Fehmi Koru*
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün Şangay İşbirliği Örgütü toplantısı için Özbekistan’daydı; bugün ise Birleşmiş Milletler’in her yıl bu vakitte yaptığı yıllık toplantı için ABD’ye gitti.
İki değerli toplantı.
Özbekistan’daki toplantıdan ajanslar aracılığıyla medyaya yansıyan fotoğraflardan Türkiye Cumhurbaşkanı için ‘dünya lideri’ olduğu sonucunu çıkaranlara rastlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan New York’ta çok sayıda ülkenin önderleriyle ikili ve çoklu görüşmeler yapacak, muhtemelen ABD liderinin mesken sahibi sıfatıyla vereceği yemekte de bulunacak. BM toplantısından da övünülecek fotoğraflar gelebilir.
Seçime gidiyoruz ve iktidarın sandıkta işe yarayacak her türlü propaganda gerecine muhtaçlığı var.
Bunu anlayışla karşılamak lazım.
Konuya farklı yaklaşanlar ve Şangay toplantısı için “Orada ne işimiz var” diye homurdananlar, fotoğrafa yansıyan manzara üzerine yakışıksız görüş açıklayanlar olduğunu biliyorum.
Üstelik Kırım’ı işgal etmiş, bir sıcak savaşı başlatmış Rusya Ukrayna’da köşeye sıkışmışken deniliyor…
‘Doğu Türkistan’ konusu AK Parti ve iktidar ortağı MHP için ehemmiyet taşıdığı halde Çin’le yakın görünme siyaseten sakıncalı olduğu halde…
Şangay İşbirliği Örgütü’ne gönlü yatkın biri Cumhurbaşkanı Erdoğan; son on yıl içerisinde bir çok defa bunu muhakkak eden ve davet gelirse ülkemizi de o örgütte üyelik için düşündüğünü tabir eden açıklamalarını hatırlıyorum.
Fotoğrafa da yansıdığı üzere, Şangay toplantısında birlikte olduğu ülke başkanları ortasında kendisini daha rahat hissettiği manzarasını veriyor Cumhurbaşkanı Erdoğan…
NATO toplantılarından, Avrupalı ortamlardan birebir rahatlık hissi alınamıyor…
Gerçek bu, lakin bir öteki gerçek daha var: Bu son buluşmaya kadar Türkiye Şangay toplantılarında devlet yahut hükümet lideri seviyesinde temsil edilmemişti; bu sefer en yüksek seviyede iştirak oldu, lakin üyelik başvurusu yapıldığını duymadık.
Bu da bizi tekrar birebir sonuca götürüyor: Cumhurbaşkanı oraya büyük ihtimalle o fotoğrafla ülke kamuoyunu etkilemek için ve bir ölçü da uzaklardaki birilerine bildiri yerine geçsin diye gitmiş olabilir.
Hakkıdır da; sonuçta seçimde iktidarda kalma yahut iktidarı kaybetme çabası verecek AK Parti’nin genel lideri. Bundan bu türlü her yaptığı, her söylediği, her attığı adımın seçimle alakası olması doğal.
Daha ötesi?
Türkiye’nin Avrupalı yerlerde sıkıntılar yaşadığı bir periyottan geçiyoruz; birebir vakitte Rusya ile yakın manzarasının de faydasını görüyor ülkemiz. Her iki durumun da siyasete ve seçime dönük yüzleri var.
Yunanistan ile başlayan “Bir gece birdenbire gelebiliriz” müzik kelamıyla lisanlara takılan kelam düellosunu yabana atmamak gerekiyor.
Sözlerin gayesi Yunanistan ve Yunan siyasetçiler görünse bile, Türkiye’den onlara yöneltilen kelamların daha geniş bir amaç kitlesi olduğu kesin. Kimilerine Türkiye’nin üye olduğu, kimilerine da üye olma uğraşı içerisinde bulunduğu Avrupalı örgütlerden gelen tenkitlere de bir yanıt o sözler…
O kelamları düz ve söylendiği üzere “Bir gece birdenbire gelebiliriz” biçiminde okumak da “Bir sabah apansızın sizlerden ayrılabiliriz” olarak da anlamak yahut yorumlamak mümkün.
İş oraya kadar varır ve Türkiye Avrupalı olma tezini bırakabilir mi, bundan kuşkuluyum. ‘Osmanlı’ geçmişine ziyadesiyle değer veren siyasi takımların da bilmesi gerektiği üzere, Osmanlı Devleti aslında bir Avrupalı güçtü ve bu sebeple varlığı tehdit altına düştüğü vakit ‘hasta adam’ olarak görüldüğünde de Osmanlı için “Avrupa’nın hasta adamı” sıfatı kullanılıyordu.
Garip gelebilir, hatta kendimle çelişkiye düştüğüm bile ileri sürülebilir fakat tekrar de eklemeden duramayacağım: Üste da iliştirdiğim, kimilerimizin ona baktığında kendisi için “İşte dünya lideri” sonucunu çıkardığı o fotoğraf çekilirken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, etrafındaki başkanlara bakıp “Benim bunlar ortasında ne işim var” diye düşünmüş bile olabilir.
Osmanlı padişahları o denli düşünüyorlar ve kendilerini ‘Batılı’ olarak görüyorlardı.
Elbette sadece bu sebeple değil, mevzunun iktisat boyutu da var: Rusya’dan artık doğalgazı daha ucuza alabiliyoruz, ancak arttığı için daima övünülen ihracatın yarıdan fazlasını Avrupa’ya yapan bir ülkeyiz. Batı-Doğu çelişkisinin arttığı şu sırada, batının doğudan çekmeyi düşündüğü tedarik zincirinde ülke olarak yer almak beklentimiz de var ve bu açıdan Şangay örgütü ülkelerinin bazısıyla rekabet halindeyiz.
İktidarın ve bilhassa Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu gerçekleri görmediğine inanmam. Elbette görülüyor ve bu yüzden de tersine telaffuzlar duyulsa ve bazen o yolda adımlar atılsa da, son kertede Batı ile ipleri kopartmaya yahut Şangay örgütüne katılmaya kadar iş vardırılmıyor.
S-400 füze savunma sistemi konusunda da o denli olmadı mı?
ABD ile problemler yaşandığı bir devirde “Bizim öbür seçeneklerimiz de var” bildirisi verebilmek için Rusya’dan alındı S-400; bayağı yüklü bir fatura da ödendiği halde sistem işler hale getirilmedi lakin. Ortağı olduğumuz ve bir yandan Türk Silahlı Kuvvetleri’ne en gelişmiş jetler kazandırırken öte yandan milyarlarca dolarlık yedek modül satma imkanı bulduğumuz F-35 projesinden atılma değerine hem de.
F-35’ler bizim için imal edildi lakin bize değil Yunanistan’a verildi, bize bir evvelki jenerasyon F-16 uçağı vermekte bile nazlanıyor ABD.
Şangay örgütü toplantısı için Özbekistan’a biraz da bu yüzden gidiliyor.
Özbekistan’a Şangay toplantısı için gitmenin BM toplantısının çabucak öncesine denk gelmesi de herhalde tesadüf değildir. S-400 adımı üzere bir erken ikaz sayılabilir üstteki fotoğrafla verilmek istenen ileti.
Mesajın Batılı muhataplar tarafından alınıp alınmadığını ise New York’tan gelecek fotoğraflardan öğreneceğiz.
S-400 bildirisi aksi tepmişti, umarım bu yeni ileti işe fayda.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.