Milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiren emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili çalışmalar hızlandıkça, alternatifler de netleşmeye başladı. Kulislerde ise toplumsal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak ve çalışma hayatındaki istikrarları korumak için 50-52 yaş sonuyla EYT’lilerin emekli edilmeye başlanabileceği belirtiliyor. Fakat bu sayının 48-50’ye çekilmesinin de sürpriz olmayacağı vurgulanıyor. Hususla ilgili kesin karar ise kabinede yapılacak değerlendirmelerin akabinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından verilecek.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bütçesinin 2022 yılını 75 milyar TL’ye yakın bir bütçe açığı ile kapatacağı varsayım ediliyor. EYT düzenlemesinden sonra ise birinci olarak toplumsal güvenlik sisteminde aktif-pasif istikrarı etkilenecek. Buna nazaran, hala 1 emekliye 1.8 çalışan düşerken, rastgele bir kısıtlama olmaksızın EYT düzenlemesinin yapılması durumunda bu oranın 1.3’e kadar ineceği hesaplanıyor. Sürdürülebilir bir sistem içinse kelam konusu sayının 3 olması gerekiyor.
Yapılan hesaplamalara nazaran, olağan kaidelerde yılda ortalama 378 bin kişi emekli olurken, EYT düzenlemesinin yürürlüğe girmesinden sonra birinci yıl toplamda 2 milyon kişi, izleyen yıllarda ise yıllık 1.5 milyon kişinin emekli olması öngörülüyor.
YAŞ SINIRLAMASI İSTENİYOR
Bu sayılara nazaran EYT düzenlemesi sistemi 5 yıl mühletle etkileyecek. Hala 14 milyona yaklaşan emekli sayısı yalnızca 1 yılda 16 milyonu geçerken, 5 yıl içinde ise 22 milyonu aşacak. EYT sonrası emekli olacak şahıslar için birinci yılki kıdem tazminatı yükü 500 milyar TL olarak hesaplanıyor. Bu nedenle Kredi Garanti Fonu üzerinden patronlara kredi sağlanacağı da açıklandı. İktisat idaresinin ise tüm bu maliyetler nedeniyle, bir yaş sınırlamasıyla EYT düzenlemesini getirmek istediği vurgulanıyor.
RAKAMLAR İNCELENDİ
Önceki gün Beştepe’de yapılan toplantıda da tüm bu sayı ve maliyetlerin masaya konduğu öğrenildi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay başkanlığındaki toplantıya Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, TBMM AK Parti Küme Lideri İsmet Yılmaz, AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, AK Parti Küme Başkanvekili Mustafa Elitaş, AKP Genel Lider Yardımcısı Nurettin Canikli ve Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Lideri Metin Kıratlı katıldı. Toplantıda yapılan değerlendirmeler sonucunda yaş sınırlamasına sıcak bakıldığı belirtilirken, kararın pazartesi günü Bakanlar Kurulu’nda verilebileceği vurgulanıyor. EYT ile ilgili çalışmaların Aralık ayı içinde tamamlanması hedefleniyor.
RAKAMLARLA EYT
* SGK sisteminin sürdürülebilir olması için emekli başına 3 etkin çalışan olması gerekiyor. Mevcut durumda bu oran emekli başına 1.8 çalışan düzeyinde iken, EYT sonrası bu oranın 1.3’e gerilemesi bekleniyor.
* Türkiye’de her 4 işletmeden 3’ü nitelikli çalışana erişim sorunu yaşadığını lisana getirirken, bir anda 1.5 milyona kadar nitelikli çalışanın işgücünden çıkma ihtimali olduğuna dikkat çekiliyor.
* Emekli olup çalışmaya devam edenlerin kayıtdışına çıkma ihtimaline de vurgu yapılıyor.