkı iletinin yedinci kere tekrarlanmasından sonra, durduracağını söyledi; öteki bir odaya geçtik ve muahedeyi bitirdik.’’
İkna edilince yumuşamasını da biliyor Cumhurbaşkanı Erdoğan; benim anlatımdan çıkardığım bu.
Peki, Yunanistan’la şimdilerde yaşananlar sonunda bir savaşa ve seçimin ertelenmesine yol açar mı?
En başta söylediğimi bir kere daha tekrarlayayım: Bana bu çeşit sorular çok tuhaf geliyor.
Sanki, birilerinin, ‘‘Tuhaf vakitlerde yaşayasın’’ bedduasına muhatap olmuş üzere kendimi hissediyorum.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.