Güldener Sonumut – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Madrid’deki NATO Önderler Doruğu kapsamında ABD Lideri Joe Biden ile görüştü. İki önder en son 31 Ekim 2021’de G20 tepesi kapsamında bir ortaya gelmişti. 8 aylık bir ortanın ardından Biden, Erdoğan’la görüşme talebinde bulundu. IFEMA Kongre Merkezi’nde gerçekleşen ve 1 saat 10 dakika süren görüşme son derece samimi bir havada gerçekleşti. ABD Başkanı’nın heyetinde Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Ulusal Güvenlik Kurulu Başdanışmanı Jack Sullivan hazır bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, MİT Lideri Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Bağlantı Lideri Fahrettin Altun toplantıya katıldı.
Resmi görüşme öncesi kameralar karşısında çıkan iki önder, kısa bir sohbet gerçekleştirdi. Biden, Erdoğan’a “Size bilhassa İsveç ve Finlandiya konusunda yaptıklarınızdan ötürü teşekkür etmek istiyorum. Bunun yanı sıra Ukrayna tahılının çıkarabilmesi için verdiğimiz fevkalâde uğraşlarınızdan ötürü teşekkür ediyorum. Kusursuz bir iş çıkarıyorsunuz. Fırsat bulursak bu mevzuları konuşmak istiyorum” dedi. Erdoğan da, “Uzun bir ortadan sonra tekrar sizlerle bir ortaya gelmekten duyduğum memnuniyeti söz etmek istiyorum. NATO doruğu sahiden gündemi itibariyle çok yüklü bir tepe oldu. Bu tepede gerçekleştireceğimiz çalışmalarımızla da inanıyorum ki ülkelerimize dolu dolu bir gündemle döneceğiz” dedi. Erdoğan ABD’nin “bu işteki ön alışının NATO’nun güçlenmesine yönelik olarak atılacak adımlar açısından belirleyici olduğunu” söz etti.
Yakın istişare vurgusu
Ukrayna-Rusya konusuna da değinen Erdoğan, “Denge siyasetiyle süreci çözme uğraşındayız. Temennimiz odur ki bu istikrar siyasetiyle sonuç alalım. Bir an evvel de hububat konusunda şu anda bunun yokluğunu çeken ülkelere açılan koridor üzerinden imkân sağlayalım” dedi.
Beyaz Saray’dan görüşmeye ait yapılan açıklamada Biden’ın Türkiye-İsveç-Finlandiya ortasında varılan memorandumu memnuniyetle karşıladığı kaydedildi. Başkanların, Rusya’nın saldırganlığına rağmen Ukrayna’ya yönelik takviyesinin devam edeceğini yinelediği aktarılan açıklamada, Erdoğan ve Biden’ın Ukrayna’dan tahıl ihracatının önündeki Rus pürüzlerinin kaldırılmasının değerini ele aldığı aktarıldı. “İki başkan Ege ve Suriye’de istikrarın değerini ele aldı” denilen açıklamada, “Biden, ikili alakaların sürdürülmesi konusundaki isteğini yineledi ve başkanlar hükümetler ortasındaki yakın istişarelerin ehemmiyeti noktasında mutabık kaldı” sözleri kullanıldı.
Erdoğan görüşmede Türkiye’nin F-16 talebini yineledi. Biden’ın bu bahiste “Washington’a iner inmez F-16 konusunun Kongre’den geçmesi için çaba göstereceğim” dediği öğrenildi.
Pentagon: Destekliyoruz
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Memleketler arası Güvenlik İşlerinden Sorumlu Müsteşarı Celeste Wallander de “ABD, Türkiye’nin savaş uçağı filosunun modernizasyonunu destekliyor, zira bu NATO’nun güvenliğine de katkı sağlıyor. Türkiye’nin güçlü savunma kabiliyeti, güçlü bir NATO savunmasına da katkıda bulunur” tabirlerini kullandı.
Graham’dan da yeşil ışık
Öte yandan daha evvel Türkiye’nin aleyhine telaffuzlarıyla dikkat çeken senatör Lindsey Graham “Biden Yönetimi’nin NATO müttefikimiz Türkiye’ye yeni F-16 satışını destekleme kararını destekliyorum. Türkiye ile farklılıklarımız olsa da, onlar bir NATO müttefiki ve sıkıntılı bir bölgede yeteneklerini güçlendirmek Amerika’nın ulusal güvenlik çıkarına” iletisini paylaştı.
Madrid’de samimi diplomasi trafiği
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO doruğunun birinci gününde yapılan dörtlü tepe sonunda İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine yeşil ışık yakarken, dün de ABD, Fransa, İngiltere başkanları ve AB Kurulu Lideri Charles Michel ile ikili görüşmeler gerçekleştirdi.
NATO Devlet ve Hükümet Liderleri toplantısına katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tepeyi fırsat bilerek çok sayıda değerli görüşme gerçekleştirdi. Erdoğan AB periyot başkanlığını üstlenen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la bir saati aşkın müddet görüştü. Erdoğan ve Macron, NATO’ya üye olup Rusya Devlet Lider Vladimir Putin ile görüşebilen yegane önder olma özelliğine sahipler.
Rusya-Ukrayna savaşının yüklü olarak ele alındığı görüşmede, yumuşama emaresine giden Fransa-Türkiye bağlantıları değerlendirildi. Çünkü Fransa, İtalya ile Türkiye ortasında ortak Ar-Ge ve üretime dayalı Eurosam-T tipi hava savunma sisteminin geliştirilme süreci de yine gündemde.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile de görüşen Erdoğan, iki ülke ortasındaki alakaları kapsamlı bir halde ele aldı. Türkiye ile İngiltere, NATO’ya üye olup AB’ye üye olmayan iki Avrupalı müttefik olma özelliklerini taşıyorlar. İngiltere ile Türkiye ortasında kıymetli bahislerde işbirliği bulunuyor. AB’den ayrılmış olan İngiltere Türkiye ile ticaret hacmini artırma yolları ararken, Ankara da İngiltere ile savunma alanında işbirliğini artırmayı hedefliyor. Türkiye’nin muharip savaş uçağı TFX’in prototip düzeyine ulaşana kadar Eurofighter üzere uçakların tedariki de bağlar esnasında gündeme gelen hususlar ortasında.
Neşeli anlar
Resmi görüşme öncesi Kuzey Atlantik Kurul toplantısında Erdoğan ve Joe Biden ile karşılaşan Başbakan Johnson renkli manzaralara neden oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı gördüğü anda Türkçe bildiği tek söz olan “çok güzel” diyen Johnson hem Türk kökenlerini hatırlattı hem de Biden-Erdoğan-Stoltenberg ortasında sevinçli bir anın yaşanmasına neden oldu. AB Kurulu Lideri Charles Michel ile de görüşen Erdoğan, AB ile güç güvenliği ve Ukrayna’dan tahliye edilmeye çalışılan tahıl hususlarını kıymetlendirdi.
Biden’dan övgü
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ikili trafiği bir epey ağırdı, çünkü ABD Lideri Joe Biden ile görüşmesinde gündeme gelen mevzular epeyce kapsamlıydı.
Görüşmede İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği süreci de ele alındı. Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’ya davet edilmiş ülke statüsü verilmesine yeşil ışık yakılması da ehemmiyet arz ediyor. Çünkü ABD Lideri Joe Biden, gün içerisinde yapılan toplantılarda gerek NATO Genel Sekreteriyle yaptığı görüşmede, gerekse Kurul toplantısında Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya ile sağladığı memorandum mutabakatından övgüyle kelam etti.