Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yılın son enflasyon raporu açıklanıyor. Toplantıda konuşan TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu, alınan faiz indirimi kararlarının iktisatta dayanıklılığı artıracağını savundu. TCMB bu yıl sonu için enflasyon kestirimini 4,8 puan artışla yüzde 60,4’ten yüzde 65,2’ye yükseltti. 2023 beklentisi ise yüzde 19,2’den yüzde 22,3’e çıkarıldı. Kavcıoğlu’nun yaptığı sunumdan kimi başlıklar şöyle:
- Jeopolitik riskler global tedarik zincirlerini olumsuz tarafta etkilemektedir.
- Küresel olarak finansal sıkılaşma eğilimi artmaktadır. Global risklerin devam etmesi ve gelecek yıl dünya iktisadını daha fazla etkilemesi bekleniyor.
- Emtia fiyatları üçüncü çeyrekten itibaren gerilemeye başlamıştır. Emtia fiyatlarındaki gerilemenin enflasyon dinamiklerini olumlu etkilemesi beklenmektedir.
- Üretim kapasitesi risk altında olan Avrupa ülkeleri için varsayım güncellemeleri daha barizleşti.
- Küresel enflasyon artış eğilimi sergilemektedir. 2022 yılına ait enflasyon beklentileri bir çok ülke için üst taraflı güncellendi, bir mühlet daha devam edeceği öngörülüyor.
- Türkiye iktisadında son 8 çeyrekteki büyüme öteki devirlerin üzerinde. Memleketler arası kuruluşlar Türkiye büyüme iddialarını üst taraflı güncelliyor.
- Refah kazanımları ve verimliliği daha uygun yansıtan satın alma gücü paritesine nazaran kişi başına düşen GSYH’ye bakıldığında Türkiye pandemi sonrasında yüksek gelir kümesi ülkelerden daha süratli büyümüş ve üst orta gelirli ülkelerden olumlu istikamette ayrışmıştır.
- Hedefli kredi siyasetlerimizin odak alanlarından ve potansiyel büyümenin sürükleyicilerinden olan makine-teçhizat yatırımları son periyotta güçlü bir yükseliş eğiliminde olup 2019 yılının son çeyreğinden bu yana kesintisiz olarak artmaktadır.
- Temmuz başından bu yana öncü göstergeler büyümede hudutlu bir yavaşlamaya işaret etmektedir.
- İşgücüne iştirak artışı sürerken, işsiz sayısındaki azalış daha besbelli hale gelmiştir. İşgücüne iştirak ve istihdam göstergelerinin pandemi öncesi düzeylerine çıkması işgücü piyasasının sağlıklı işlemesi açısından kıymet arz etmektedir.
- İstihdam edilen kişi sayısı 2020 yılı birinci çeyreğinden bu yana toplamda 4,1 milyon kişi artmıştır. İstihdamdaki artış benzeri ülkelere kıyasla yüksektir.
- Yapısal dönüşümün cari istikrar üzerindeki yansımalarını izliyoruz.
- Önümüzdeki periyoda ait olarak ihracat üzerindeki riskler bir evvelki rapor periyoduna nazaran artmıştır.
- Turizm dalının birinci 8 aylık performansı memnuniyet verici.
- Ağustos ayı prestijiyle, yatırım ve ihracat kredilerinin toplam ticari krediler içerisindeki hissesi yüzde 28’i aşarak son 20 yılın en yüksek düzeyine ulaşmıştır.
- Çekirdek enflasyon son yıllarda bir ölçü geriledi.
- Üretici fiyatlarında artış eğilimi son 3 aylık periyotta zayıfladı.
- Üçüncü çeyrekte talep şartlarında daha ölçülü bir seyir izleniyor.
- Küresel büyümeye yönelik karamsarlığın arttığı bir periyottan geçiyoruz.
- Aldığımız kararların, 2023 yılı içerisinde ekonomimizin dayanıklılığını artırarak arzın, yatırımların ve ihracatın sürekliliğine değerli ölçüde katkı sağlayacağını öngörüyoruz. Finansal şartların destekleyici olması görüşündeyiz.
- Makro ihtiyati önlemlerin tesiriyle kredi piyasasında daha istikrarlı bir görünüm oluştu. Yatırım ve ihracat kredilerinin tartısı değerli ölçüde arttı. KOBİ’lerin 2022 yılı Eylül ayındaki net kredi kullanım ölçüsü evvelki yılın Ocak-Eylül periyodunun 1,5 katı olarak gerçekleşmiştir. Bu devirde, KOBİ kredilerinin meblağı ve bankacılık bölümü kredileri içerisindeki hissesi tarihi olarak en yüksek seviyeye ulaşmıştır.
- Liralaşma stratejisinde bankacılık bölümünün pasif kompozisyonunda liranın hissesinin artmasının önemsiyoruz. DİBS getirileri ek menkul değer tesisi uygulamasından bu yana 1600 baz puan düştü.
‘KKM rezervleri desteklemeye devam ediyor’
- KKM uygulaması milletlerarası rezervlerimizi desteklemeye devam etmektedir.
- 2022 yıl sonu besin enflasyonu kestirimi yüzde 71,3’ten yüzde 75’e yükseldi.
- 2022 ortalama ham petrol fiyat varsayımı 99,6 dolardan 100,5 dolara çıktı.
Enflasyon varsayımı yüzde 60.4’ten 65.2’ye yükseldi
- 2022 yıl sonu enflasyon varsayımı yüzde 60,4’ten yüzde 65,2’ye çıktı. 2023 beklentisi yüzde 19,2’den yüzde 22,3’e çıkarıldı.
- Her iki yıl için başlangıç şartlarındaki güncelleme, iddialar üzerinde, sırasıyla, 0,9 ve 2,9 puan kadar tesirli oldu.
- Türk Lirası cinsinden ithalat fiyatları ve besin fiyatları varsayımlarındaki güncellemeler 2022 yılı enflasyon varsayımlarını, sırasıyla, 2,2 ve 0,9 puan kadar üst çekti. 2023 yılı enflasyon iddialarını Türk lirası cinsinden ithalat fiyatları 1,1 puan yükseltirken, besin fiyatları varsayımındaki güncellemeler ise 0,9 puan düşürdü.
- Yönetilen yönlendirilen fiyatlardaki doğalgaz ve elektrik kaynaklı gerçekleşen ayarlamalar, 2022 yıl sonu enflasyon kestirimini 0,6 puan artırdı.
- Öte yandan, 2022 yılında çıktı açığındaki güncellemenin kestirimlere tesirini 0,2 puan hesaplarken, 2023 yılında epeyce hudutlu olacağını öngörüyoruz.
- Dünyanın her yerinde olduğu üzere ülkemizde de enflasyonun kıymetli bir kaynağını arz şokları oluşturuyor. Emtia ve güç fiyatları, yakın devirde bir ölçü gerilemekle birlikte tarihi ortalamalarının üzerinde artışlar yaşadı.
- Bu gelişmeler gerek pandemi gerekse jeopolitik risklerin tesiriyle ortaya çıkan büyük arz kısıtlarının sonucudur. Merkez Bankası olarak, iktisat siyasetlerinin denetim alanının dışında kalan kelam konusu arz kaynaklı maliyet baskılarına faiz artırımlarıyla karşılık vermenin tesirli olmayacağını kıymetlendiriyoruz.
- Enflasyonu düşürmek gayesiyle, sırf toplam talebi kısıtlayıcı siyasetler uygulayarak, halihazırda arz taraflı baskılarla çaba eden üreticilerin yatırım ve ihracat kapasitelerine ziyan vermekten öteye gidemeyiz. Tam bilakis, enflasyonun düşmesini üretimi destekleyerek ve üretim gücümüzü artırarak sağlayabiliriz.
- Faiz ve gayeli kredi kararlarımızla, uygun finansman şartları oluşturarak, arz ve cari fazla kapasitemizi geliştirmeyi amaçlıyoruz. Bu doğrultuda, üreticilerin kredi erişimini destekleyerek yatırım, istihdam, üretim ve ihracatın artarak devam etmesine katkı sağladık.
- Mevduatların içerisinde Türk Lirası’nın hissesi süratle artıyor. Bu mevzuda net amaçlar belirleyerek yola devam ediyoruz. Önümüzdeki devirde Türk lirasının hissesinin daha da artacağını öngörüyoruz. Hasebiyle, bu kanaldan döviz kurlarındaki istikrara katkı sağlayarak, enflasyonu besleyen kıymetli bir ögesi da denetim altına almış oluyoruz.
- Önümüzdeki periyotta, enflasyonun daha süratli gerilemesi için beklentilerin ve kur istikrarının dezenflasyon süreciyle uyumlu olmaları gerekiyor. Halihazırda, enflasyonun ana eğilimi, çekirdek göstergeler ve beklentilerde gözlediğimiz kısmi düzgünleşme, önümüzdeki periyotta de güçlenerek devam edecek. Uyguladığımız faal siyasetlerle firmalarımızın fiyatlama davranışlarında bozulma yaşanmasına ve sıhhatsiz fiyat oluşumlarına müsaade vermeyeceğiz. Bunun sonucunda, beklentilerin ve kur istikrarının enflasyondaki düşüşü desteklemesini sağlayacağız.
- Faiz indirimleri ve makroihtiyati araçlarımızla, kredi faizlerini siyaset faizlerine yakınlaştırarak üretimi destekliyor ve kredilerin istikrara katkı verecek formda dağılmasını sağlıyoruz. Kredilerin uygun maliyetli olmasını nasıl önemsiyorsak, kredilerin verimli alanlarda kullanılmasını da birebir derecede önemsiyoruz. Bu, uyguladığımız siyasetin ana ögelerinden biridir.
AYRINTILAR GELİYOR…