BARSELONA – Kuzey Kore hakkında ne biliyoruz? Eniştesini köpeklere yediren bir önder? Füzeleri ile sağa sola saldırmayı bekleyen ‘deli’ bir idare? Robotlaşmış bir toplum?
Bildiklerimiz tahminen hakikat, tahminen yanlış. Fakat gerçek isminin Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) olduğunu artık çoktan unuttuğumuz bu ülke hakkında bildiklerimizi nereden öğreniyoruz? Önümüze gelen bilgiler hangi haber kanalları aracılığı ile bize ulaşıyor? Doğrusu KDHC hakkındaki sonlu bilgi transferi, spekülatif haberlerle gerçek haberleri birbirine karıştırıyor.
Kore Dostluk Derneği Lideri Alejandro Cao de Benos ile tanışın. Kendisi KDHC Dışişleri Bakanlığı’nın özel vazifelisi. Kısa bir mühlet İspanya ordusunda da vazife almış olan De Benos, birden fazla vakit ‘Kuzey Kore’nin Batı’daki tek resmi temsilcisi’ olarak da anılıyor. İspanya’nın Katalonya özerk bölgesindeki Tarragona’nın soylu bir ailesinden gelen Benos’un ismi son olarak FBI tarafından çıkartılan arama ile gündeme geldi. Münasebet ise Pyongyang idaresine uygulanan yaptırımları delmek…
Benos ile hem KDHC’nin bakış açısını hem de kendi kıssasını konuştuk. Ülkede yaşananların önemli bir bilgi kirliliği içerisinde kaybolduğunu söyleyen Benos, kendisine vakit zaman “Kuzey Kore’de bebek yiyorlar mı?” üzere absürt sorular yöneltildiğini lisana getirdi. Katalan temsilci, Pyongyang’ın ‘sahip olduğu füze sistemleri nedeniyle asla emperyalist bir güç tarafından işgal edilemeyeceğini, bunun da örnek alınması gereken bir çizgi olduğunu’ savundu.
‘MEDYA, AZ BİLGİ OLUŞUNU SANSASYONLA KÂRA ÇEVİRİYOR’
Uzun bir müddettir KDHC ile ilgileriniz nedeniyle tanınıyorsunuz. Sizin bu ilginizin sebebi nedir? Neden ve nasıl Pyongyang ile ilgi kurdunuz?
Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti ile birinci temasım 1990’larda ben 16 yaşındayken oldu. O periyotta siyaset ve ideoloji üzerine çalışıyordum. Bilhassa de Asya ülkeleri ilgimi çekiyordu. Madrid’de Kuzey Koreli ailelerin yaşadığını biliyordum. Merkezi Madrid’de bulunan Dünya Turizm Örgütü ile bağlantı kurma nedeniyle burada ikamet ediyorlardı. Ben de ülkelerinin kuruluş yıldönümü olan 9 Eylül’de onları ziyaret etmeye karar verdim.
Bu birinci temasın akabinde, kültürlerine ve bilhassa de Kuzey Kore’de Juche1 kanısıyla birlikte yaşanan sosyalist kalkınmaya hayran kaldım. Bahis hakkında pek çok kitap okuduktan sonra bir 9 Eylül günü, Kuzey Kore’nin Dostları derneğini kurmaya karar verdim, bu kurum daha sonra resmi bir hal aldı. Yani özetle bu alaka, uzakdoğu kültürlerine ve Kuzey Kore’deki sosyalist kalkınmaya dair ilgim ve tutkum nedeniyle oldu.
‘BATI MEDYASINDAKİ HABERLERİN YÜZDE 95’İ YALAN’
Konu KDHC oldu mu, konuşmadan edemeyeceğimiz bir şey var: Medyada yer alan haberler. Nitekim de birbirinden ’çılgın’ haberleri okuyoruz. Bu ülke gerçekten ‘çılgın’ bir yer mi yoksa önemli bir dezenformasyon dalgasıyla mı karşı karşıyayız? Böylesi haberleri karşımıza çıkaran nedir?
Kuzey Kore hakkında Batı medyasında yer alan haberlerin tahminen de yüzde 95’i külliyen palavra. Bunun iki nedeni var: Birincisi popülizm ve sansasyon hevesi. Birçok medya kuruluşu, kâr sağlamak için ülke hakkında fazla bilgi olmaması durumunu fırsata çeviriyor. Bir ‘bilgi karadeliği’ olduğu için medya akla hayale gelmeyecek, gerçek üstü haberler yaratıyor ve bu yolla okuyucuyu kendine çekebiliyor. Bu durum da elbette önemli bir kâr manasına geliyor.
İkinci nedense siyasi. Bu medya kuruluşlarının birçok büyük şirketlere, iş beşerlerine ve siyasi bir takvimi olan hükümetlere ilişkin. Elbette bu beşerler, alternatif bir sosyalist sisteme (Kuzey Kore’deki gibi) ses vermekle ilgilenmiyor. Münasebetiyle hem ülkelerindeki hem de dünyanın geri kalanındaki hegemonik konumlarını muhafazayı önemsiyorlar.
Herhangi bir batı ülkesinde yaşayan birinin Kuzey Kore hakkında neredeyse hiçbir şey bilmemesinin nedeni bu. Bu üzücü bir durum zira bu ülkeye olan bir ilgi var. Bence insanların Kuzey Kore hakkında daha tarafsız bilgilere ulaşma hakları var.
‘ROKETLE İNSAN İNFAZ EDİLİYOR MU?’
Hal bu türlü olunca ülkede yaşananları öğrenme muhtaçlığı da büyüyor. Sizin Kore Dostları Derneği’nin lideri olduğunuzu da göz önünde bulunduracak olursak şayet, muhtemelen pek çok farklı hatta bazen garip sorularla karşılaşıyorsunuzdur. Beşerler neleri size soruyor? Neleri merak ediyor?
Sahiden de farklı cinste sorulara karşılaşıyorum. Genelde beşerler ortalama bir Kuzey Kore yurttaşının gündelik hayatı hakkında bilgi sahibi olmak istiyor. Garip soruların büyük bir çoğunluğu emperyalist propagandadan kaynaklanıyor. Mesela, “Hükümet insanları uçak savar ya da havan topu ile infaz ediyor mu” üzere bir soru… Az çok askeri zekaya ya da yalnızca cüzi bir ölçüde mantığa sahip olan herkes bunun absürt olduğunu görecektir. Bu türlü şeyler olmuyor, bunu kanıtlayan bir bilgi ya da görüntü yok. Kuzey Kore’de kamusal infazlar yok. Yeniden de propaganda bombardımanından ötürü, beşerler durmadan bu infazları bana soruyor. Hatta bazen, “Kuzey Kore’de yamyamlık var mı? Çocuk yiyorlar mı?” üzere şeyler de duyuyorum…
Çoğu haber kuruluşu tarafından yayınlanan bu propagandalar nedeniyle insanların böylesi şeylere inanmasına üzülüyorum. Lakin yeniden de bu sorular samimi, insanların Kuzey Kore hakkında önemli bir ilgisi ve merakı var üzere geliyor. Bu ülkeye seyahat ettiklerinde duyduklarının hakikat olmadığını görüyorlar ve önlerinde apansız yeni bir dünya beliriyor. Bence kuşkuları yenmenin en âlâ yolu da bu, ülkenin kendi yurttaşlarıyla konuşmak.
‘İZOLE OLMAYA ZORLANDI’
Peki biraz da KDHC’nin kendisinden bahsedelim. Bugün milletlerarası manada hayli yalnız bir ülkeden bahsediyoruz. Pyongyang idaresi çeşitli alanlarda ABD yaptırımları ile karşılaşıyor. Şayet bu yaptırımlar olmasaydı bugün nasıl bir Kuzey Kore’den bahsediyor olurduk? Bu baskının yarattığı reaksiyon nasıl hal buluyor?
Dünyada yaptırımlardan en fazla etkilenen ülke Kuzey Kore Cumhuriyeti’dir. Sovyetler Birliği’nin var olduğu periyotta sosyalist ülkelerle ticari ilgileri vardı. Bu devirde Kuzey Kore Cumhuriyeti en fazla ihracat yapıp en az ithalat yapan ülkelerden biriydi. Hayli gelişmiş ve güçlü bir periyottu. Ne de olsa küçük bir ülke olmasına rağmen çok fazla yeraltı zenginliğine ve güzel bir sanayiye sahip.
Şimdilerde Washington’un buyruğunda uygulanan ABD ve Avrupa yaptırımları kaldırılırsa şayet, Kuzey Kore çok daha varlıklı bir yer haline gelebilir zira şu an rastgele bir eseri ihraç ya da ithal etmeleri mümkün değil. Kuzey Kore izole olmaya zorlandı. Tekrar de duruma ayak uydurdu. Lakin ticarete dahil olamamaları ülkedeki sosyalizmin gelişmesini de zorlaştırmakta. Yaptırımların -en berbat ihtimalle bir kısmının dahi- uygulanmaması durumunda ekonomileri de önemli manada kalkınacaktır. O denli ya da bu türlü, Kuzey Kore hâlâ kendi yolundan gidiyor ve sonu daha fazla yaptırım bile olsa Washington’un önünde diz çökmeyecek.
Sizce Kuzey Kore, başka ülkelerin hükümetleri tarafından imrenilecek şeylere sahip mi?
KDHC’nin avantajı, her şeyden evvel bir halk birliği oluşu. Yalnızca yurttaşları aile üzere birleştiren ve önderin ‘baba’ rolünü üstlendiği güçlü bir siyasi fikirden ibaret değil. Tıpkı vakitte kendi kendine yetebilirlik manasında. Madenlerden, tarlalardan son eser haline gelene kadar ülkede üretilen her şeyden gelen zenginliğin öteki ülkelere gitmemesi hedefleniyor.
Bu tıpkı vakitte askeri manada egemenlik konusunda da geçerli. 18 bin kilometreye ulaşabilen kıtalararası füzelere, termonükleer silahlara ve savaşta bile her türlü tehdide karşılık verebilecek bir hidrojen bombasına sahipler. ABD tarafından bu tehditler hâlâ devam ediyor… Nükleer güce sahip bir ülke, ABD üzere emperyalist ülkeler tarafından işgal edilemez. Bu durum, Kuzey Kore’nin kendi altyapılarını ve sanayisini geliştirmesine imkan sağlıyor. Zira asla Kuzey Kore’yi yok etmek isteyen öteki ülkeler tarafından bombalanmayacak ya yağmalanmayacak. Üretimde ve ulusal savunmada egemenlik, pek çok gelişmekte olan ülkeye örnek olabilir.
‘RUSYA VE ÇİN DÜNE KADAR YAPTIRIMLARA ONAY VERİYORDU’
Bugün epeyce gergin bir dünya gündemiyle karşı karşıyayız. ‘Pyongyang’ın kimi askeri atılımları de bu tansiyonun bir modülü olabilir’ üzere yorumlar yapılıyor. Sizce mümkün bir ‘üçüncü dünya savaşı’ durumunda -ki artık bu ihtimal eskisine nazaran daha gerçekçi geliyor- Kuzey Kore kıymetli bir rol oynayabilir mi?
Üçüncü dünya savaşının olacağını düşünmüyorum. Zira Ukrayna-Rusya çatışmasındaki aktörlerin büyük bir kısmı, kendilerini de ziyadesiyle yakacak böylesi bir savaşla ilgilenmiyor. Her gün daha az rastlanan besin eserleri başta olmak üzere nükleer bir savaş tüm dünya nüfusunu önemli bir biçimde etkileyecektir. Ayrıyeten memleketler arası pazarda besin eserlerinde büyük bir artış kelam konusu. Kısa vadede bu senaryonun gerçekleşeceğini düşünmüyorum ve bunun Ukrayna-Rusya çatışması motivasyonuyla olacağını zannetmiyorum.
Her halükârda KDHC, Rusya ve Çin’in hegemonik ve küreselci sermaye sisteminden kopuşundan yarar sağlıyor. Şimdiye kadar Rusya ve Çin, ABD’nin denetim ettiği ve her vakit daha fazla kâr sağladığı milletlerarası pazarda yer alan ticari bir ikiliydi. Çin-Tayvan ile Rusya-Ukrayna ortasındaki son çatışmalarla birlikte yeni bir çıkar bloğunun oluşması Kuzey Kore’nin de faydasına olacaktır. Ne de olsa bu iki devasa ülke ile sonlarını paylaşıyorlar. Ve bu iki güç, Kuzey Kore’ye geçmişte olduğu üzere daha az baskı ve yaptırım uygulayacaktır. Unutmayalım ki Kuzey Kore’ye ABD tarafından uygulanan yaptırımların pek birçok Rusya ve Çin’in onay oyuyla gerçekleşti. Artık ise bu değişiyor. Yeni yaptırım uygulama önerisi Moskova ve Pekin tarafından veto edildi. Memleketler arası ve ticari düzeyde ABD emperyalizmiyle yüzleşmeye dair bu blok tarafından açılan bir pencere var.
INTERPOL KIRMIZI ALARMI
Son olarak FBI problemini sormak istiyorum. Hakkınızda ABD’li merciler tarafından çıkartılmış bir yakalama kararı bulunuyor. Neden isminiz ‘yaptırımları delmeye yardımcı olma’, ‘kripto para sağlama’ ve ‘blokzincir teknolojisini Pyongyang’a götürme’ üzere suçlamalarla anılıyor?
Hakkımdaki yakalama kararı külliyen absürt. Öncelikle aleyhimde rastgele bir delil ya da data bulunmuyor. İkinci olarak ise, bana uygulanan bu yasa yalnızca ABD ve ABD yurttaşları için geçerli. FBI’a nazaran bu buyruk uygulanıyor zira New York’taki ABD yurttaşının hizmetlerini müsaadesiz olarak aldığımı söyleyen bir savcı var. Bu gerçek değil. ABD yurttaşı Sayın Virgil Griffith2, Kuzey Kore’nin başşehri Pyongyang’da blokzincir ve kripto para bahisli bir konferansa katıldı. İstekli olarak gitti ve seyahatinin masraflarını da şahsen ödedi. Hiçbir vakit kendisiyle hizmet sağlamaya yönelik bir kontrat yapılmadı. Kendinden sorumlu yetişkin bir birey olarak seyahat etti. Kuzey Kore bu konferansa katılmak isteyenlere vize veriyordu. O da bu konferansa katılarak özgürce konuştu. Kimse kendisine ne söylemesi gerektiğine dair bir direktif vermedi. Fakat ülkesine döndüğünde, ABD’deki yasalar gereği pek çok meseleyle karşılaştı. Bilhassa bu konferansa katılmak için özel müsaade talep edilmesi gerektiğini söyleyen devlet başkanlığı buyruğu sorun çıkarttı.
Bence bu muhakkak siyasi bir dava, Avrupa Birliği yahut İspanya hukukunu uygulamıyorlar. Beni bu bireyden hizmet talep etmekle suçluyorlar. Temelsiz, desteği olmayan bir sav bu. Ben burada, her vakit ulaşılabilir durumda bulunurken hakkımda yakalama ve tutuklama buyruğu çıkarttılar. Ben kamuya açık alanlarda, üniversitelerde, otellerde ya da çeşitli merkezlerde konferanslara katılıyorum. İspanya yetkili mercileri de uygunluğumun farkında. Lakin soruşturmaya yönelik siyasi bir baskı var zira bu yasa İspanya’da geçerli değil. Bu bireyden talep ettiğim hizmet savlarının düzmece olması ve ispat durumundan ötürü. Bu davanın rastgele bir şeye evrileceğini düşünmüyorum ancak FBI hakkımda kırmızı Interpol alarmı çıkarttığı için yurtdışındaki çalışmalarıma müdahale ediliyor. An itibariyle avukatlarım bu hususla ilgileniyor.
1KDHC’nin mahallî ögeleri ile Marksizm yorumu.
2Bir kripto para cinsi olan Ethereum’un eski geliştiricisi, programcı. Kelam konusu suçlamalar nedeniyle Griffith, Nisan 2022 tarihinde ABD’de 63 ay mahpus cezasına çarptırıldı.