Suriçi’ndeki mahallelerin yüzde 30’u Fatih Sultan Mehmet, yüzde 50’si II. Bayezid geri kalan kısmı ise 1512-46 yılları ortasında kuruldu. İstanbul’da kurulan nahiyelerden birisi de Davud Paşa nahiyesiydi. Bu nahiyeye bağlı sekiz mahalle yer aldı. Nahiyenin merkezini oluşturan yapı ise Davud Paşa tarafından inşa edilen külliye oldu. Cami, sibyan mektebi, hamamı, medresesi dahil olmak üzere çok maksatlı külliye Osmanlı’nın son devirlerine kadar ayakta kalsa da medreselerin kapatılmasından sonra bahtına terk edildi. Kayıtlara nazaran en son 1918 İstanbul yangınında medrese meskeni yanan insanlara sığınak oldu daha sonra ise bir daha medrese olarak kullanılmadı. Geçtiğimiz yıllarda Fatih Belediyesi bu tarihi medreseyeye sahip çıkarak evvel restore ettirdi. Geçtiğimiz haftalarda ise Fatih Belediyesi Kültür Yayınları ortasında Osmanlı’dan armağan 500 yıllık bu tarihi yapının kıssasını anlatan bir kitap yayımlandı. Akademisyen İbrahim Akkurt tarafından hazırlanan Veziriazam Davud Paşa ve Külliyesi isimli kitap Kocamustafapaşa’daki Davutpaşa Külliyesi’nin tarihi ve kültürel kimliğine yeni evraklarla ışık tutuyor.
15 YIL SADRAZAMLIK YAPAR
İstanbul’un fethinden 32 yıl sonra inşa edilen külliye bugün lisans üstü öğrencilerin ders çalıştıkları bir yer olarak hizmet veriyor. Tarihi yapı kayıtlara nazaran Fatih Sultan Mehmet devrinde Enderun-ı Hümeyun’da yetişmiş olan Arnavut kökenli Davut Paşa tarafından yaptırılmış. Tarihi kaynaklara nazaran Osmanlı periyodunda ismi yapıtlarda yaşayan üç Davud vardır. Koca Davud olarak anılan Davut Paşa Fatih Sultan Mehmed periyodunda yetişmiş ve II. Bayezid devrinde de 15 yıl sadrazamlık yapmış. Fetihten sonraki devrinde İstanbul’un altıncı doruğu Davut Paşa’nın yaptırdığı yapıtlarla canlanmış. Davut Paşa’nın sarayda yükseliş öyküsü ise enteresandır. Vakfettiği yapıtlarla kentin inşasında değerli bir yeri olan Davut Paşa anlatılanlara nazaran Edirne Sarayı’na ‘iç oğlan’ olarak alınarak yetiştirilmiş. Burada geçirdiği yıllarda bir olaya karışır ve kendisini uyaran kadıyı döver. Bu haber Fatih Sultan Mehmet’in kulağına kadar masraf ve bayanın dövülmesine reaksiyon gösteren padişah gencin idamını ister. Ortaya giren saray ahalisi sayesinde son anda idamdan kurtulur. İstanbul’a giderek padişahtan özür dilemek isteyen genç Davut’u huzura çıktığında ummadığı bir olay yaşar. Fatih Sultan, genç delikanlının ağzını bile açmasına müsaade vermeden sopasını çıkararak evire çevire orada bir hoş döver. Bu yediği dayağı ömür uzunluğu unutamayan Davut Paşa daha sonra sadrazamlık periyodunda bu olayı sık sık hatırlatarak, “Bugünkü halimi o dayağa borçluyum” diye anlatır. Kitapta yer alan başka bir bilgi ise tarihçilerin bugüne kadar netlik kazandıramadığı bir duruma ışık tutuyor. Tarihçiler Osmanlı periyodunda en uzun periyot sadrazamlık yapan Koca Davut Paşa’nın bu vazifeden kendi isteğiyle ayrıldığını argüman eder. Kitapta ise Davud Paşa’nın II. Bayezid’le ortası açıldığı için azledilmesini isteyen bir mektuba birinci defa yer verilmiş. Yeniden birinci sefer kitapta yer alan bir diğer mektup ise bu medresede bir periyot vazife yapan Ebusuud Efendi’ye evvel hayalinde Şeyhülislamlık makamının verilmesi hadisesi anlatılıyor.