Emeklilik için sigoratalık ve çalışma müddetlerini dolduran, primlerini ödemiş olan lakin 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık mühleti koşullarının yanı sıra bir de yaş koşulu getirilmesi nedeniyle emekli olamaya yüzbinlerce vatandaş EYT mağduru oldu. Geçmişte çok sefer kapıyı kapatan AKP hükümeti yaşadığı oy kaybı nedeniyle başladığı EYT çalışmasında sona geldi. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım tarih verdi. Çalışmaları tamamlanan EYT Ocak 2023’te yürürlüğe gireceği açıklamıştı.
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, kamuoyunda “EYT” olarak bilinen emeklilikte yaşa takılanların durumuyla ilgili, “Bakanlığımız sürdürdüğü görüşmeleri tamamladıktan sonra çalışmaya son halini verip TBMM’ye sunacak ve uygulama takvimi, TBMM tarafından belirlenecektir.” bilgisini paylaştı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, EYT konusunda kamuoyunda kimi aldatıcı haberlerin yer aldığı belirtilerek, şu sözler kullanıldı:
“Bakanlığımız, emeklilikte yaşa takılanlar için yapılacak düzenleme konusunda başta emekçi ve patron örgütleri olmak üzere, odalar ve öbür ilgili sivil kuruluşlarla sürdürdüğü görüşmeleri tamamladıktan sonra çalışmaya en son halini verip TBMM’ye sunacak ve uygulama takvimi, TBMM tarafından belirlenecektir.” AA
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR (EYT) NE VAKİT ÇIKACAK?
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, ‘2023’e Yanlışsız Kent Buluşmaları’ kapsamında Afyonkarahisar’a geldi.
EYT ile ilgili Alım, “Çok konuşulan, birçok insanın da merak ettiği EYT problemi var. Onu çözeceğiz. Türkiye güçlü ekonomik kaideler içerisinde çalışanlarını olumsuz tablo karşısında koruyacak toplumsal siyaset uygulamalarıyla topluma gerekli dayanağı sağlama istikametinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.
EYT’nin uygulamaya gireceği tarihi de açıklayan Bakan Alım, şöyle konuştu:
*Televizyonlarda sık sık ‘işte şunlar da girecek, bunlar da çıkacak’ o denli bir şey yok. 99 öncesi biliyorsunuz, yaşla ilgili bir sorun var. O sorunu biz çözüyoruz ve önümüzde tek bir model var. Tek bir formül var daha doğrusu. Onun hesapları yapıyoruz.
*Çok sayıda insan var varsayım edeceğiniz üzere. Onların durumlarını, çalışma gün sayılarını, yıllarını, vesaire toplumsal güvenlikteki sıhhat sigortası primlerini gözden geçirip en uygun, en kapsayıcı çözümlemeyi yapacağız.
*Mesafe aldık lakin artık açıklamayacağım. ‘Niye artık açıklamıyorsunuz?’ diyenler var. Bir sefer çalışmamız bitmedi. İkincisi, adım adım açıklıyoruz. Esasen açıklasak da ocaktan sonra uygulamaya sokulacak.
*Şimdi açıklamanın bu manada ivedisi yok. Kontratlı işçi, süreksiz çalışanlar, öbür meseleleri açıklayacağız. Aralık ayının birinci haftasında çalışma biter bitmez de meclise intikal ettireceğiz. (DHA)
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
Staj ve çıraklık devri sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Alım, “Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil esasen. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sıhhat sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem.” karşılığını verdi.
EYT konusunda bir düzenlemenin çıkacağını bildiren Alım, bu düzenlemenin detaylarını gerekli hesaplamaların akabinde kamuoyuyla paylaşacaklarını lisana getirdi.
EYT NEDİR, KİMLER EYT’Lİ SAYILIYOR?
Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Çünkü 9 Eylül 1999 öncesinde yaş kaidesi aranmaksızın prim günü ve sigortalılık mühleti koşulları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık müddeti kaidelerinin yanı sıra bir de yaş kuralı getirildi. EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık müddeti ve prim günü kurallarını sağlamış olmak gerekiyor.
EYT’Lİ KAÇ KİŞİ VAR?
AKP Genel Lider Yardımcısı Jülide Sarıeroğlu, katıldığı televizyon programında açıklamalarda bulundu. EYT ile ilgili Sarıeroğlu, şunları söyledi;
*Bu düzenleme yapıldıktan sonra birinci etapta emekli olacak kişi sayısı 1 milyonun üzerinde. Belge bazlı yaklaşık 12.5 milyon emeklimiz var. Birinci etapta 1.5 milyona yakın kişinin emekli olacağı, sonra da sisteme girişin devam edeceği bir düzenleme olacak.
*Yaklaşık 3-4 milyon ortasında bir vatandaşımızın bu kapsamda olduğunu iddia ediyoruz.
*Hepsi bir anda olmayacak. Olağan ayrıntılar için en hakikat ağız Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanımız, benim de hocam olan sayın Vedat Alım olacak.
EYT’LİLER HAKKINI İSTİYOR
Emeklilikte Yaşa Takılanlar Federasyonu’nun davetiyle EYT’liler, mağduriyetlerinin 23’üncü yılında İstanbul Kadıköy meydanında toplandı. Çok sayıda EYT mağdurları sık sık, “Formül değil hak istiyoruz”, “Direne direne kazanacağız”, “EYT sandıkta hesap soracak” sloganları attı.
“MAĞDURİYETİMİZİN ÜZERİNDEN 23 YIL GEÇTİ”
“İktidarı muhalefet, muhalefeti de iktidar yapacak güçteyiz” yazılı pankartın önünde açıklama yapan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) Federasyonu Lideri Gönül Boran Özüpak, şu tabirleri kullandı:
“Kamuoyunda kısaca EYT olarak bilinen, emeklilikte yaşa takılanları mağduriyetine sebep olan yasanın kabulünden bu yana 23 yıl geçti.
8 Eylül 1999 yılında çıkarılmış olan 4447 sayılı yasanın birtakım kararlarının kozmik hukuk kurallarına ters bir biçimde geçmişe yönelik uygulanması, emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetini ortaya çıkarmıştır. Mevcut emeklilik koşulları kazanılmış haklarımız iken, üçüncü bir kaide olarak eklenen yaş kaidesinin geçmişe uygulanması adaletsiz, eşitlik prensibine karşıt, maddelerin öngörülebilir unsurunun hiçe sayıldığı bir biçimde düzenlenmiştir.”
“ASLA YILMAYACAĞIZ”
Özüpak, “EYT problemi gündeme geldiğinde, ‘erken emeklilik istiyorlar’, ‘boş işler’, ‘bütçeye yük’, ‘çift dikiş’ telaffuzlarıyla karşı karşıya kaldığımız vakitler oldu. Asla yılmadık. Asla yılmayacağız. Bu temelsiz suçlamalarla yaftalandığımız günlerde bizlerin hayalini kuramayacağı bol sıfırlı maaşlarla, 5-10 dikiş atarak maaş alan bürokratların varlığı ortaya çıktığında canımızın ne kadar yandığını tanım bile edemeyiz.” dedi.
“ÖTELENMİŞ HAKLARIMIZDAN ÖTEKİ BİR ŞEY TALEP ETMİYORUZ”
Yaklaşan seçim sürecine dikkat çeken Özüpak, “Yine bir seçim arifesindeyiz. Tekrar bir sürü vaatler havada uçuşuyor. Ey 2023 genel seçimleri sen nelere kadirsin. İktidara talip olan muhalefet partilerinin EYT konusunda vaat vermesini anlıyoruz da, kısa müddet evvel tahlili sürdürülemez bulunan ve şu anda iktidar olanların EYT tahlili için vaat vermelerini, ‘üzerinde çalışıyoruz’ demelerini ve takvim veriyor olmalarını da anlamakta zorlanıyoruz. Şu anda iktidarsınız, üstelik de 20 yıldır devam eden iktidarsınız. Neden tahlil için vaat veriyorsunuz? Neden takvim sunuyorsunuz?
Mağduriyet ortada ve 4 gün sonra 23. yıl dönümümüzü tamamlıyoruz. Bizlerin talebi ve tahlil isteği ise çok net. Üzerinde aylarca çalışma yapmayı, araştırma komiteleri kurmayı gerektiren bir durum yok ortada. Tüm EYT’liler olarak, çalışma haklarımıza başladığımızda tabi olduğumuz yasalar çerçevesinde ötelenmiş haklarımızdan öbür bir şey talep etmiyoruz.” diye konuştu.
“LÜTUF, SADAKA İSTEMİYORUZ”
Özüpak, EYT’lilerin devletin bütçesine yük olmadığını belirterek şöyle devam etti:
“Hak etmediğimiz bir şey istemiyoruz. Biz lütuf, sadaka asla istemiyoruz. Yeni mağduriyetler oluşmaması için bu yüzden tahlilin de formülsüz olmasını istiyoruz. ‘Masamızda tek formül var. Onu da vakti gelince açıklayacağız.’ Telaffuzlarını sahiden anlamakta zorlanıyoruz.
Neyin formülü? ‘Tek formül’ derken kastınız nedir? Neyin vakti gelince açıklayacaksınız? ‘Vatandaşım mağdur edilmiş, bir an önce çözmek gerek’ demek yerine oy telaşında olup, biz yaptık olduyla yeni mağduriyetler mi, yoksa seçim vaadiyle mi yol alacaksınız?”
“TEK FORMÜLÜMÜZ, FORMÜLSÜZ EYT”
1999 öncesi hakların geri verilmesini isteyen Özüpak kelamlarını şöyle noktaladı:
“İster istemez, EYT probleminin yeni bir seçim gereci yapılmak istendiği tarafında niyetlere itiyor bizi. Bu artık bizim asla kabul etmediğimiz, etmeyeceğimiz bir yaklaşım usulüdür. Kaynakların gerçek yerde kullanılmamış olması ve bugüne kadar yapılan yanlış ekonomik tercihlerin bedeli emeklilikte yaşa takılanlara ödetilemez.
Kitlemizle birlikte, formülsüz EYT, ABO, staj, intibak mağduriyetimizin çözülmesi için, iktidarı, muhalefet, muhalefeti iktidar yapacak 20 milyon ailemizle birlikte demokratik hakkımızın gereği neyse 2023 seçimlerinde yapacağımızdan hiç kuşkunuz olmasın. Tek formülümüz, formülsüz EYT. Bin bir türlü formüller üretmeye gerek yok.
1999 öncesi haklarımız neyse onu istiyoruz. Aylık bağlanma oranlarının düzeltilmesiyle insanca yaşayabileceğimiz maaşımızı istiyoruz. Staj mağduriyetinin giderilmesini istiyoruz. Anayasal hakkımız olan ne varsa, bir işçi olarak, bir personel olarak sonuç alana kadar haklarımızdan feragat etmeyeceğimizi biliyoruz.”
İKTİDARIN TAHLİL FORMÜLÜNE GÖNDERME
Eylemde iktidarın EYT üzerinde tahlil formüllerine de göndermede bulunuldu. Beyaz önlük giymiş bir kişi kara tahtaya yazılı formül üzerinden şu değerlendirmeyi yaptı: “Tek bilinmeyenli EYT sorununu çok bilinmeyenli EYT sorunu haline getirdim. 10 tane kombinasyon kurdum çıkamıyorum bu işin içinden. Tahlil yok, sürdürülebilir değil bu.”
Kimyager görünümlü biri ise masaya konulan deney tüpleriyle deney yaptı. Farklı renkteki tüplerde bulunan EYT, ABO, staj, intibak, GSS’yi karıştırıldığı deneyde kimyager görümlü kişi, “Hepsini karıştırdım ancak bir sonuca ulaşamadım. İşin içinden çıkamıyorum ki. Olmuyor, formül mormül yok” dedi.Prim günü ve sigortalılık müddeti kuralları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle yaş kaidesi getirilmesi, EYT problemini ortaya çıkardı.