Mithat Yurdakul – EYT meselesinin tahlili için Çalışma ve ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı çalışanının teknik çalışması devam ederken, yakında TBMM’ye gelecek düzenlemeye, AK Parti ve MHP’nin yanı sıra öbür muhalefet partileri kümelerinin da dayanak olması bekleniyor. Önümüzdeki ay TBMM’nin açılmasının akabinde toplumsal güvenlikle ilgili birinci gündemin kamudaki kontratlı işçi olması akabinde da EYT’liler ile ilgili düzenlemenin ele alınması planlanıyor. Çalışma ve ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın uyumunda hazırlanıp, Meclis Başkanlığı’na sunulacak yasa teklifinin, TBMM’deki kurul ve genel konsey görüşmelerinde muhalefetin ve kamuoyunun da reaksiyonlarına nazaran kimi rötüşlar alması mümkün.
İLK AYLIKLAR NE VAKİT?
EYT düzenlemesinin ne vakit yasalaşacağı, birinci emekli aylıklarının yatış vakti konusunda da belirleyici olacak. TBMM’deki bütçe görüşmelerinden sonra EYT yasasının görüşülmesi tarafındaki takvimin uygulanması halinde, müracaat süreci de gözönüne alındığında, birinci EYT’li aylıklarının şubat ayı içinde yatırılması, en yakın ihtimal olarak öne çıkıyor.
İNTERNETTEN BAŞVURU
Geçtiğimiz süreçte Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım ve Meclis’teki siyasi parti kümeleriyle temaslarda bulunan heyette yer alan Emekleri Kanunlara Takılanlar Derneği Lideri Nalan Esmeray, EYT takviminin Bilgin’le konuştukları çerçevede devam ettiğini söz ederek, kamuoyunda tartışılan ve bayan ve erkek EYT’liler için farklı prim gün sayılarını ve çeşitli ülkelerdeki toplumsal güvenlik modellerini içeren formüllerin resmiyeti olmadığını kaydetti. Esmeray, EYT düzenlemesinin önümüzdeki aralık ayı üzere tamamlanıp TBMM’de onaylanabileceğini söyledi. 2023 Ocak ayı üzere de emekli olmak isteyen EYT’lilerin müracaatta bulunabileceğini söz eden Esmeray, EYT’lilerin müracaatlarını internet üzerinden yapmasının mümkün olabileceğini belirtti. Kamu kurumlarında çalışanların emeklilik süreçlerini gerçekleştirmesi için 15 Kasım’da devreye girecek Hizmet Takip Programı’na (HİTAP) dikkat çeken Esmeray, EYT’lilerin de bu yahut benzeri bir sistem üzerinden müracaat yapabilmesini beklediklerini söyledi.
CEM KILIÇ YAZDI: YAŞ YÜKSELDİ, PRİM GÜNÜ ARTTI
Emeklilikte yaşa takılanların (EYT) meselelerine tahlil getirecek düzenlemeyi beklerken mevzuyu tüm boyutlarıyla ele aldığımız yazı dizimiz sürüyor. Sizlerden gelen soruları yanıtlamaya devam ediyoruz.
1999’daki değişiklik statülerine nazaran emeklilik şartlarını nasıl etkiledi?
4447 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra emeklilik şartları, birinci sefer bu tarih ve sonrasında SSK’lı olanlar için şu halde belirlendi.
7000 gün prim ödeme ve bayan 58, erkek 60 yaşı doldurmak,
25 yıl sigortalılık mühleti, 4.500 gün prim ödeme ve bayan 58, erkek 60 yaş koşulunu tamamlamak.
Dolayısıyla birinci defa 9 Eylül 1999 ve sonrasında SSK’lı olan bireyler, ya 7.000 prim günü ve bayansa 58, erkekse 60 yaşını doldurmak şartıyla ya da 25 yıl sigortalılık mühleti ve 4.500 prim gününü doldurup yeniden bayansa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak kaidesiyle emekli aylığı bağlatabiliyorlar.
Diğer yandan Kanun 8 Eylül 1999 ve öncesinde birinci sefer SSK’lı olan şahıslar için de birinci defa sigortalı oldukları tarihe nazaran kademeli bir yaş kuralına tabi kılındılar. Lakin 8 Eylül 1999 ve öncesinde SSK’lı olup sigortalılık mühleti 23 yıl olan erkekler ve 18 yıl olan erkekler kademeli yaş koşuluna tabi olmadan eski şartlarla emekli olabildiler. Fakat bunun dışındaki şahıslar için kademeli olarak belirlenen yaş kuralı devreye girdi. Bu kaidenin aylık bağlatmak için kesin koşul olarak uygulanması ve yaş kaidesine tabi olmadan emekli olma imkanının kaldırılması nedeniyle kamuoyunda bu durum emeklilikte yaşa takılmak olarak isimlendiriliyor.
Kademeli yaş kuralı ise bayan ve erkeklerde birinci defa SSK’lı oldukları tarihe nazaran değişen biçimde tablodaki halde belirlendi.
Kademeli geçişle birlikte, 1 Ocak 1999’da birinci kere SSK’lı olmuş bir bayan sigortalı eski yasanın şartları devam etseydi 5.000 prim günü ve 20 yıl sigortalılık koşuluyla 1 Ocak 2019 tarihinde 5.000 prim günü de varsa aylık bağlatabilecekken yani 1 Ocak 1999’da 18 yaşında olduğu varsayılırsa 38 yaşında emekli olabilecekken, kademeli geçiş sonrası 5.975 prim günüyle lakin 56 yaşında emekli olabilir hale geldi. Hasebiyle 18 yıl daha geç ve 2 yıl 8 ay 15 gün daha fazla çalışarak emekli aylığı bağlatabilir duruma geldi.
MEMURLAR DA EYT KAPSAMINDA MI?
4447 sayılı Kanun memurlar için de emeklilik kurallarını ağırlaştırdı. 23 Mayıs 2002’deki memuriyet mühletine nazaran kademeli olarak yaş koşulu hem bayanlar hem erkekler için ağırlaştırıldı. 1 Mayıs 2008 ve sonrasında birinci defa memur olan bireyler için ise 25 yıllık müddetin dolacağı tarihe nazaran farklılaşan halde emeklilik yaşının belirlenmesi kelam konusu. Yapılacak düzenleme ile birlikte 8 Eylül 1999 ve öncesinde memuriyete başlayan bireylerin yaş koşulunun değiştirilmesi kelam konusu olursa memurlar da düzenlemeden yararlanabilirler.
YARIN: Stajyerlerin durumu