Kamu, belediyeler ve özel dalda 5 milyona yakın çalışanın merakla beklediği Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) hakkındaki düzenlemeyle ilgili kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek maddeleşti. Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 öncesi olanların yararlanacağı düzenleme kapsamında emekliliği hak edenlerin ortalama maaşı 8 bin 733 TL olarak hesaplandı. Müracaat süreçleri ise e-Devlet üzerinden yapılabilecek. Nisan ayından itibaren de emeklilik hak edilecek.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’nda değişikliğe neden olan EYT teklifi, evvelki gece yarısı Genel Kurul’da beş saatlik bir görüşmenin akabinde, salondaki 395 milletvekilinin tamamının kabul oyu ile maddeleşti. Yasa, Cumhurbaşkanı onayının akabinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek. 2023 yılı için 2 milyon 250 bin çalışanın emeklilik maaşına hak kazandığı kanun, şunları getiriyor:
30 GÜN İÇİNDE YİNE BAŞLARSA İNDİRİM
Kanunda emeklilikte de çalışmaya devam eden EYT’liler için özel bir düzenleme mevcut. Buna nazaran, 8 Eylül 1999 tarihi dahil olmak üzere bu tarihten evvel sigortalı sayılanlardan, emeklilik gerekçesiyle işten ayrılanlar tıpkı işyerinde 30 gün içinde tekrar işe başlarsa, patron 5 puan daha az Toplumsal Güvenlik Dayanak Primi ödeyecek. Bu mühlet yasanın komite görüşmelerinde 10 gün olarak öngörülmüştü. TBMM Genel Kurulu’nda verilen önergeyle bu müddet 30 güne çıkarıldı.
Böylece olağan olarak emekli olan bir çalışan için yüzde 32 prim ödenirken, EYT’li bir çalışan için tıpkı işyerinde devam ettiği surece yüzde 27 prim ödenecek. Sigortalının bu işyerinden ayrılması yahut öteki bir işyerinde işe başlaması durumunda, 5 puanlık indirim kullanılamayacak.
ORTALAMA AYLIK 8 BİN 733 TL
– Gelecek yıllarda kaideleri tamamlayanlarla birlikte toplam sayı 4.8 milyon şahsa ulaşacak. EYT kapsamındaki SSK’lıların yüzde 87’si hala çalışıyor. Verilecek teşviklerle bu şahıslar çalışmaya devam edebilecek.
– Ortalama aylık fiyatı SSK’dan emekli olacaklar için 7 bin 797 TL, BAĞ-KUR’dan emekli olacaklar için 5 bin 811 TL, Emekli Sandığı’ndan emekli olacaklar için 12 bin 389 TL. Bunların ortalaması 8 bin 733 TL olarak hesaplanıyor.
– EYT’den emekli olacaklar e-Devlet üzerinden elektronik ortamda müracaat yapabilecek.
– Düzenlemenin 2023 yılında SGK’ya maliyeti 144.7 milyar TL, kamu işçisi bütçe maliyeti de 49.7 milyar TL olarak hesaplanırken, toplam merkezi bütçe maliyetinin ise 194.4 milyar TL olduğu belirtildi.
– Bu yıl emekli olabilecek 2.2 milyon kişinin 1.7 milyonu 4A’lı (SSK’lı), 89 bini Bağkur’lu, 496 bini ise 4/C’li (Emekli Sandığı).
ORTALAMA YAŞ 48.5
– Yaş koşulunun kaldırılmasıyla birlikte emekli olabilecek 2.2 milyon sigortalının ortalama yaşı 48.5 ve ortalama emekliliğe kalan mühletleri 6.3 yıl. Mevcut durumda yıl içinde emekli olanların ortalama yaşı bayanlarda 54.1, erkeklerde ise 54.3.
– Martta başvuracak vatandaşlar, talepte bulundukları tarihi takip eden aybaşında emekli aylığına hak kazanabilecek. Bu nedenle mart ayında başvuracakların emekli aylıkları, nisan ayından itibaren geçerli olacak.
– Kamu kurum ve kuruluşlarında takıma alınan personeller, vilayet özel yönetimleri ve belediyelerle bağlı kuruluşlarda ve bunların üye olduğu mahalli yönetim birliklerinde, birlikte yahut başka ayrı sermayenin yarısından fazlası vilayet özel yönetimleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ilişkin şirketlerde personel statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık yahut malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları yahut şirketlerce iş kontratlarının feshedilmesini mecburî tutan düzenlemeler de yürürlükten kaldırılacak.
E-DEVLETTEN MÜRACAAT NASIL YAPILACAK?
– e-Devlet sistemine giriş yapıldıktan sonra arama kısmına aylık, emekli ve gelir sözlerinden birini yazdıktan sonra çıkan sonuçlardan “gelir, aylık ödenek talep evrakının verilmesi” kısmına tıklanacak. Sonra gelen ekranda “yeni başvuru” sekmesi tıklanacak. Tahsis talep çeşidi olarak ise “yaşlılık aylığı” seçilecek. SSK kapsamında aylık talep edecekler 4A SSK, Bağkur kapsamında ise 4B Bağkur seçilecek. Sonra altta yer alan “başvur” butonu tıklanacak. TC kimlik numarası, ad-soyad bilgileri ve ikametgah adresi ekrana otomatik geliyor. Maaş ödemesinin yapılacağı banka seçilerek açıklama kısmına bankanın talep edilen şubesi yazılacak. Öteki irtibat bilgileri de doldurulacak. “Aylık alıyor mu?” sorusunda da evet ya da hayır karşılığı kesinlikle işaretlenecek. Sonra “ileri” butonuna basılacak ve “başvur” butonuna basılarak bilgiler SGK’ya gönderilmiş olacak.
Vedat Bilgin
BİLGİN: PANİĞE GEREK YOK
– Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, TBMM’de AK Parti küme toplantısı öncesi basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Alım EYT’ye ait, “Buruk bir sevinç yaşıyoruz. Emekli olacaklara iyi olsun. Meclis Genel Kurulu’nda maddeleşen düzenleme Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra müracaat edecekler. Rastgele bir telaşa gerek yok, panik yapmaya gerek yok. Kimse hak kaybına uğramayacak” dedi.
Bakan Alım, “İlk maaşlar nisanda mı alınacak?” sorusu üzerine, “Tabii, yasal süreç o denli başlıyor. Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra birinci ayın başında maaşlar müracaatlara nazaran ödenecek. Panik yapmaya gerek yok. e- Devlet üzerinden müracaat edebilirler, bir sıkıntıyla karşılaşırlarsa e-Devlet üzerinden, ki karşılaşmayacaklarını zannediyorum, o vakit şahsen giderek müracaat edebilirler. Mart ayı içerisinde bu olur” dedi.