Clare Kenyon
İsminden da anlaşılacağı üzere, karanlık hususun saptanması güçtür. Kozmologlar açısından onun ne olduğu, nasıl davrandığı ve Büyük Patlama’dan beridir değişip değişmediği ziyadesiyle alımlı sorulardır.
Japonya’da bulunan Nagoya Üniversitesi’nde vazifeli bilim insanlarınca yürütülen bir ortak araştırma, Subaru’nun yürüttüğü ‘Hyper Suprime-Cam Araştırması’ndan (HSC) ve Avrupa Uzay Ajansı’nın Planck uydusundan sağlanan astrofiziksel dataları kullanarak, evrenimizin erken periyodunda oluşan karanlık hususun derinliklerine daha evvelki araştırmalara kıyasla daha fazla bakmayı başardı ve daha da ileri araştırma planları mevcut.
EVREN’İN KEŞFEDİLMEMİŞ TOPRAKLARI
Karanlık husus hiçbir halde ışıkla etkileşime girmez; mevcudiyeti, çoğunlukla görebildiğimiz husus üzerinde yarattığı kütleçekimsel tesirle (mesela galaksilerin dönme eğrilerini etkileme biçimiyle) ayrımsanır; buna rağmen, yer yüzeyinin altında sürmekte olan birtakım umut vaat eden direkt algılama deneyleri sürüyor.
Karanlık unsur, ‘kütleçekimsel merceklenme’ ismiyle da bilinen bir olgu aracılığıyla da saptanabilir; burada, bir galaksi üzere uzak bir kaynaktan gelen ışık, ortaya giren (diğer bir galaksi ya da karanlık husus yığını gibi) bir kütle tarafından Dünya’daki gözlemcilerin bakış açısına nazaran bükülür ve odaklanır.
Bu, gözlüklerde bulunan kavisli cam merceklerin ışığı bir göz küresine hakikat kırma ya da ‘bükme’ tesirini andırır; ne var ki, mevcut durumda bu ‘cam mercek’, Einstein’ın Genel Görelilik teorisinin havalı bir örneğini teşkil eden ve uzay-zaman dokusunu çarpıtan karanlık husus örtüsüyle çevrili bir galaksi.
MERCEĞİN KENDİSİNE BAKTILAR
Bu formül, kütleçekimsel merceklenmenin uzaklardaki bir art plan kaynağından yayılan ışığı odaklayabilmesi nedeniyle, bilim insanlarının daha evvel hiç olmadığı seviyede erken Evren’e bakabilmelerine yardım ediyor (uzayda daha derine baktığınız vakit, vakitte da daha geriye bakarsınız).
Öte yandan, Hironao Miyatake öncülüğündeki grup, bu araştırmada, kelam konusu süreci, merceğin kendisini araştırmak ve karanlık unsurun gelişim halindeki tabiatının anlaşılmasına katkıda bulunmak emeliyle kullandı.
Işık bir kaynaktan çıkıp her istikamete yayıldıkça, kat ettiği aralık arttıkça giderek zayıflar. Bu durum, evrenimizin (yaklaşık 10 milyar yıl öncesine kadar) çok erken devirlerindeki galaksileri ve öbür cisimleri görmeyi ve hasebiyle ortaya giren karanlık maddeyi karakterize etmeyi inanılmaz derecede güçleştiriyor.
Miyatake ve grubu, Kozmik Mikrodalga Arkaplanı (CMB) için art plan ışık kaynağını, yani üstte bahsi geçen uzak galaksiler ortasında geçiş yaparak bu zorluğun üstesinden gelmeyi başardılar. CMB, Büyük Patlama’dan kısa bir mühlet sonra oluşarak varlığını koruyan radyasyondur ve evrenimizde görebileceğimiz birinci ışıktır.
Kaynak: Cosmos Magazine
Çeviren: Tarkan Tufan